Spóźniona zapłata składek do ZUS może się zdarzyć. Warto wiedzieć jakie spóźniony przelew do ZUS i zapłata składek po terminie niesie za sobą konsekwencje i jak minimalizować ewentualne szkody, które wywołała ta spóźniona zapłata składek do ZUS.
Terminowe opłacanie składek do ZUS jest jednym z podstawowych obowiązków płatnika (podmiotu, który ma obowiązek ustalić wysokość składek i przelać je na numer rachunku składkowego w ZUS – pracodawcy, przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, zleceniodawcy itp.).
W praktyce zdarzają się jednak przypadki, w których przedsiębiorca czy pracodawca spóźniają się z dokonaniem przelewu składek, którego to przelewu powinni dokonać w ustawowym terminie.
Jakie mogą być z tego tytułu konsekwencje? Co grozi za spóźnioną zapłatę składek do ZUS? Jakie konsekwencje dla płatnika ma spóźniona zapłata składek do ZUS?
Nie tylko odsetki od kwoty zaległości – w niektórych przypadkach konsekwencje mogą być jeszcze poważniejsze – wszystko tu zależy od tego, kto jest płatnikiem, czy to przedsiębiorca jednoosobowy, czy pracodawca zatrudniający pracowników i rozliczający składki w ich imieniu oraz wpłacający te składki na konto NRS w ZUS.
Zasady uiszczania przelewów do ZUS na indywidualny numer rachunku składkowego (NSR) omówimy w niniejszym artykule, ze szczególnym zwróceniem uwagi właśnie na konsekwencje, jakie płatnikowi składek grożą za spóźnioną zapłatę składek ZUS.
A temat jest o tyle poważny, że same odsetki od nieterminowej wpłaty składek do ZUS czy przerwanie ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorcy to nie jedyne konsekwencje. W przypadku długotrwałego opóźnienia w opłacie składek ZUS może – stosownie do art. 24 ust. 1 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – może wymierzyć płatnikowi składek dodatkową opłatę do wysokości 100% nieopłaconych składek.
Od decyzji w sprawie wymierzenia dodatkowej opłaty przysługuje odwołanie do sądu, niemniej w przypadku udowodnionego zawinionego opóźnienia w opłacie składek, które na dodatek jest długotrwałe, płatnik nie ma raczej szans na wygranie tego typu sprawy w sądzie.
Co więcej, zgodnie z art. 26 ust. 3 powołanej ustawy, w razie zaległości w uiszczaniu składek ZUS możliwe jest nawet zajęcie majątku dłużnika (Dla zabezpieczenia należności z tytułu składek Zakładowi przysługuje hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach dłużnika, z uwzględnieniem ust. 3a i 3b. Podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej jest doręczona decyzja o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego).
Należności z tytułu składek ZUS ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Tyle czasu ma ZUS na dochodzenie od płatnika zaległości w opłacaniu składek.
Spóźniona zapłata składek do ZUS. Terminy opłacania składek ZUS – do kiedy najpóźniej należy dokonać przelewu składek ZUS
Kwestię terminów opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w ZUS i uiszczania należności składkowych na indywidualny numer rachunku składkowego w ZUS określa przepis art. 47 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.
Stosownie do ust. 1 powołanego przepisu, osoby opłacające składkę wyłącznie za siebie mają obowiązek dokonać przelewu na numer rachunku składkowego w ZUS w terminie do 10 dnia następnego miesiąca, płatnicy – jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe w terminie do 5 dnia następnego miesiąca, z kolei pozostali płatnicy (np. spółki czy przedsiębiorcy jednoosobowi zatrudniający pracowników itp.) w terminie do 15 dnia następnego miesiąca.
Jeśli termin płatności składek przypada na dzień wolny od pracy (sobota, niedziela, święto), to ostatecznym terminem na zapłacenie składek ZUS jest pierwszy dzień roboczy przypadający po tym dniu wolnym.
W tych samych terminach wysyła się do ZUS komplety dokumentów rozliczeniowych (deklarację ZUS DRA i pozostałe dokumenty rozliczeniowe) z wyjątkiem przypadku, dotyczącego przedsiębiorcy jednoosobowego, który opłaca składki ZUS wyłącznie za siebie.
On nie ma obowiązku wysyłania co miesiąc dokumentów rozliczeniowych – składa formularz ZUS DRA wraz z pierwszym przelewem składek na indywidualny numer rachunku składkowego NSR w ZUS, a potem to DRA niejako samo się odnawia, przedsiębiorcy pozostaje jedynie terminowo opłacać składki. Same składki natomiast sumuje się i wpłaca jednym przelewem na konto w ZUS – indywidualny numer rachunku składkowego.
Takie swoje konto w ZUS posiada każdy płatnik i dokonuje jednego przelewu składek za wszystkich ubezpieczonych – sumuje się po prostu składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i sumę przelewa na odpowiednie konto w ZUS (numer tego konta zakończony jest numerem NIP płatnika).
