Zwolnienie pracownika na l4 jest możliwe w kilku sytuacjach – jedną z nich jest np. dyscyplinarka. Drugą – rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Trzecią – likwidacja zakładu pracy. A czy są jakieś inne? Czy pracodawca może doprowadzić do rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem przebywającym na zwolnieniu lekarskim?
Zwolnienie pracownika na L4 – wypowiedzenie umowy
Co do zasady przebywając na zwolnieniu lekarskim pracowni podlega ochronie przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Ochronę tę zapewnia mu przepis art. 41 kodeksu pracy – stosownie do tego przepisu:
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Należy jednak od razu zwrócić uwagę na przepis art. 41(1) kodeksu pracy, zgodnie z którym ochrony przed wypowiedzeniem w trakcie zwolnienia lekarskiego oraz innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy nie stosuje się w razie ogłoszenia likwidacji bądź upadłości danego pracodawcy.
Kiedy można zwolnić pracownika na l4?
Możliwa jest zatem sytuacja, w której pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim, ale pracodawca i tak wręczy mu wypowiedzenie, a przyczyną wypowiedzenia będzie likwidacja zakładu pracy (nie stanowiska pracy – ważne – ale zakładu pracy).
Tytułem dygresji – wypowiadając umowę o pracę na czas nieokreślony, a po zmianie przepisów z 26 kwietnia 2023 również na czas określony (pisaliśmy niedawno: Umowa na czas określony po nowemu), pracodawca musi wskazać przyczynę wypowiedzenia. Przyczyna ta może leżeć zarówno po stronie pracownika, jak i pracodawcy. Nie za się zatem wypowiedzieć umowy pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim z przyczyny leżącej po jego stronie.
Pracownik na zwolnieniu lekarskim podlega ochronie przed wypowiedzeniem, ale nie jest to ochrona zupełna – jak widzisz, likwidacja zakładu pracy umożliwia wręczenie mu wypowiedzenia również w czasie L4.
Dla formalności – pracownik jest chroniony przed wypowiedzeniem nie tylko w trakcie zwolnienia lekarskiego, ale również w trakcie innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, czyli np. podczas urlopu wypoczynkowego, bezpłatnego, macierzyńskiego, wychowawczego, szkoleniowego itd. Ważne, aby te nieobecności pracownika w pracy były usprawiedliwione.
Pracownik na L4, a pracodawca składa wypowiedzenie umowy o pracę
Jeśli pracodawca wręczy wypowiedzenie pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim (z zastrzeżeniem likwidacji stanowiska pracy), to wypowiedzenie to jest wadliwe, ale skuteczne, co oznacza, że pracownik musi odwołać się od niego do sądu pracy. Oczywiście jeśli przyczyny wypowiedzenia nie było albo była ona pozorna, a zakład pracy nie znajduje się w upadłości czy likwidacji, sąd pracy orzeknie na korzyść pracownika.
Od razu warto zwrócić uwagę na jedną rzecz. Pracodawca przygotowuje wypowiedzenie umowy o pracę z dniem np. 10 kwietnia, następnie wysyła je pracownikowi listem poleconym, pracownik od dnia 12 kwietnia przebywa na zwolnieniu lekarskim, a przesyłkę od pracodawcy odbiera 15 kwietnia. Czy takie wypowiedzenie jest ważne?
Otóż wypowiedzenie uznaje się za doręczone z chwilą, w której pracownik mógł zapoznać się z jego treścią. A skoro tak, to dniem doręczenia jest dzień 15 kwietnia, a w tym dniu pracownik przebywa już na zwolnieniu lekarskim, a więc nie można wypowiedzieć mu umowy z winy pracownika – okres niezdolności do pracy z powodu choroby to okres ochronny przed wypowiedzeniem.
Zwolnienie lekarskie a wypowiedzenie. Czy można zwolnić pracownika na zwolnieniu lekarskim?
Pracodawca musi zatem to wypowiedzenie wycofać, aby nie narażać się na postępowanie sądowe. Tu pisaliśmy więcej na ten temat: Wycofanie wypowiedzenia umowy o pracę.
Oczywiście, jeśli nawet wypowiedzenie umowy o pracę zostało doręczone w okresie ochronnym, to pracownik przebywający na zwolnieniu musi zareagować, inaczej do rozwiązania umowy o pracę dojdzie z upływem wypowiedzenia.
Pracownik składa wypowiedzenie umowy o pracę będąc na L4 – czy może?
