Zgodnie z art. 152 kodeksu pracy pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego płatnego urlopu wypoczynkowego, a zasadą jest, że pracownik, korzystając z urlopu wypoczynkowego, nie może stracić na wynagrodzeniu. O tym, jakie są zasady nabywania prawa do urlopu i jego udzielania pisaliśmy już w poprzednich artykułach (urlop wypoczynkowy w pierwszej pracy, urlop wypoczynkowy 20 czy 26 dni), a wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy liczy się prosto, aczkolwiek sposób liczenia wynagrodzenia urlopowego może w niektórych przypadkach nastręczać pewne trudności. W niniejszym artykule omówimy i pokażemy na konkretnych przykładach sposób, jak się liczy wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018, w tym również w przypadku niepełnego wymiaru etatu. Zasady ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy w 2020 roku znajdziesz z kolei w tym artykule: Wynagrodzenie za urlop 2020 jak liczyć
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 – zasady naliczania
Generalnie, jeśli chodzi o sposób liczenia wynagrodzenia urlopowego, to wszystko zależy tu od tego, czy pracownik ma jedynie stałe, czy również zmienne składniki wynagrodzeń. Samo wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 nalicza się w sposób, określony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (rozporządzenie urlopowe). W praktyce, aby ustalić wartość wynagrodzenia urlopowego, należy najpierw ustalić wartość podstawy wynagrodzenia urlopowego, następnie jednej godziny urlopowej, a następnie pomnożyć wartość godziny urlopowej przez ilość godzin urlopu wypoczynkowego pracownika. Pokażemy to za moment na konkretnych przykładach, wcześniej jednak omówmy ogólne zasady i przepisy, regulujące wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy (pisaliśmy również: Urlop na godziny) .
Stosownie do §6 powołanego rozporządzenia urlopowego wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 nalicza się z uwzględnieniem wynagrodzenia pracownika oraz innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem następujących składników (nie uwzględnia się ich przy ustalaniu wartości jednej godziny urlopowej):
1) jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
2) wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju,
3) gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
4) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
5) ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
6) dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
7) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
7a) kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
8) nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej (pisaliśmy m.in. Pożyczka na cele mieszkaniowe),
9) odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
10) wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.
Oznacza to, że jeśli np. pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze oraz premię i dodatek stażowy, to te składniki wynagrodzenia uwzględnia się w podstawie wynagrodzenia urlopowego, natomiast gdyby jeszcze otrzymał nagrodę jubileuszową, to tej nagrody w podstawie do wynagrodzenia urlopowego 2018 się już nie uwzględnia.
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 liczy się nieco inaczej w przypadku, gdy pracownik ma jedynie stałe składniki wynagrodzenia, a nieco inaczej, gdy oprócz stałych składników wynagrodzenia ma również składniki zmienne. Zaczniemy od przypadku prostszego – pracownik ma jedynie stałe składniki wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 w przypadku, gdy pracownik ma jedynie stałe składniki wynagrodzenia, nalicza się w sposób określony w §7 i §9 powołanego rozporządzenia urlopowego. §7 wskazuje, jak się nalicza podstawę do wynagrodzenia urlopowego, a §9 z kolei sam sposób liczenia. Zgodnie z §7 rozporządzenia urlopowego, składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości (składniki stałe) uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu. Oznacza to, że jeśli pracownik korzysta z urlopu wypoczynkowego np. we wrześniu, to do ustalenia podstawy wynagrodzenia urlopowego uwzględnia się właśnie składniki, należne pracownikowi za miesiąc wrzesień. Pokażmy to na konkretnym przykładzie:
Pracownik został zatrudniony w dniu 1 lutego 2018 roku, pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 3000 zł. W okresie od 2 do 20 lipca 2018 przebywał na urlopie wypoczynkowym (15 dni urlopu, czyli 120 godzin). Za miesiąc lipiec pracownik otrzyma zatem wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca (1 oraz 21 – 31 lipca) oraz wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 (2 – 20 lipca). Zgodnie z §7 rozporządzenia urlopowego, podstawą do wynagrodzenia urlopowego będą składniki stałe z miesiąca korzystania z urlopu, a więc w tym przypadku będzie to kwota 3000 zł (jedyny składnik wynagrodzenia). Aby ustalić wartość jednej godziny urlopowej, podstawę dzieli się przez liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu. Lipiec 2018 ma 22 dni robocze, czyli 176 godzin.
