Zasiłek chorobowy jest świadczeniem, które ma zapewnić pracownikowi środki finansowe w okresie jego niezdolności do pracy, kiedy nie jest on w stanie prowadzić działalności zarobkowej. Zasiłek ten finansowany jest ze środków ZUS, a zasady jego naliczania i wypłaty regulują przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zwanej potocznie ustawą zasiłkową, reguluje ona bowiem również zasady wypłaty i naliczania innych niż chorobowy zasiłków – macierzyńskiego i opiekuńczego, a także świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku wyrównawczego). Jakkolwiek zasiłek chorobowy kojarzony jest głownie ze świadczeniami dla pracowników, to po spełnieniu pewnego warunku mogą z niego korzystać również zleceniobiorcy. Zasiłek chorobowy dla zleceniobiorcy przysługuje, jeśli z tytułu zawartej umowy zlecenia zleceniobiorca podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.
Od kiedy przysługuje zasiłek chorobowy 2017 – okres wyczekiwania
Zarówno pracownik (osoba w stosunku pracy) jak i zleceniobiorca objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, aby otrzymać zasiłek chorobowy 2017 muszą spełnić kilka warunków. Przede wszystkim upłynąć musi tzw. okres wyczekiwania – 30 dni obowiązkowego nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego w przypadku pracownika oraz 90 dni dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego w przypadku zleceniobiorcy. Wynika to wprost z treści art. 4 ustawy zasiłkowej, przy czym powołany przepis zawiera pewne wyjątki, w przypadku których okres wyczekiwania nie wchodzi w grę i zasiłek chorobowy należy się „od razu”. Takim wyjątkiem jest krótsza niż 30 dni przerwa między jednym zakończonym a drugim rozpoczętym stosunkiem pracy (jeśli pracownik w ciągu roku kalendarzowego zmienia pracodawcę, to jeśli między ustaniem pierwszego zatrudnienia a rozpoczęciem drugiego nie upłynie więcej niż 30 dni, okres wyczekiwania nie ma zastosowania).
Podobnie okres wyczekiwania 2017 nie ma zastosowania w przypadku absolwentów szkół wyższych, jeśli od ukończenia studiów do rozpoczęcia zatrudnienia nie minęło więcej niż 90 dni – w takim wypadku zasiłek chorobowy 2017 przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy (z uwzględnieniem oczywiście określonego w art. 92 kodeksu pracy wynagrodzenia chorobowego). Okres wyczekiwania 2017 nie obowiązuje również, jeśli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, jeśli ubezpieczony (zleceniobiorca czy pracownik) ma co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego (jeśli ktoś w życiu przepracował na etacie co najmniej 10 lat, nawet nie w ciągłości, nie obejmuje go już w żadnym wypadku okres wyczekiwania).
Zasiłek chorobowy 2017 – komu się należy
Zasiłek chorobowy przy „zwykłej” chorobie i niezdolności do pracy, nie spowodowanej wypadkiem przy pracy, należy się pracownikowi (nie zleceniobiorcy) co do zasady po 33 dniach niezdolności do pracy w roku kalendarzowym. Jeśli natomiast w danym roku kalendarzowym pracownik ukończył 50-ty rok życia, to od następnego roku kalendarzowego ten okres 33 dni zostaje skrócony do 14 dni. W praktyce wygląda to tak, że jeśli np. pracownik był niezdolny do pracy od 1 do 20 lutego, a następnie od 1 do 20 kwietnia, to za te 20 dni niezdolności do pracy w lutym otrzyma wynagrodzenie chorobowe, a następnie za pierwsze 13 dni niezdolności do pracy w kwietniu również wynagrodzenie chorobowe (sumując dni z wynagrodzeniem chorobowym dochodzimy do 33 dni), a od 34 dnia, czyli od 14 do 20 kwietnia będzie mu przysługiwać już zasiłek chorobowy 2017. Z kolei w przypadku zleceniobiorcy, objętego dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, zasiłek chorobowy należy mu się od pierwszego dnia niezdolności do realizacji przedmiotu zlecenia.
Zasiłek chorobowy 2017 po rozwiązaniu umowy o pracę
Zasiłek chorobowy w niektórych przypadkach przysługuje również byłemu pracownikowi. Jeśli pracownika nie obowiązuje już okres wyczekiwania, a niezdolność do pracy pojawiła się w ciągu 14 dni od dnia zakończenia stosunku pracy (np. rozwiązania umowy o pracę), jak również gdy pojawiła się w ciągu 3 miesięcy od dnia ustania zatrudnienia w przypadku choroby zakaźnej lub innej choroby, której objawy ujawniają się dopiero po 14 dniach tej choroby, pracownikowi temu przysługuje zasiłek chorobowy po umowie o pracę.