Tak, akurat zwolnienie lekarskie nie jest przeszkodą, aby w jego trakcie to pracownik dokonał wypowiedzenia umowy. Powołany wcześniej art 41 kodeksu pracy zapewnia ochronę przed wypowiedzeniem pracownikowi, ale nie pracodawcy. Jeśli pracownik przebywa na L4, może złożyć wypowiedzenie umowy o pracę i po zakończeniu wypowiedzenia umowa rozwiąże się.
Pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim, a umowa się kończy – co dalej?
Pracownik pracuje u danego pracodawcy, umowa o pracę kończy się (bo została wypowiedziana czy rozwiązana za porozumieniem stron), ale pracownik już przebywa na zwolnieniu lekarskim. W takiej sytuacji, jeśli ma za sobą okres wyczekiwania albo ten okres wyczekiwania nie dotyczy go, po rozwiązaniu umowy, od dnia zakończenia stosunku pracy, pracownik ma nadal prawo do zasiłku chorobowego – płatnego zwolnienia lekarskiego.
Okres zasiłkowy po rozwiązaniu umowy to obecnie 91 dni. Nie dotyczy to zwolnienia lekarskiego w ciąży oraz jeśli zwolnienie lekarskie zostało spowodowane wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów, a także jeśli zwolnienie lekarskie było spowodowane gruźlicą.
Po zakończeniu umowy zasiłek chorobowy przysługuje za okres do 91 dni – z zastrzeżeniem powyższych przypadków.
L4 a dyscyplinarka – rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
O ile w czasie zwolnienia lekarskiego pracownik jest chroniony przed rozwiązaniem umowy za wypowiedzeniem, tak nie podlega już ochronie w przypadu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. To rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia to np. dyscyplinarka, ale również przypadki wskazane w art. 53 kodeksu pracy (za chwilę do nich wrócimy).
Pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika jego podstawowych obowiązków. Na wręczenie dyscyplinarki pracodawca ma miesiąc od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie, będącej podstawą dyscyplinarki.
Oprócz ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych przyczyną rozwiązania umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia jest popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem oraz zawiniona przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Czy ucieczka na L4 pozwoli uniknąć zwolnienia z pracy?
Może się zdarzyć, że pracownik „zasłuży sobie” na dysycplinarkę, a następnie mając tego świadomość „załatwi” sobie zwolnienie lekarskie. Nic mu to nie pomoże. O ile pracodawca zdąży w terminie miesiąca od dnia, w którym dowiedział się o przewinieniu pracownika wręczyć pracownikowi dyscyplinarkę (oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia), nawet zwolnienie lekarskie nie ochroni pracownika przed rozwiązaniem umowy.
Podsumowując tę część – zwolnienie lekarskie chroni pracownika przed wypowiedzeniem, ale nie przed rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia. Zwolnieniem lekarskim nie da się „ochronić” przed dyscyplinarką.
Teraz kolejna rzecz – po wyczerpaniu okresu zasiłkowego pracownik może mieć prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. To świadczenie rehabilitacyjne Zakład Ubezpieczeń Społecznych może przyznać pracownikowi na maksymalnie 12 miesięcy (z reguły przyznaje na okres krótszy, a potem wydłuża je, jeśli są przesłanki).
Samo prawo do świadczenia rehabilitacyjnego nie zawsze też uchroni pracownika przed rozwiązaniem z nim umowy. Tę akurat kwestię reguluje przepis art. 53
Art. 53. § 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:
1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
a) dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
Świadczenie rehabilitacyjne a rozwiązanie umowy
Należy zwrócić uwagę na jedną bardzo ważną rzecz – jeśli pracownik już po okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, pracodawca nie może rozwiązać z nim umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia. Powołany powyżej przepis pozwala pracodawcy na rozwiązanie umowy z pracownikiem po upływie 3 miesięcy świadczenia, o ile niezdolność do pracy nadal trwa.
Jeśli pracownik powróci do pracy po upływie świadczenia, pracodawca nie może już rozwiązać z nim umowy w trybie art. 53 kodeksu pracy.
L4 na dziecko a wypowiedzenie umowy
Okres opieki nad chorym dzieckiem albo innym członkiem rodziny, za czas którego pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy z powodu sprawowania opieki również jest okresem ochronnym przed wypowiedzeniem. Tu akurat ochronę zapewnia przepis, o którym wspominaliśmy, czyli art. 41 kodeksu pracy.
Ile można ciągnąć L4 na wypowiedzeniu?