Wartość godziny urlopowej: 3000 zł / 176 = 17,04 zł
Wynagrodzenie urlopowe: 17,04 zł * 120 godzin (urlopu wypoczynkowego) = 2045,45 zł
Z kolei wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca, jeśli nieobecność w tym miesiącu była innego typu, niż zwolnienie lekarskie urlop macierzyński czy opieka, liczy się zgodnie z przepisem §12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29.05.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy. Zgodnie z tym przepisem w celu obliczenia wynagrodzenia, ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości, za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik w tym miesiącu był nieobecny w pracy z innych przyczyn niż niezdolność do pracy spowodowana chorobą, i za czas tej nieobecności nie zachowuje prawa do wynagrodzenia – miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się przez liczbę godzin przypadających do przepracowania w danym miesiącu i otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę godzin nieobecności pracownika w pracy z tych przyczyn. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc. Liczymy:
3000 zł – 3000 zł / 176 (godzin do przepracowania) * 120 (godzin nieobecności urlopowej) = 954,55 zł
Jak widzisz, w sumie pracownik zarobi dokładnie 3000 zł, a więc tyle, ile by zarobił, gdyby nie korzystał z urlopu wypoczynkowego. W praktyce zatem, jeśli pracownik ma jedynie stałe składniki wynagrodzenia, to nie ma potrzeby wyodrębniania wynagrodzenia urlopowego, gdyż za miesiąc, w którym korzystał on z urlopu wypoczynkowego, otrzyma on dokładnie tyle samo, ile by otrzymał, gdyby z tego urlopu nie korzystał.
Dokładnie tak samo liczy się wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 przy zatrudnieniu w niepełnym etacie i samych stałych składnikach wynagrodzenia. Kolejny przykład:
Pracownik został zatrudniony z dniem 1 lutego 2018 roku, na 1/2 etatu, z wynagrodzeniem w kwocie 2000 zł. W okresie od 3 do 13 września pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym (9 dni roboczych, w których miał zaplanowane 36 godzin pracy). Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 liczy się tak samo, jak w poprzednim przykładzie, tyle, że inna jest liczba godzin do przepracowania (proporcjonalna do wymiaru etatu)
Podstawa wynagrodzenia urlopowego: 2000 zł
Wartość godziny urlopowej: 2000 zł / 80 (godzin do przepracowania we wrześniu na 1/2 etatu) = 25 zł
Wynagrodzenie urlopowe: 25 zł * 36 godzin urlopu = 900 zł
Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca: 2000 – 2000/80*36 = 1100 zł
Jak widzisz, nic trudnego. Przejdźmy teraz do omówienia, jak się liczy wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 przy zmiennych składnikach wynagrodzenia.
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 – jak się liczy przy zmiennych składnikach wynagrodzenia
Zgodnie z §8 rozporządzenia urlopowego, składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, z wyjątkiem określonych w § 7 rozporządzenia (składników stałych), uwzględnia się przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, a w przypadkach znacznego wahania wysokości składników zmiennych wynagrodzenia, składniki te mogą być uwzględnione przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie nie przekraczającym 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.
W cytowanym przepisie należy zwrócić uwagę na dwie bardzo ważne sprawy – przede wszystkim ustalając wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 ze składników zmiennych należy uwzględnić składniki zmienne WYPŁACONE w okresie 3 albo 12 miesięcy poprzedzających. Chodzi tu o to, że do obliczeń bierze się te składniki które zostały faktycznie wypłacone, a nie te, do których pracownik nabył prawo w okresie 3 miesięcy poprzedzających. Jest to bezpośrednio powiązane z terminem wypłaty wynagrodzenia. O co dokładnie chodzi, pokażemy na poniższych przykładach – zwróć uwagę na to, jak wygląda obliczanie wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy ze składników zmiennych w przypadku wypłaty wynagrodzenia w tym samym miesiącu i do 10 dnia następnego miesiąca.
