Stosownie do treści artykułu 186(8) §1 kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o udzielenie mu tego urlopu wychowawczego oraz wniosku o obniżenie wymiaru etatu do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru etatu, jednakże nie dłużej, niż przez okres 12 miesięcy. Od razu zaznaczyć też należy, iż w omawianej sytuacji niedopuszczalne jest również wypowiedzenie zmieniające warunki pracy – stosownie do regulacji art. 42 kodeksu pracy w jego przypadku mają zastosowanie te same przepisy, które dotyczą definitywnego wypowiedzenia stosunku pracy, a więc w grę wchodzi również ochrona przed wypowiedzeniem zmieniającym. Co istotne, zakaz wypowiedzenia umowy o pracę na urlopie wychowawczym obowiązuje nie wcześniej, niż na 21 dni przed rozpoczęciem korzystania przez pracownicę z urlopu wychowawczego. Oznacza to, iż przed tymi 21 dniami można złożyć wypowiedzenie pracownicy, która dopiero planuje rozpoczęcie urlopu wychowawczego, i będzie ono skuteczne (o ile bezpośrednio przed rozpoczęciem korzystania z urlopu wychowawczego pracownica nie przebywa na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim, gdyż wypowiedzenie umowy o pracę na macierzyńskim czy wychowawczym również co do zasady jest niedopuszczalne. A zatem – czy można zwolnić pracownicę na urlopie wychowawczym?

Czy można zwolnić pracownicę na urlopie wychowawczym?

W pewnych sytuacjach można. Od opisanego powyżej zakazu wypowiedzenia albo rozwiązania umowy o pracę w trakcie urlopu wychowawczego są pewne odstępstwa. Należą do nich ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy oraz wystąpienie przyczyn, uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika, a więc w trybie dyscyplinarnym, a także w sytuacji, gdy pracodawca zwalnia pracownika w oparciu o przepisy ustawy o zwolnieniach grupowych z przyczyny, nie leżącej po stronie pracownika. Należy jednak nadmienić, iż w przypadku likwidacji przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę na urlopie wychowawczym jest likwidacja zakładu pracy jako całości, a nie likwidacja stanowiska pracy. Nie wolno wypowiedzieć umowy o pracę osobie, która przebywa na urlopie wychowawczym, uzasadniając to likwidacją stanowiska pracy tej osoby w czasie jej pobytu na urlopie wychowawczym (nawet, jeśli faktycznie likwidacja tego stanowiska miała miejsce – należy pamiętać, że osoba przebywająca na urlopie wychowawczym ma roszczenie o dopuszczenie jej po tym urlopie do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy).

 Jeśli sąd ogłasza upadłość lub likwidację zakładu pracy, to w takim wypadku można zwolnić również pracownicę, przebywającą na urlopie wychowawczym. Oczywiście wypowiedzenie umowy o pracę w takim wypadku nie następuje z przyczyny, leżącej po stronie pracownicy. Ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę na urlopie wychowawczym jest również ograniczona w przypadku wystąpienia w zakładzie pracy zwolnień grupowych, jak również zwolnień indywidualnych z przyczyny nie leżącej po stronie pracownika. Należy jednak pamiętać, iż dotyczy to jedynie zakładów pracy zatrudniających co najmniej 20 pracowników.

W razie zwolnienia grupowego pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę także osobie, która przebywa na urlopie wychowawczym. W konsekwencji, skoro w takim przypadku dopuszczalne jest wypowiedzenie umowy o pracę, to dopuszczalne jest również wręczenie wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy czy płacy.

Oczywiście należy pamiętać, iż te przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę na urlopie wychowawczym nie mogą leżeć po stronie pracownika, a po drugie muszą być wyłącznymi przyczynami wypowiedzenia umowy. Należy też pamiętać, iż zakaz wypowiedzenia umowy o pracę (z opisanymi powyżej wyjątkami) dotyczy również sytuacji, gdy pracownik zamiast korzystać z urlopu wychowawczego składa wniosek o obniżenie mu (na okres maksymalnie 12 miesięcy) wymiaru etatu, nie mniej niż do połowy etatu.

Co istotne – ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę nie przysługuje w przypadku, gdy najpierw dokonano samego wypowiedzenia, a następnie dopiero pracownica rozpoczęła korzystanie z urlopu wychowawczego. Jeśli wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego albo o obniżenie wymiaru etatu został złożony po wręczeniu wypowiedzenia, omawiana w niniejszym artykule ochrona przed wypowiedzeniem na urlopie wychowawczym nie przysługuje.

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w czasie urlopu wychowawczego rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę za porozumieniem stron.

Konkludując – czy można zwolnić pracownicę na urlopie wychowawczym? Co do zasady nie można pracownicy na urlopie wychowawczym wypowiedzieć umowy o pracę. Wypowiedzenie takie jest dopuszczalne jedynie z powodów, nie leżących po stronie pracownicy, a więc likwidacja czy upadłość zakładu pracy lub zwolnienia grupowe. Zakaz ten dotyczy

oczywiście wyłącznie pracodawcy – jeśli pracownica przebywa na urlopie wychowawczym i chce w jego trakcie wypowiedzieć umowę o pracę, to oczywiście może to zrobić. Można natomiast pracownicę na wychowawczym zwolnić dyscyplinarnie.