Jedyne ograniczenie to okres zasiłkowy. Dopóki umowa o pracę trwa, okres zasiłkowy to co do zasady 182 dni, ale po rozwiązaniu umowy i ustaniu ubezpieczenia okres zasiłkowy o 91 dni (nie dotyczy ciąży, gruźlicy, dawców).
Czy na zwolnieniu lekarskim można rozwiązać umowę za porozumieniem stron u danego pracodawcy?
Można. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w trakcie zwolnienia lekarskiego rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron. Z propozycją rozwiązania umowy w tym trybie może wystąpić zarówno pracownik, jak i pracodawca.
Jeśli pracownik idzie na zwolnienie lekarskie, pracodawca wie, iż jest on wówczas chroniony przed wypowiedzeniem, to nie ma przeszkód, aby pracodawca wystąpił do pracownika z propozycją rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Oczywiście pracownik nie musi się zgodzić i do rozwiązania umowy nie dochodzi. Jeśli się zgadza, do rozwiązania umowy w trakcie L4 dochodzi w dniu, jaki srony ustaliły jako dzień rozwiązania umowy.
Co z pracownikiem po 182 dniach zwolnienia lekarskiego?
Jeśli okres zasiłkowy upłynął, a pracownik nadal jest nieobecny w pracy z powodu choroby, nie ma już prawa do zasiłku chorobowego, a jest to dla niego nieobecność usprawiedliwiona niepłatna.
Czy można zwolnić pracownika po powrocie ze zwolnienia lekarskiego?
Można, ale jeśli pracodawca chce wypowiedzieć pracownikowi umowę, a pracownik jest zatrudniony na czas określony albo nieokreślony, pracodawca musi wskazać przyczynę wypowiedzenia. Samo w sobie zwolnienie lekarskie nie może być przyczyną wypowiedzenia.
Natomiast należy mieć na względzie, iż częste, powtarzające się zwolnienia lekarskie mogą być uzasadnioną przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę – dezorganizują one pracę w zakładzie, narażają pracodawcę na dodatkowe koszty (np. pozostali pracownicy są zmuszeni do pracy w nadgodzinach, a pracodawca nie ma możliwości oddania czasu wolnego, musi więc za te nadgodziny zapłacić – również dodatki 50% i 100% do nadgodzin).
Czy pracodawca może nie przedłużyć umowy na zwolnieniu lekarskim?
Oczywiście. Jeśli pracownik przebywa na zwolnieniu chorobowym, a zbliża się dzień zakończenia umowy, bo np. jest to umowa zawarta na czas określony, to ona po prostu rozwiąże się z dniem, do jakiego była zawarta. Nie dochodzi tu do wypowiedzenia – po prostu umowa rozwiązuje się w określonej dacie, bo była umową terminową. To samo dotyczy umowy na okres próbny.
Co jeśli umowa kończy się w trakcie zwolnienia lekarskiego?
Druga rzecz. Może się zdarzyć, że pracodawca wręczy pracownikowi wypowiedzenie, swój bieg rozpocznie okres wypowiedzenia, a dopiero wtedy pracownik pójdzie na zwolnienie lekarskie. Samo wypowiedzenie zostało dokonane jeszcze zanim pracownik udał się na L4, a więc umowa rozwiąże się z upływem wypowiedzenia. Pracownik w czasie L4 jest chroniony przed dokonaniem wypowiedzenia, a nie przed rozwiązaniem umowy po upływie okresu wypowiedzenia.
Oczywiście w tym wypadku po ustaniu zatrudnienia pracownik będzie mieć prawo do zasiłku chorobowego – w okresie pracy był zgłoszony do ubezpieczenia chorobowego. Płatnikiem zasiłku chorobowego będzie tu ZUS, nawet, jeśli w czasie trwania zatrudnienia płatnikiem zasiłku chorobowego był zakład pracy (pisaliśmy tutaj: Kto płaci zasiłek ZUS czy pracodawca).
Wypowiedzenie na L4 – podsumowanie
Podsumowując – okres zwolnienia lekarskiego to okres, w którym pracownik jest chroniony przed wypowiedzenie umowy o pracę. Sam natomiast wypowiedzenie może złożyć. L4 nie chroni pracownika przed dyscyplinarką, a umowa może rozwiązać się, jeśli pracownik otrzymał wypowiedzenie zanim poszedł na L4 i jedynie dzień rozwiązania umowy przypadka w czasie zwolnienia lekarskiego.
Zwolnienie lekarskie nie przerywa okresu wypowiedzenia. O tym również należy pamiętać.