Odsetki za spóźniony przelew składek do ZUS – spóźniona zapłata składek do ZUS
Pierwszym, co grozi za spóźnioną zapłatę składek ZUS, są odsetki za zwłokę. Należy od razu zwrócić uwagę na jedną rzecz – jeśli płatnik składek spóźni się z przelewem kwot składek do ZUS, sam ma obowiązek naliczyć odpowiednie odsetki i wpłacić je na konto w ZUS bez osobnego wezwania.
Ten obowiązek wynika z przepisu art. 23 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Stosownie do powołanego przepisu nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.
Odsetki nalicza się osobno za każdy okres rozliczeniowy. Przykładowo, jeśli płatnik miał obowiązek uiścić składki za maj w terminie do 15 czerwca, a składki za czerwiec w terminie do 15 lipca, a samego przelewu sumy zaległości dokonał w dniu 20 września, to osobno nalicza odsetki od spóźnionego przelewu do ZUS za maj i osobno odsetki od zaległości składkowych za czerwiec.
Obecnie stawka odsetek za zwłokę w zapłacie składek ZUS wynosi 8%. Samą kwotę odsetek oblicza się według następującego wzoru:
Kwota odsetek = (Kwota należności * liczba dni zwłoki * stopa procentowa) / 365 * 100
Przykładowo, jeśli dzień 15 września wypadał w sobotę, to faktyczny termin płatności składek przypadał na dzień 17 września (poniedziałek), a same odsetki od spóźnionej zapłaty składek ZUS liczy się od dnia 18 września do dnia zapłaty włącznie.
Kwotę odsetek zaokrągla się na zasadach matematycznych – do 50 groszy w dół, od 50 groszy (włącznie) w górę. Co jednak ważne, zgodnie z art. 23 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, odsetek za zwłokę nie nalicza się, jeśli ich wysokość nie przekraczałaby 6,60 zł.
W przypadku zatem przedsiębiorcy jednoosobowego, który płaci składki wyłącznie za siebie, dzień czy dwa spóźnienia z zapłatą składek nie wygenerują jeszcze konieczności naliczenia i odprowadzenia na konto NRS odpowiednich odsetek.
Dodatkowy koszt w formie odsetek za nieopłacenie składek ZUS w terminie opłaca się łącznie z nieterminowo płaconymi składkami. Oznacza to, że nie należy tych kwot rozdzielać.
Mamy szkolenie z obsługi programu PŁATNIK, służącego do „ogarniania” ZUS – szczegóły tutaj: Szkolenie online Obsługa Płatnika dla początkujących
Spóźniona zapłata składek do ZUS – wpływ opóźnienia na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorcy
Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoba podlegająca dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, w przypadku nieterminowego opłacenia składek ZUS, zostaje wyłączona z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Zgodnie z powołanym przepisem ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie – w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność i osób z nimi współpracujących.
Należy pamiętać, że regulacja ta dotyczy dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, czyli takiego, do którego mogą przystąpić osoby objęte obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, do którego przystąpił przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą albo osoba z nim współpracująca, natomiast powołany przepis nie ma zastosowania wobec zleceniobiorców zgłoszonych do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (zleceniobiorcy ci nie płacą za siebie składki chorobowej w tym sensie, że nie robią przelewu na NRS w ZUS, a trudno ich obciążać konsekwencjami za spóźnienie w opłacie składek ZUS, którego dopuścił się ich zleceniodawca).
Co więcej, na uzasadniony wniosek i w pewnych przypadkach ZUS może nie przerwać ubezpieczenia chorobowego przedsiębiorcy, wyrażając jednocześnie zgodę na opłacenie składki chorobowej po terminie. A dobrowolne ubezpieczenie chorobowe z kolei ma wpływ na możliwość uzyskania prawa do niektórych świadczeń z ubezpieczenia społecznego, jak np. zasiłek chorobowy czy zasiłek macierzyński.
Spóźniony przelew do ZUS i jego wpływ na ubezpieczenie zdrowotne
Należy podkreślić, iż spóźniona zapłata składek do ZUS nie wyłącza ani nie kończy ubezpieczenia zdrowotnego (pozwalającego m.in. na korzystanie z darmowej opieki zdrowotnej). Ubezpieczeni nie muszą się zatem obawiać, że nieuczciwy pracodawca, który celowo zaprzestał opłacania składek ZUS naraża ich na brak możliwości korzystania z pomocy publicznej służby zdrowia.
Sprawdź także: Jak liczyć godziny pracy na zwolnieniu lekarskim
Tak nie jest – nawet, jeśli pracodawca czy zleceniodawca spóźniają się z uiszczeniem składek ZUS (w tym wliczonej w sumę składek składki na ubezpieczenie zdrowotne), to nie ma to wpływu na kontynuację ubezpieczenia zdrowotnego. Z kolei w przypadku przedsiębiorcy podlega on ubezpieczeniu zdrowotnemu od dnia rozpoczęcia działalności do dnia jej zakończenia, z wyłączeniem okresu, w którym działalność ta była zawieszona.
