Orientujesz się pewnie, że jeśli pracownik idzie na zwolnienie lekarskie, to ma prawo do chorobowego 80% podstawy albo 100% podstawy, jak korzysta z urlopu macierzyńskiego to ma prawo do zasiłku macierzyńskiego, ma również prawo do zasiłku za czas zwolnienia lekarskiego na dziecko czy chorego członka rodziny.
W jednym z poprzednich materiałów omawialiśmy okres wyczekiwania i samo nabycie prawa do wynagrodzenia chorobowego i zasiłku – zapoznaj się z tym nagraniem w wolnej chwili, link w opisie. Zacznijmy od rozróżnienia, kiedy należy się wynagrodzenie chorobowe, a kiedy zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego czy zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego.
Kiedy wynagrodzenie chorobowe a kiedy zasiłek?
Zgodnie z art. 92 kodeksu pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego za okres 33 dni w roku, a jeśli ukończył już 50 rok życia, za okres 14 dni w roku, przy czym jeśli pracownik kończy 50 lat w tym roku, to w tym roku jeszcze liczymy mu wynagrodzenie chorobowe z pulą 33 dni, a dopiero od następnego roku z puli 14 dni.
Do tych 33 albo 14 dni wlicza się wszystkie dni kalendarzowe przebywania na zwolnieniu lekarskim, z uwzględnieniem dni wolnych od pracy grafikowo, weekendów, świąt ustawowo wolnych od pracy itd. Nie wliczamy do nich natomiast zwolnienia lekarskiego na dziecko czy chorego członka rodziny – za ten okres przysługuje inne świadczenie – zasiłek opiekuńczy.
Następna sprawa. Te 33 albo 14 dni nie musi być w ciągłości. To po prostu suma zwolnień lekarskich w roku kalendarzowym, ale z pewnym zastrzeżeniem, o którym za chwilę. Przykładowo – pracownik w wieku 36 lat był niezdolny do pracy z powodu choroby w lutym 8 dni, następnie w lipcu 21 dni, a potem we wrześniu 10 dni. Czyli w lutym otrzyma za te 8 dni wynagrodzenie chorobowe, w lipcu również za 21 dni wynagrodzenie chorobowe. Mamy już łącznie w tym roku 29 dni z wynagrodzeniem chorobowym, co oznacza, że za 4 dni września otrzyma jeszcze wynagrodzenie chorobowe, a za pozostałe 6 zasiłek.
Inny przykład – pracownik rozchorował się 10 kwietnia i przebywał na zwolnieniu lekarskim do końca sierpnia. Za 21 dni kwietnia (od 10 włącznie do 30 włącznie) otrzyma wynagrodzenie chorobowe, następnie za 12 dni maja również wynagrodzenie chorobowe i od 13 do 31 maja zasiłek chorobowy. Następnie za cały czerwiec już zasiłek chorobowy i do samego końca zwolnienia lekarskiego. I nawet jeśli wystąpi przerwa w zwolnieniach lekarskich, to w tym roku nie liczymy już od nowa wynagrodzenia chorobowego z puli 33 dni, bo ono zostało wyczerpane.
Od tej zasady jest pewne odstępstwo. Załóżmy, że pracownik chorował w tym roku już dostatecznie długo, aby wyczerpać 33 dni z wynagrodzeniem chorobowym. Idzie na zwolnienie lekarskie w połowie grudnia i przebywa na nim do 13 stycznia następnego roku. W grudniu za czas zwolnienia ma już zasiłek chorobowy, następnie od 1 stycznia nadal kontynuuje zasiłek chorobowy, aż do końca nieprzerwanego zwolnienia. Dopiero jak pójdzie na kolejne zwolnienie lekarskie po przerwie, to od nowa liczymy wynagrodzenie chorobowe z puli 33 czy 14 dni.
Przykładowo – 13 stycznia zakończyło się zwolnienie lekarskie rozpoczęte w grudniu. Za jego czas pracownik otrzymał zasiłek chorobowy, bo na dzień 31 grudnia miał prawo do zasiłku chorobowego i od 1 stycznia zwolnienie kontynuuje. Na kolejne zwolnienie poszedł 10 marca i trwało ono do 22 marca. Za to marcowe zwolnienie otrzyma wynagrodzenie chorobowe – liczymy od nowa te 33 czy 14 dni, ze względu na przerwę w zwolnieniach lekarskich.
Jeszcze jedna ważna rzecz, do której wrócimy jeszcze. Jeśli zwolnienie lekarskie zostało spowodowane wypadkiem przy pracy, od pierwszego dnia zwolnienia pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Nawet, jeśli nie wyczerpał jeszcze tych 33 czy 13 dni z wynagrodzeniem chorobowym. Wypadek przy pracy to od razu zasiłek chorobowy.