Przykład: pracownik został zatrudniony w dniu 1 lutego 2018 (pełny etat) z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 3000 zł oraz premiami. Wypłata ma miejsce ostatniego dnia miesiąca. W niektórych miesiącach pracował również w godzinach nadliczbowych. W kwietniu pracownik otrzymał premię w wysokości 310 zł, w maju premię w wysokości 250 zł oraz dodatek za godziny nadliczbowe (6 nadgodzin) w kwocie 170 zł, w czerwcu premię w kwocie 420 zł, a w lipcu premię w kwocie 120 zł. W okresie od 6 do 17 sierpnia 2018 pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym (9 dni, czyli 72 godziny). Zaczynamy od wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca:
3000 – 3000 / 176 (godzin do przepracowania w sierpniu) * 72 (godzin nieobecności urlopowej) = 1772,72 zł
Teraz ustalamy wartość jednej godziny urlopowej:
Od składników stałych: 3000/176 (godzin do przepracowania w sierpniu) = 17,05 zł
Teraz od składników zmiennych. Aby ustalić wartość jednej godziny, należy zsumować składniki zmienne WYPŁACONE w okresie 3 miesięcy poprzedzających sierpień, a więc wypłacone w okresie od maja do lipca, a następnie podzielić je przez godziny faktycznie przepracowane w okresie od maja do lipca:
(250 zł + 170 zł + 420 zł + 120 zł) / (160 + 6 godzin w maju + 168 godzin w czerwcu + 176 godzin w lipcu) = 1,88
Wartość jednej godziny urlopowej: 17,05 zł + 1,88 zł = 18,93 zł
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018: 18,93 zł * 72 (godzin urlopu) = 1362,96 zł
Jak widzisz, nie jest to trudne. Pamiętaj, aby uwzględnić wszystkie wypłacone zmienne składniki, z wyłączeniem tych, o których mowa w początku artykułu, a następnie podzielić ich sumę przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych w okresie tych 3 miesięcy poprzedzających. Teraz zobaczmy, jak wygląda sposób liczenia, gdy wypłata wynagrodzenia ma miejsce 10 dnia następnego miesiąca. Okazuje się wówczas, że w okresie 3 miesięcy poprzedzających sierpień, a więc w okresie od maja do lipca wypłacono wynagrodzenia za okres od kwietnia (w maju), poprzez maj (w czerwcu) do czerwca (w lipcu). Musimy zatem niejako cofnąć się o jeden miesiąc, uwzględniając składniki zmienne, gdyż bierzemy pod uwagę te wypłacone, a nie te, do których pracownik nabył prawo.
Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca liczy się dokładnie tak samo, jak powyżej, pominiemy je zatem. Ustalamy wartość jednej godziny urlopowej.
Od składników stałych: 3000/176 = 17,05
Od składników zmiennych:
(310+250+170+420) / (160+6+168+176) = 2,25 zł
Łącznie wartość jednej godziny: 17,05+2,25 = 19,30 zł
Wynagrodzenie urlopowe: 19,30 zł * 72 (godziny urlopu) = 1389,60 zł
Nic trudnego. Podobnie wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 liczy się dla niepełnego etatu, należy jedynie pamiętać o proporcjonalnie niższej liczbie godzin do przepracowania. Należy też pamiętać, że jeśli w danym miesiącu pracownik pracuje w godzinach nadliczbowych, to należy je doliczyć do godzin pracy, przepracowanych w okresie 3
miesięcy poprzedzających. Podobnie jeśli pracownik był nieobecny w pracy, to liczbę godzin tej nieobecności należy odjąć od godzin przepracowanych w okresie 3 miesięcy, w oparciu o które ustala się wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2018 ze składników zmiennych.
