Praca za granicą a urlop wypoczynkowy w Polsce i jego wymiar. Zaliczanie okresu pracy za granicą do stażu urlopowego po powrocie do kraju

Praca za granicą a urlop wypoczynkowy w Polsce – czy lata pracy za granicą wliczają się do stażu, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego w Polsce? Stosownie do przepisu art. 154 §1 kodeksu pracy wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi 20 albo 26 dni, w zależności od stażu pracy. Ten wyższy wymiar urlopu przysługuje pracownikom, mającym za sobą co najmniej 10 lat stażu pracy, przy czym do tego stażu pracy należy zaliczyć nie tylko okresy wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę (ale już nie umowy zlecenia czy o dzieło), ale również inne okresy (praca za granicą a urlop wypoczynkowy w Polsce – zagraniczne zatrudnienie może mieć wpływ na uprawnienia urlopowe pracownika).

Jednym z najbardziej znanych okresów zaliczanych jest okres, jaki zalicza się z tytułu ukończenia szkoły, np. po ukończeniu studiów pracownik automatycznie ma 8 lat stażu pracy na potrzeby ustalenia stażu do wymiaru urlopowego, po liceum ogólnokształcącym 4 lata itp. – okresy nauki, zaliczane do stażu urlopowego na potrzeby ustalenia wymiaru urlopu wypoczynkowego wskazane są w art. 155 §1 kodeksu pracy.

Jednakże okres nauki to nie jedyny okres, jaki zalicza się do stażu urlopowego – stażu wymaganego do uzyskania prawa do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni. Do takich okresów należy również praca za granicą. Praca za granicą, odpowiednio udokumentowana, pozwala pracodawcy na zaliczenie jej okresu do stażu, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, pod pewnymi jednak warunkami. Kwestię zaliczania okresów pracy za granicą do stażu urlopowego omówimy całościowo w niniejszym artykule.

Należy tu bowiem wyraźnie odróżnić dwie rzeczy – staż pracy, mający wpływ na wymiar urlopu wypoczynkowego oraz staż pracy, mający wpływ w ogóle na prawo do urlopu wypoczynkowego. A może się przecież okazać, że pracownik ukończył np. studia w Polsce, następnie pracował za granicą, a potem powrócił do kraju i tu znalazł zatrudnienie, czy też studia ukończył za granicą, tam pracował, a potem wrócił i podjął zatrudnienie w kraju, czy też jeszcze inaczej – studia ukończył w Polsce i tu pewien czas pracował, następnie wyjechał do pracy za granicę, a potem wrócił i ponownie podjął zatrudnienie w kraju. Czy to ma znaczenie?

Pierwszy – cząstkowy urlop wypoczynkowy i urlopy kolejne. Praca za granicą a urlop wypoczynkowy w Polsce

Zgodnie z art. 153 §1 kodeksu pracy pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Przykładowo, jeśli pracownik ukończył studia w dniu 30 czerwca, a następnie z dniem 15 lipca podjął zatrudnienie, to prawo do pierwszego urlopu nabędzie z upływem miesiąca pracy. Oznacza to, że z dniem podjęcia zatrudnienia i przed upływem miesiąca pracy pracownik ten w ogóle nie może skorzystać z urlopu wypoczynkowego.

Z kolei z upływem tego miesiąca pracy nabywa prawo do urlopu w wymiarze 1/12 z – niemal zawsze – 20 dni, co daje 1,67 dnia. Tego tzw. urlopu cząstkowego nie zaokrągla się w górę do pełnego dnia – pracownik może wykorzystać 1 dzień urlopu, a te pozostałe 0,67 np. przesunąć sobie na dalszy okres. Dopiero z dniem 1 stycznia następnego roku kalendarzowego pracownik – jeśli nadal będzie pozostawał w zatrudnieniu – nabędzie prawo do tzw. urlopu kolejnego, już w pełnym wymiarze. Oczywiście pracodawca może udzielić pracownikowi albo 1 dnia urlopu, albo 1 dnia, 5 godzin i 17 minut (tyle daje te 1,67 dnia urlopu) albo dwóch dni, zaokrąglenie, choć nie jest obowiązkowe, jest dopuszczalne.

Inaczej będzie, jeśli pracownik po studiach swoje pierwsze zatrudnienie w życiu podjął za granicą, a następnie wrócił do kraju i tu zatrudnił się. Ta praca w Polsce nie będzie już uważana za pierwszą pracę, a więc ten jeden „miesiąc karencji” pracownika nie obowiązuje. Nie ma znaczenia, w jakim kraju najpierw pracownik podjął zatrudnienie. Ten przepis art. 153 §1 kodeksu pracy, normujący prawo do urlopu wypoczynkowego w pierwszym roku pracy nie wskazuje, że obowiązkowo ma to być zatrudnienie w Polsce.

