Kto wypłaca zasiłek chorobowy? ZUS czy pracodawca?
Kto płaci za zwolnienie lekarskie w firmie poniżej 20 osób? Kto wypłaca zasiłek chorobowy? Co się należy za czas zwolnienia lekarskiego? Ile dostanę na L4? Tego typu pytania w praktyce kadrowej spotkać można często. Nie ma co się dziwić – pracownicy są przyzwyczajeni, że – mówiąc oględnie – do 10 następnego miesiąca pensja musi być na koncie, tymczasem termin wypłaty zasiłku chorobowego niekoniecznie pokrywa się z terminem wypłaty wynagrodzenia – jeśli płatnikiem zasiłku jest ZUS, płaci w „swoich” terminach.
W czasie choroby pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy. Jest to bowiem okres czasowej niezdolności do pracy. Kiedy chorobowe wypłaca pracodawca, a kiedy ZUS?
O ile wynagrodzenie chorobowe pracownika wypłacane jest zawsze przez pracodawcę i z jego środków, tak zasiłek chorobowy wypłaca albo pracodawca albo ZUS bezpośrednio. Jedno i drugie świadczenie należy się za czas niezdolności do pracy, przy czym wynagrodzenie chorobowe – jak wspomnieliśmy – finansowane jest ze środków pracodawcy i należy się z tytułu zatrudnienia w stosunku pracy, z kolei zasiłek chorobowy ze składki na ubezpieczenie chorobowe albo – jeśli to wypadek przy pracy – z ubezpieczenia wypadkowego.
Kto wypłaca zasiłek chorobowy i kiedy? Do którego ZUS wypłaca chorobowe
Od razu jedna ważna rzecz. Wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest jedynie pracownikom, a więc osobom zatrudnionym w stosunku pracy. Do otrzymania wynagrodzenia chorobowego nie mają prawa zleceniobiorcy.
Jeśli zleceniobiorca idzie na zwolnienie lekarskie, a został zgłoszony na swoją prośbę do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, ma prawo do zasiłku chorobowego (z zastrzeżeniem okresu wyczekiwania, o którym za chwilę).
Aby zleceniobiorca miał prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego, musi podlegać ubezpieczeniu chorobowemu. Jeśli podlega jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu, bo np. pracuje na etacie w innej firmie i tam został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych, nie ma prawa do zasiłku chorobowego ani z ubezpieczenia chorobowego, ani ubezpieczenia wypadkowego, bo po prostu nie podlega tym ubezpieczeniom.
Czytaj także: L4 a dni wolne w grafiku
Zleceniobiorca jest ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie (chyba, że umowa zlecenia została zawarta z własnym pracownikiem, wówczas z tytułu tego zlecenia nie zgłasza się już zleceniobiorcy osobno do ZUS, a po prostu podlega wszystkim ubezpieczeniom obowiązkowo.
Za ile dni wynagrodzenie chorobowe pracownika?
Co do zasady zasiłek chorobowy należy się za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych (tu więcej: L4 w weekend a kodeks pracy). W praktyce jednak, aby nabyć prawo do wynagrodzenia chorobowego czy prawo do zasiłku chorobowego, należy albo mieć za sobą tzw. okres wyczekiwania albo być z niego zwolnionym.
Okres wyczekiwania to 30 dni obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego (etat) albo 90 dni dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (zlecenie).
Za ile dni l4 płaci pracodawca?
Wynagrodzenie chorobowe należy się za pierwsze 33 dni w ciągu roku zwolnienia lekarskiego, a jeśli pracownik ukończył 50 lat, za pierwsze 14 dni zwolnienia lekarskiego. Te okresy zwolnień sumujemy – nie muszą one być w ciągłości.
Za ile dni zasiłek chorobowy?
Zasiłek chorobowy należy się za okres, zwany okresem zasiłkowym. Domyślny okres zasiłkowy to 182 dni. Jeśli zwolnienie lekarskie występuje w trakcie ciąży albo jest spowodowane gruźlicą, okres zasiłkowy to 270 dni.
Co ważne, do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni.
Do okresu zasiłkowego nie wlicza się okresów niezdolności do pracy przypadających przed przerwą nie dłuższą niż 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży.
Zasiłek chorobowy po rozwiązaniu umowy o pracę
Jeśli nawet pracownik nie wyczerpał w danym roku tych 33 dni albo 14 dni, za które przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe, a umowa o pracę rozwiązuje się, za okres zwolnienia lekarskiego po rozwiązaniu umowy zasiłek wypłaca bezpośrednio Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Do wypłaty chorobowego po rozwiązaniu umowy o prace i ustaniu ubezpieczenia uprawniony jest wyłącznie ZUS, pracodawca nie ma żadnych obowiązków finansowych w tym zakresie.
Pracodawca wysyła do ZUS formularz Z-3, na jego podstawie ZUS ustala wysokość zasiłku chorobowego. Z-3 jest niezbędne do otrzymania świadczenia. Podstawa do zasiłku chorobowego po rozwiązaniu umowy o pracę nie może być wyższa niż niż kwota wynosząca 100% przeciętnego wynagrodzenia.
