Miejsce pracy w umowie o pracę

Miejsce pracy czy miejsce wykonywania pracy jest jednym z istotnych elementów umowy o pracę. Prawidłowe jego oznaczenie może w przyszłości oszczędzić pracodawcy i kadrowej wielu nieprzyjemności czy wątpliwości. Jak zatem miejsce pracy ustalić prawidłowo?

Stosownie do treści art. 29 kodeksu pracy umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności rodzaj pracy, miejsce wykonywania pracy, wynagrodzenie za pracę, odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy oraz termin jej rozpoczęcia. W zakresie ustalania w treści umowy miejsca wykonywania pracy, to strony zawierające umowę o pracę mają dość dużą swobodę doboru w tym zakresie.

Miejsce pracy w umowie o pracę

Przepisy kodeksu pracy nie precyzują, jak to miejsce pracy oznaczyć. Wynika z tego, iż jako miejsce pracy czy miejsce wykonywania pracy można wskazać nie tylko stały punkt (z punktu widzenia geograficznego), czyli np. adres siedziby firmy, ale również oznaczony obszar, określony granicami jednostki administracyjnej podziału kraju (np. powiat, województwo), jak również miejsce to można oznaczyć w inny, dostatecznie wyraźny sposób (tak wskazał m.in. Sąd Najwyższy w swym wyroku z dnia 1 kwietnia 1985 roku sygn. I PR 19/85). Zaznaczyć należy, iż w granicach uzgodnionych w umowie miejsce pracy wyznacza pracodawca, jednakże w wypadku, gdy miejsce to wychodzi poza obręb umownych ustaleń, to taka zmiana wymaga wręczenia pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego.

Miejsce pracy może zostać oznaczone na stałe, albo zmienne, jednakże w granicach określonych w umowie, np. poprzez wymienienie w niej przy określaniu miejsca pracy kilku miejscowości, a pracownik świadczy pracę w tej z nich, którą następnie wskaże pracodawca. Bezwzględnie należy jednak przestrzegać zasady, iż miejsce wykonywania pracy musi być ściśle związane z jej rodzajem. Z powyższego wynika, iż jeśli pracownik wykonuje swoje obowiązki na określonym obszarze (np. BHP-owiec, który odwiedza oddziały przedsiębiorstwa w celu szkolenia pracowników), to pracodawca każdorazowo może wskazać mu miejscowość, w której będzie w danym okresie świadczył pracę.

Jednakże jeśli z charakteru pracy pracownika wynika, iż świadczy on pracę w konkretnym miejscu (np. sekretarka, obsługująca biuro firmy w danej miejscowości), to pracodawca nie może jako miejsca świadczenia pracy wskazać jej np. województwa. Warto przytoczyć w tym zakresie inne orzeczenie Sądu Najwyższego, który w swej uchwale z dnia 19 listopada 2008 roku sygn. II PZP 11/08 stwierdził, iż miejsce świadczenia pracy pracownika mobilnego, oznaczające pewien obszar jego aktywności zawodowej, musi odzwierciedlać rzeczywisty stan rzeczy. Musi to być obszar, w którym pracownicy mobilni będą na stałe zobowiązani do przemieszczania się (np. przedstawiciel handlowy firmy na teren danego województwa).

Określenie miejsca pracy w umowie o pracę

Właściwe określenie miejsca pracy jest również, z punktu widzenia pracodawcy czy kadrowej, istotne o tyle, że w wypadku nieprecyzyjnego jego określenia może dojść do wykonywania przez pracownika pracy poza stałym miejscem pracy, może okazać się, iż pracownik wykonywał swoją pracę w czasie tzw. podróży służbowej. Przytoczone powyżej stałe miejsce pracy oznacza punktowo lub terytorialnie oznaczony obszar, na którym pracownik stale (zwykle) wykonuje obowiązki pracownicze w granicach obowiązujących go norm czasu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2010 roku sygn. I PK 157/09).

Jeśli uzgodniony przez strony umowy rodzaj pracy polega na stałym przemieszczaniu się pracownika po określonym obszarze, to praca na tym obszarze wykonywana jest w miejscu pracy, a stałe wykonywanie zadań pracowniczych w różnych terminach i miejscowościach, których wyboru dokonuje sam pracownik, nie jest podróżą służbową.

Na koniec warto przytoczyć również uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2011 roku sygn. II PZP 3/11, dotyczące pracownika firmy budowlanej, która realizuje różne inwestycje w różnych miejscowościach. Takiemu pracownikowi można wskazać w umowie, jako miejsce wykonywania pracy, miejsce w którym pracodawca realizuje inwestycje budowlane lub innego rodzaju stałe prace. W takiej sytuacji każdorazowo stałym miejscem pracy pracownika będzie jednak to miejsce (spośród określonych w treści umowy o pracę), w którym pracownik przez dłuższy czas systematycznie świadczy pracę. Pracodawca nie ma w tym wypadku obowiązku zwrotu pracownikowi należności na pokrycie kosztów, związanych z podróżą służbową, wynikającego z treści art. 77⁵§1 kp (Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową).

Miejsce pracy ma bardzo istotne znaczenie. Jego prawidłowe określenie pozwala na ustalenie, kiedy pracownik znajduje się w miejscu pracy, kiedy poza miejscem pracy oraz kiedy znajduje się w podróży służbowej. Wykonywanie pracy poza stałym miejscem pracy może rodzić obowiązek naliczenia i wypłacenia pracownikowi należności z tytułu podróży służbowych. Więcej o tym w artykułach w dziale wynagrodzenia pracowników.

A o umowach o pracę pisaliśmy m.in. tutaj: Zatrudnienie pracownika krok po kroku oraz tutaj: Rodzaje umów o pracę. Jeśli interesuje cię ta tematyka, zapraszamy do udziału w naszym szkoleniu kadrowo – płacowym online – wideoszkolenie z zaświadczeniem MEN.