Natomiast w razie wypadku w drodze do lub z pracy pracownik ma normalnie wynagrodzenie chorobowe, dodatkowo zgodnie z art. 92 §1 pkt 2 kodeksu pracy płatne 100 % podstawy, a nie 80%, jak to ma miejsce przy „zwykłym” zwolnieniu lekarskim.
Zmiana pracodawcy a wynagrodzenie chorobowe
Zmiana pracodawcy w trakcie roku nie zeruje licznika dni z wynagrodzeniem chorobowym na ten rok. Przykładowo Jan Kowalski, 40 lat, pracował do 30 czerwca w firmie X. W marcu przebywał na zwolnieniu lekarskim 11 dni, za które otrzymał wynagrodzenie chorobowe. Te 11 dni pracodawca X wskazuje w świadectwie pracy. Następnie Jan Kowalski od września zatrudnił się w firmie Y. W firmie Y poszedł na zwolnienie lekarskie na cały listopad. No więc za 22 dni listopada ma wynagrodzenie chorobowe, bo z puli 33 dni 11 już wykorzystał w firmie X, a za okres od 23 do 30 listopada ma zasiłek chorobowy.
Powstaje pytanie, jak długo pracownik może przebywać na płatnym zwolnieniu lekarskim. Czy może chorować w nieskończoność? Nie może. Jest coś takiego, jak okres zasiłkowy. Mówiliśmy zresztą niedawno o rozwiązaniu z pracownikiem umowy o pracę w razie długotrwałych czy częstych chorób – link w opisie.
Okres zasiłkowy – jak ustalać?
Omówmy ten okres zasiłkowy teraz, bo w praktyce potrafi on sprawić sporo problemów. Ogólnie rzecz ujmując – okres zasiłkowy to taki okres, za który ubezpieczonemu wypłacane jest wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy. Do tego okresu zalicza się nie tylko okres pozostawania na zwolnieniu lekarskim z powodu czasowej niezdolności do pracy, ale również okres kwarantanny, izolacji, okres badań lekarskich przewidzianych dla dawców komórek, tkanek i narządów, okres przebywania w zakładzie lecznictwa odwykowego oraz szpitalu czy innym zakładzie leczenia uzależnień od środków odurzających czy substancji psychotropowych).
Wynika to wprost z art. 6 ust. 2 i art. 8 tzw. ustawy zasiłkowej – ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Co ważne – do okresu zasiłkowego wlicza się również okresy, za które zasiłek chorobowy się nie należy. Są to następujące okresy:
- Okres odsunięcia od pracy z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej
- Okres zwolnienia lekarskiego spowodowanego umyślnym przestępstwem czy wykroczeniem
- Okres pierwszych 5 dni zwolnienia lekarskiego, jeśli zostało ono spowodowane nadużyciem alkoholu
- Okres, za który ubezpieczony stracił prawo do zasiłku wobec wykonywanie pracy zarobkowej w czasie zwolnienia lub wykorzystywania go w sposób niezgodny z celem zwolnienia. Dodajmy, że celem zwolnienia lekarskiego jest umożliwienie ubezpieczonemu odzyskanie pełnej zdolności do pracy
Z kolei do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresów zwolnienia lekarskiego przypadającego na okres wyczekiwania, okres urlopu bezpłatnego, wychowawczego, odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, nieobecności pracownika w pracy od dnia śmierci pracodawcy do dnia wygaśnięcia umowy o pracę oraz urlopu opiekuńczego.
Do okresu zasiłkowego nie wlicza się również okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku macierzyńskiego czy opiekuńczego.
Okres zasiłkowy może się różnić długością. W czasie trwania ubezpieczenia, czyli np. w czasie trwania umowy o pracę, okres zasiłkowy wynosi 182 dni, a jeśli niezdolność do pracy przypada w czasie ciąży czy spowodowana jest gruźlicą, okres zasiłkowy wynosi 270 dni. Pamiętaj, że wlicza się do tego okres pobierania wynagrodzenia chorobowego w roku kalendarzowym.
Co ważne, te 182 czy 270 dni zwolnień lekarskich nie musi być w ciągłości. Do jednego okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy niezdolności do pracy spowodowane chorobą, jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 60 dni. Przykładowo Jan Kowalski poszedł na zwolnienie lekarskie w dniu 11 czerwca i chorował do 30 czerwca. Mamy tu łącznie 20 dni choroby. Jeśli to było pierwsze zwolnienie lekarskie Jana Kowalskiego w tym roku i ma on mniej niż 50 lat, to za te 20 dni przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe.
Następnie Jan Kowalski poszedł na zwolnienie lekarskie 14 sierpnia i chorował aż do 12 grudnia kolejnego roku. Za 13 dni października pracownik otrzyma jeszcze wynagrodzenie chorobowe, a potem wpada w zasiłek, po wyczerpaniu 33 dni wynagrodzenia chorobowego w tym roku.