Kto wypłaca zasiłek chorobowy w czasie trwania zatrudnienia?
Tu są dwie możliwości. O ile – jak wspomnieliśmy – wynagrodzenie chorobowe wypłaca wyłacznie pracodawca, tak zasiłek chorobowy może wypłacać albo pracodawca albo bezpośrednio ZUS.
Wszystko tu zależy od ilości osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada roku poprzedzającego.
Podmiot zobowiązany do wypłaty zasiłku chorobowego ustalany jest, biorąc pod uwagę liczbę zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego w zakładzie pracy. Stan ubezpieczonych w dniu 30 listopada rzutuje na to, kto będzie przez cały kolejny rok kalendarzowy wypłacał zasiłki bez możliwości zmiany.
Jeśli na dzień 30 listopada płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego do 20 ubezpieczonych (obowiązkowo czy dobrowolnie), zasiłek chorobowy wypłaca bezpośrednio Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Jeśli na dzień 30 listopada płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, są zobowiązani do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.
Krócej mówiąc – do 20 pracowników i zleceniobiorców podlegających składce chorobowej na 30.11 roku poprzedzającego, od 01.01 zasiłki wypłaca ZUS. Powyżej 20 pracowników i zleceniobiorców podlegających składce chorobowej na 30.11 roku poprzedzającego, od 01.01 obowiązek wypłaty chorobowego spoczywa na pracodawcy. Pracodawca jako płatnik składek jest jednocześnie płatnikiem zasiłku.
Komu przysługuje zasiłek chorobowy? Po ilu dniach ZUS wypłaca chorobowe?
Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego.
Jednocześnie – jak już wspomnieliśmy wyżej – zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (np. rozwiązaniu umowy o pracę czy umowy zlecenia), jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:
1) nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;
2) nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego – w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.
Od czego zależy, kto płaci za zwolnienie lekarskie?
Wspominaliśmy powyżej – od liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na dzieńn 30 listopada roku poprzedzającego. Należy pamiętać, że nie chodzi tu o liczbę zatrudnionych pracowników i zleceniobiorców ogółem, ale o liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego.
Przykład: Na dzień 30 listopada firma X zatrudnia 14 pracowników na etacie oraz 7 zleceniobiorców, z których jedynie trzech zostało zgłoszonych do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Czytaj także: Podwyżka wynagrodzenia a podstawa chorobowego
A więc pomimo zatrudniania łącznie 21 osób pracodawca zatrudnia mniej niż 20 zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego, a więc od 1 stycznia następnego roku płatnikiem zasiłku chorobowego będzie Zakład ubezpieczeń społecznych – nawet, gdyby po 1 stycznia ilość zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego wzrosła i wyniosła powyżej 20 osób.
Przykład: Na dzień 30 listopada firma X zatrudnia 24 osoby na etacie. Z końcem roku 5 osób odeszło i w rezultacie na dzień 1 stycznia w firmie X pozostaje zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 osób. Nie ma to znaczenia – od 1 stycznia firma X jest płatnikiem zasiłków.
Pozostałe przypadku, kiedy ZUS wypłaca zasiłek chorobowy
Zakład Ubezpieczeń Społecznych płaci zasiłki również:
ubezpieczonym prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą i osobom z nimi współpracującym,
ubezpieczonym będącym duchownymi,
osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia,
ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego.
Dodać należy, że jeśli płatnikiem zasiłku chorobowego jest zakład pracy, to nie pokrywa tego zasiłku z własnych środków. Wypłaca zasiłek chorobowy, ale kwoty wypłaconych pracownikom świadczeń potrąca sobie następnie ze składek przekazywanych co miesiąc do ZUS. Kwoty wypłaconych świadczeń do potrącenia ze składek wykazuje się na deklaracji ZUS DRA.
Czytaj także: Ile się należy za dzień chorobowego?
Kto wypłaca wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy – podsumowanie
Podsumowując – wynagrodzenie chorobowe płaci zawsze pracodawca. Finansuje je z własnych środków. Zasiłek chorobowy finansowany jest przez ZUS, ale o tym, kto fizycznie wypłaca go pracownikowi decyduje stan zatrudnienia na dzień 30 listopada roku poprzedniego i liczba zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego pracowników i zleceniobiorców na ten dzień.
Płatnicy składek, uprawnieni do wypłaty zasiłków swoim ubezpieczonym, wypłacają zasiłki chorobowe i inne w terminach przyjętych dla wypłaty wynagrodzeń lub dochodów (np. na koniec każdego miesiąca).
Zakład Ubezpieczeń Społeczych dokonuje wypłaty na bieżąco po stwierdzeniu uprawnień do zasiłku, przy czym wypłata świadczenia powinna nastąpić nie później niż w ciągu 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłków.
Zasiłek wypłaca się osobie, której się należy albo osobie upoważnionej.
