W stosunku do niektórych grup pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze pracodawca powinien skrócić czas pracy poniżej wymienionych w artykule norm. Skrócenie czasu pracy może polegać na:

  • ustaleniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy
  • obniżeniu podstawowych norm czasu pracy.

W przypadku zatrudniania pracowników przy pracach monotonnych lub pracach wykonywanych w z góry ustalonym tempie skrócenie podstawowych norm czasu pracy polega na wprowadzeniu przerw w pracy wliczanych do czasu pracy. Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub wyjątkowo szkodliwych dla zdrowia oraz prac monotonnych bądź wykonywanych w z góry ustalonym tempie określa pracodawca po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, w trybie i na zasadach ustanowionych w art.. 23711a i 23713a. Kolejną czynnością pracodawcy niezbędną do ustalenia powyższego wykazu jest zasięgnięcie opinii lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami.

Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (przy założeniu 8 godzin pracy na dobę (pisaliśmy m.in. Doba pracownicza jak liczyć) i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy) oblicza się w następujący sposób:

  • mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie
  • dodając do otrzymanej w wyniku powyższego działania liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.

Wystąpienie w tygodniu pracy w innym dniu niż niedziela święta będącego ustawowo dniem wolnym od pracy powoduje obniżenie wymiaru czasu pracy.

Wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym ulega obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, przypadających do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy.

Tygodniowy czas pracy – łącznie z godzinami nadliczbowymi (pisaliśmy m.in. Nadgodziny przy niepełnym etacie) – nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Powyższe ograniczenie nie dotyczy jednak pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy.

 Okresy odpoczynku oraz zasady wliczania do czasu pracy przerw w jej wykonywaniu

Dobowy nieprzerwany odpoczynek: W każdej dobie pracownikowi przysługuje prawo do nieprzerwanego odpoczynku w wymiarze co najmniej 11 godzin.

Z treści przytoczonej regulacji oraz z definicji doby jasno wynika, że pracodawca może korzystać w ciągu doby maksymalnie z 13 godzin pracy pracownika, przy uwzględnieniu pracy w nadgodzinach (od czego przewidziano jednak wyjątki). Prawo do co najmniej 11-godzinnego odpoczynku w każdej dobie nie dotyczy:

  • pracowników zarządzających  w imieniu pracodawcy zakładem pracy
  • przypadków, w których zachodzi konieczność  prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Powyższa zasada, stanowiąca odstępstwo od powszechnie obowiązującego prawa do minimalnego dobowego odpoczynku, oznacza że w stosunku do niektórych pracowników okres odpoczynku może ulec skróceniu poniżej 11 godzin – wówczas jednak pracownikowi przysługuje, w okresie rozliczeniowym, równoważny okres odpoczynku.

 Tygodniowy nieprzerwany odpoczynek: pracownikowi przysługuje – w każdym tygodniu – prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego minimum 11 godzin  ciągłego odpoczynku dobowego. Przytoczona zasada oznacza, że pracownik powinien korzystać w każdym okresie 7 kolejnych dni kalendarzowych, poczynając od pierwszego dnia okresu rozliczeniowego, z 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego okres gwarantowanego odpoczynku dobowego. W stosunku do niektórych pracowników, a także w razie zaistnienia szczególnych okoliczności, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może ulec skróceniu poniżej 35 godzin, nie może jednak być krótszy niż 24 godziny. Regułę tę stosuje się:

  • pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy,
  • w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
  • w razie zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy ( dotyczy pracy zmianowej, która jest dopuszczalna w każdym systemie czasu pracy).

Nieprzerwany odpoczynek tygodniowy w wymiarze podstawowym, jak również skróconym powinien przypadać w niedzielę. W odniesieniu do pracowników zatrudnionych przy pracach dozwolonych w niedzielę nieprzerwany odpoczynek tygodniowy, zarówno 35-, jak i 24-godzinny, może przypadać w innym dniu niż niedziela.

  Poprzednia strona  |||  Powrót do menu głównego  |||  Następna strona