Zasiłek chorobowy 2017 – jak długo przysługuje
Stosownie do treści art. 8 ustawy zasiłkowej, zasiłek chorobowy przysługuje przez cały czas trwania niezdolności do pracy z powodu choroby, nie dłużej jednak niż 182 dni (w ciągłości), a jeśli ta niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub ma miejsce w czasie ciąży pracownicy, zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej, niż przez okres 270 dni.
Kto płaci zasiłek chorobowy – ZUS czy pracodawca
Środki, z których finansowany jest zasiłek chorobowy, pochodzą z ZUS, do którego trafiają wcześniej w postaci składki na ubezpieczenia chorobowe (i w niektórych przypadkach na ubezpieczenia wypadkowe). O tym natomiast, kto bezpośrednio wypłaca zasiłek pracownikowi (pracodawca czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych), decyduje stan zatrudnienia w zakładzie pracy na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego. W praktyce chodzi tu o ilość osób, za które pracodawca na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego potrąca i przekazuje do ZUS składkę na ubezpieczenie chorobowe.
Jeśli na dzień 30 listopada roku ubiegłego w zakładzie pracy ubezpieczeniem chorobowym objętych było do 20 osób, zasiłek chorobowy wypłaca pracownikowi bezpośrednio ZUS, natomiast jeśli było to powyżej 20 osób (pracowników i zleceniobiorców), to zasiłek chorobowy wypłaca płatnik składek, czyli pracodawca, a o kwotę wypłaconych zasiłków chorobowych pomniejsza wówczas kwotę składek, jaką musi przekazać do ZUS. Przykładowo, jeśli na dzień 30 listopada 2016 roku w zakładzie pracy 18 osób podlegało ubezpieczeniu chorobowemu, a od stycznia 2017 roku jest to już 25 osób, to i tak zasiłek chorobowy w roku 2017 będzie wypłacać bezpośrednio ZUS, liczy się bowiem stan zatrudnienia (podlegania ubezpieczeniu chorobowemu) na dzień 30 listopada 2016 roku. Jeśli zasiłek chorobowy wypłaca pracownikowi czy zleceniobiorcy bezpośrednio ZUS, pracodawca ma obowiązek przygotować formularz ZUS Z-3, a następnie z kopią zaświadczenia lekarskiego o niezdolności ubezpieczonego do pracy wysłać do właściwego oddziału ZUS.
Jeśli zasiłek chorobowy wypłaca bezpośrednio pracodawca, wypłaty dokonuje z reguły w terminie normalnej wypłaty wynagrodzenia, natomiast jeśli zasiłek jest wypłacany przez ZUS, ten dokonuje wypłat zasiłków na bieżąco, po ustaleniu prawa do zasiłku chorobowego, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia złożenia stosownych dokumentów.
Kiedy nie przysługuje zasiłek chorobowy 2017
Jeśli niezdolność do pracy z powodu choroby przypada na okres, w którym pracownik przebywa na urlopie bezpłatnym czy wychowawczym, jak również kiedy jest on tymczasowo aresztowany, zasiłek chorobowy nie przysługuje. Podobnie zasiłek chorobowy nie jest wypłacany, jeśli w okresie niezdolności do pracy pracownik zachowuje prawo do normalnego wynagrodzenia za pracę (jeśli tak np. stanowi regulamin wynagradzania w zakładzie pracy). Co ważne, zasiłek chorobowy nie przysługuje również, jeśli ubezpieczony sam przyczynił się do powstania jego niezdolności do pracy, np. na skutek działania lekkomyślnego, skutkującego uszczerbkiem na zdrowiu, a także w przypadku, gdy niezdolność do pracy powstała w wyniku przestępstwa czy wykroczenia.
W kolejnej części – już za kilka dni – omówienie zasad naliczania kwot zasiłku chorobowego na konkretnych przykładach.
Jeśli interesuje Cię ta tematyka i chciałabyś poszerzyć swoją wiedzę w tym zakresie, zapraszamy do udziału w naszym certyfikowanym szkoleniu płacowym, które odbywa się w całości przez internet. Więcej informacji na ten temat znajdziesz tutaj: kurs płac online z zaświadczeniem MEN.
Pisaliśmy również tutaj: zasiłek chorobowy na umowie zlecenia.
