Urlop wypoczynkowy jest płatnym zwolnieniem od pracy przysługującym pracownikowi w każdym roku kalendarzowym. Na wniosek pracownika urlop może być podzielony na części. Zgodnie z art. 152 §2 k.p. istnieje bezwzględny zakaz zrzeczenia się prawa do urlopu wypoczynkowego. Niniejsza regulacja wynika z powszechnej zasady nakazującej udzielania urlopu w naturze, co z kolei wypływa z charakteru omawianego świadczenia pracowniczego mającego służyć określonej systematycznej regeneracji sił pracownika. Wskutek tego wszelkie czynności podejmowane przez pracownika w celu rezygnacji z urlopu lub przeniesienia prawa do urlopu na inną osobę – są z mocy prawa nieważne. Pracownicy, którzy podejmują pracę po raz pierwszy w życiu zawodowym mają prawo do urlopu wypoczynkowego z upływem każdego miesiąca zatrudnienia w roku kalendarzowym, w którym podjęli zatrudnienie. Wymiar pierwszego urlopu odpowiada 1/12 wymiaru przysługującego mu po przepracowaniu roku; uzyskanie prawa do pierwszego urlopu następuje z upływem ostatniego dnia pierwszego miesiąca okresu pracy.
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Zmiany w obrębie podstawowych wymiarów urlopu wypoczynkowego wprowadzono w celu dostosowania kodeksowych unormowań do standardów prawa unijnego. Jak wynika z treści art. 7 ust. 1 Dyrektywy Rady 93/104/WE, państwa członkowskie zobowiązane są do zapewnienia każdemu pracownikowi corocznego, płatnego urlopu w wymiarze przynajmniej 4 tygodni (tj. 20 dni roboczych) zgodnie z warunkami ustalonymi w ustawodawstwie i/lub praktyce krajowej. Podstawowy wymiar urlopu wypoczynkowego wynosi:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat
Powyższe okresy odpoczynku są okresami minimalnymi – pracodawca może ustalić korzystniejsze warunki nabywania prawa do urlopu. Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od ogólnego stażu pracy danej osoby obejmującego wszelkie zakończone okresy poprzedniego zatrudnienia. Wymiar urlopu pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika biorąc za podstawę odpowiednio 20 lub 26-dniowy wymiar urlopu. Posługując się przykładem, pracownikowi zatrudnionemu w wymiarze:
- 1/4etatu – przysługuje odpowiednio 5 lub 7 dni urlopu
- 1/2 etatu – przysługuje odpowiednio 10 lub 13 dni urlopu
- 2/3 etatu – przysługuje odpowiednio 14 lub 18 dni urlopu
Przy ustalaniu wymiaru urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi niepełnozatrudnionemu niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia. Jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy.
Wymiar urlopu w danym roku kalendarzowym ustalony dla pracownika w pełnym wymiarze czasu pracy lub dla pracownika niepełnoetatowego nie może przekroczyć podstawowego wymiaru urlopu wypoczynkowego (odpowiednio: 20 i 26 dni). W przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy, do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu i wymiar urlopu wlicza się okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy. Zgodnie z treścią art. 155 §1 k.p. do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata
- średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata
- szkoły policealnej – 6 lat
- szkoły wyższej – 8 lat
Wymienione powyżej okresy nauki nie podlegają sumowaniu, w wyniku czego do stażu pracy wlicza się okres nauki z tytułu ukończenia ostatniej szkoły. Zaliczenie danego okresu nauki do stażu pracy wymaga odpowiedniego udokumentowania przez pracownika ukończenia szkoły określonego rodzaju. Zgodnie z przepisami prawa oświatowego, dowodem ukończenia szkoły ponadpodstawowej jest świadectwo lub dyplom a w szczególnych przypadkach duplikat dokumentu poświadczającego ukończenie szkoły. W przypadku licencjata przyjmuje się, wobec braku kodeksowych regulacji w tej kwestii, że okres studiów licencjackich traktuje się na równi ze studiami wyższymi. W zakresie uprawnień urlopowych pracownika oznacza to wliczenie do jego stażu pracy 8 lat nauki. Uzasadnieniem niniejszego ustalenia są przepisy określone w §2 pkt 9 zarządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9 kwietnia 1992 roku w sprawie określenia rodzajów dyplomów i tytułów zawodowych oraz wzoru dyplomu wydawanego przez uczelnie. W odniesieniu do nauki pobieranej poza granicami RP zasadą jest, że okres jej trwania wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia urlopowe pracownika, jeżeli ukończenie nauki zostanie potwierdzone zgodnie z procedurą określoną w zarządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 października 1997 roku w sprawie zasad i trybu nostryfikacji świadectw uzyskanych za granicą. W razie zbiegu nauki z okresem zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym pracownik pobierał naukę, bądź okres nauki – zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
Do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wlicza się:
- okres pozostawania bez pracy w związku ze skróceniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia do 1 m-ca następującego z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn nie dotyczących pracowników
- okres pozostawania bez pracy, za który pracownikowi przywróconemu do pracy przyznano wynagrodzenie.
- okres pozostawania bez pracy, za który pracownikowi zasądzono odszkodowanie
- okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych, stypendiów szkoleniowych i stażowych.
Należy jednak zauważyć, że okresów pobierania zasiłków dla bezrobotnych oraz wymiaru stypendiów nie wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego
Poprzednia strona ||| Powrót do menu głównego ||| Następna strona