Tyle, że przerwa między zwolnieniami lekarskimi była krótsza niż 60 dni, a więc to zwolnienie lekarskie rozpoczęte 14 sierpnia zalicza się do okresu zasiłkowego rozpoczętego przy pierwszym zwolnieniu w dniu 11 czerwca. Od 14 sierpnia do 12 grudnia mamy łącznie 120 dni. Łącznie z poprzednimi dniami zwolnienia z okresu od 11 do 30 czerwca mamy już 140 dni z tego okresu zasiłkowego.
Następnie Jan Kowalski idzie na zwolnienie od 3 lutego kolejnego roku i choruje do 31 marca. Mamy nowy rok, na dzień 1 stycznia Jan Kowalski nie przebywał na zwolnieniu z prawem do zasiłku, a więc od 3 lutego od nowa liczymy wynagrodzenie chorobowe z puli 33 dni, ale nie otwiera się nowy okres zasiłkowy, nadal kontynuuje się ten rozpoczęty 11 czerwca poprzedniego roku, bo znów przerwa w zwolnieniach lekarskich była krótsza niż 60 dni. Poprzednie zwolnienie zakończyło się 12 grudnia, a nowe rozpoczęło 3 lutego.
Pozostało nam 42 dni z okresu zasiłkowego. Jan Kowalski choruje od 3 lutego, a więc w lutym 26 dni i 16 dni marca ma jeszcze płacony zasiłek. Potem okres zwolnienia lekarskiego jest już niepłatny, bo okres zasiłkowy został wyczerpany. Jan Kowalski może ubiegać się o tzw. świadczenie rehabilitacyjne – zajmiemy się nim w innym materiale.
Jeśli przerwa w zwolnieniach lekarskich trwa ponad 60 dni, licznik okresu zasiłkowego zeruje się i biegnie od nowa.
Pamiętaj – okres zasiłkowy w czasie trwania ubezpieczenia to 182 dni albo przy ciąży czy gruźlicy 270 dni. Zaliczamy do niego wszystkie zwolnienia lekarskie, jeśli przerwa między nimi nie przekroczyła 60 dni. Wynika to wprost z art. 9 ust. 2 ustawy zasiłkowej.
Co ważne, nie wlicza się do jednego okresu zasiłkowego okresów zwolnień lekarskich przypadających przed przerwą nie dłuższą niż 60 dni, jeśli zwolnienie lekarskie po przerwie przypadło już w czasie ciąży. Natomiast zaliczamy do jednego okresu zasiłkowego okresy zwolnień lekarskich w sytuacji, gdy poprzednie zwolnienie przypadało w czasie ciąży, a kolejne zostało wystawione po przerwie nie dłuższej niż 60 dni, ale nie ma ono związku z ciążą.
Inaczej będzie z okresem zasiłkowym po ustaniu ubezpieczenia, np. po rozwiązaniu umowy. Wówczas okres zasiłkowy to 91 dni – art. 8 ust. 2 ustawy zasiłkowej. Te 91 dni liczymy od dnia następnego po rozwiązaniu umowy albo od dnia powstania niezdolności do pracy z powodu choroby, jeśli np. pracownik poszedł na zwolnienie w ciągu 14 dni od dnia ustania ubezpieczenia.
Pracownik może iść na zwolnienie lekarskie w czasie trwania umowy, umowa kończy się w pewnym momencie, ale pracownik nadal przebywa na zwolnieniu lekarskim. Po ustaniu zatrudnienia ma prawo do zasiłku chorobowego nawet, jeśli nie wyczerpał 33 czy 14 dni wynagrodzenia chorobowego. Okres zasiłkowy to 91 dni liczone od dnia następnego po rozwiązaniu umowy.
I co istotne, pracownik może iść na zwolnienie również w ciągu 14 dni od dnia ustania ubezpieczenia i jeśli to zwolnienie potrwa nieprzerwanie co najmniej 30 dni.
Póki co wiesz już, kiedy pracownikowi należy się wynagrodzenie chorobowe i kiedy zasiłek oraz jak długo maksymalnie może je pobierać. W kolejnej części cyklu zajmiemy się ustalaniem podstaw do wynagrodzenia chorobowego i zasiłku, omówimy to na konkretnych przykładach – jak liczyć wynagrodzenie chorobowe i zasiłek. Jeśli cokolwiek niejasne, dopytuj w komentarzu. Obserwuj i sprawdź również nasze inne materiały o wynagrodzeniach chorobowych i zasiłkach.
O wynagrodzeniach chorobowych i zasiłkach mówimy również w naszym szkoleniu online Kadry i płace – sprawdź szczegóły tutaj: Kurs online Kadry i płace