A zatem ten pracownik, który po studiach pracował najpierw za granicą, a dopiero potem w Polsce nie podejmuje w Polsce pracy po raz pierwszy w życiu, a więc prawo do urlopu wypoczynkowego nabywa od razu, a nie dopiero z upływem miesiąca pracy (chyba, że za granicą pracował krócej niż miesiąc, to wówczas musi w Polsce „dopracować” do pełnego miesiąca z uwzględnieniem dni pracy za granicą).

Należy o tym bezwzględnie pamiętać – udokumentowane okresy pracy za granicą, u zagranicznego pracodawcy, zalicza się do okresów pracy w Polsce tam, gdzie w grę wchodzi ustalenie prawa do określonych uprawnień pracowniczych, a więc również prawa do urlopu wypoczynkowego. Ma to wpływ nie tylko na prawo do urlopu wypoczynkowego, ale również na wymiar urlopu. Udokumentowane okresy pracy za granicą wlicza się bowiem do stażu pracy (do tych wymaganych 10 lat) na potrzeby ustalenia prawa do wyższego wymiaru urlopu wypoczynkowego – 26 dni. Przepis art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wskazuje, iż udokumentowane okresy zatrudnienia, przebyte za granicą u pracodawcy zagranicznego, są zaliczane do okresów pracy w Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie uprawnień pracowniczych.

W praktyce zatem, jeśli pracownik pracował legalnie za granicą, w stosunku pracy, to okres tej pracy zalicza się do okresu, od którego zależy nie tylko prawo do urlopu, ale również jego wymiar. Przykładowo jeśli pracownik ukończył w Polsce studia, następnie po studiach przez 3 lata pracował w Holandii, a po powrocie do kraju ponownie podjął zatrudnienie, to ma on już wymagane co najmniej 10 lat stażu pracy, a więc ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni. Ukończone studia dają mu bowiem „na wstępnie” 8 lat tego stażu pracy, z kolei praca w Holandii to następne 3 lata pracy (pod warunkiem, że pracownik je udokumentuje, np. świadectwem pracy czy innym potwierdzającym okres zatrudnienia dokumentem).

Powstaje pytanie, jak pracownik ma udokumentować te okresy legalnej pracy za granicą. Przepisy rozporządzenia w sprawie dokumentacji pracowniczej nic na ten temat nie mówią. A skoro tak, to pracownik może udowadniać legalną pracę za granicą wszelkimi legalnymi dokumentami – umowami, świadectwami pracy, zaświadczeniami od pracodawcy, zaświadczeniami z organów ubezpieczeniowych itp. Należy bowiem mieć na względzie fakt, iż w niektórych krajach nie wydaje się odpowiednika polskiego świadectwa pracy. Ważne jest, aby na podstawie tych dokumentów można było w sposób nie budzący wątpliwości ustalić, że rzeczywiście pracownik podczas pobytu za granicą wykonywał w danym okresie pracę u zagranicznego pracodawcy, na podstawie stosunku pracy.

Należy jednak dopilnować (i jest to w interesie pracownika), aby te dokumenty potwierdzające zatrudnienie wskazywały daty dzienne „od do”, a nie jedynie ogólne stwierdzenie, że np. pracownik był zatrudniony w okresie od września 2017 do lutego 2019. Powinny być wskazane konkretne daty.

Polskie przepisy nie wskazują również, czy dostarczone przez pracownika dokumenty należy przetłumaczyć. W praktyce zatem, jeśli pracownik sam je przetłumaczy czy dostarczy tłumaczenia wykonane przez inną osobę, dokumenty te należy uznać. Tłumaczenia nie muszą być sporządzone przez tłumacza przysięgłego. Nie muszą być również tłumaczone w całości – najważniejsze jest, aby w sposób nie budzący wątpliwości dało się na ich podstawie wskazać okres pracy pracownika u zagranicznego pracodawcy.

Pracodawca może zażądać od pracownika dostarczenia tłumaczenia dokumentu, ale nie może zmusić pracownika do skorzystania z usług tłumacza przysięgłego. Nie ma znaczenia czy tłumaczenia dokona sam pracownik, tłumacz przysięgły czy inna osoba. Oczywiście oprócz tłumaczenia pracownik dostarcza do wglądu również oryginał dokumentu (kserokopię załącza się do akt osobowych z tłumaczeniem).

Podsumowując – praca za granicą a urlop wypoczynkowy w Polsce, po powrocie pracownika do kraju i podjęciu zatrudnienia – zagraniczne zatrudnienie ma wpływ na wymiar tego urlopu. Ta praca za granicą – odpowiednio udokumentowana – wpływa nie tylko na wymiar urlopu, ale również na samo prawo do urlopu wypoczynkowego.