Zasiłek opiekuńczy 2018 – kiedy i komu się należy i jak się liczy. Nowe dokumenty do przyznania zasiłku opiekuńczego

Zasiłek opiekuńczy 2018 jest jednym ze świadczeń, których zasady przyznawania i naliczania określone zostały w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zwanej potocznie ustawą zasiłkową). Jest to jeden z zasiłków „zusowskich”, a więc do jego przyznania wymagane jest odpowiednie udokumentowanie prawa do zasiłku opiekuńczego, a to, kto jest płatnikiem tego zasiłku zależy (co do zasady) od stanu zatrudnienia na dzień 30 listopada poprzedniego roku. W tym artykule omówimy zasiłek opiekuńczy 2018 wraz z omówieniem niezbędnej do jego przyznania dokumentacji oraz pokażemy na konkretnym przykładzie, jak się liczy zasiłek opiekuńczy 2018.

Zasiłek opiekuńczy 2018 – komu przysługuje

Zgodnie z art. 32 ustawy zasiłkowej, zasiłek opiekuńczy 2018 przysługuje ubezpieczonym (a więc pracownikom oraz zleceniobiorcom, od których wynagrodzenia naliczana jest składka chorobowa), którzy są zwolnieni z obowiązku wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

• zdrowym dzieckiem w wieku do lat 8 w przypadku nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola, szkoły itp., do których dziecko uczęszcza, jak również choroby niani lub dziennego opiekuna, sprawujących opiekę nad dzieckiem (uwaga – nie jest to opieka nad zdrowym dzieckiem, przysługująca pracownikom w wymiarze 2 dni albo 16 godzin, określona w art. 188 kodeksu pracy)
• porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki
• pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
• chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat
• innym chorym członkiem rodziny
• nowo narodzonym dzieckiem w okresie 8 tygodni po porodzie, gdy ubezpieczona matka dziecka, która pobiera zasiłek macierzyński przebywa w szpitalu, porzuciła dziecko, posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji (w takiej sytuacji zasiłek opiekuńczy 2018 przysługuje ubezpieczonemu – ojcu dziecka).

Do ustalenia prawa, czy w danych okolicznościach zasiłek opiekuńczy 2018 przysługuje ubezpieczonemu, za dziecko uważa się dziecko własne, dzieci małżonka, dzieci przysposobione i dzieci przyjęte na utrzymanie i wychowanie, a za innego członka rodziny uważa się małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma i macochę, teściów, dziadków, rodzeństwo, wnuki, dzieci w wieku powyżej 14 roku życia, pod warunkiem jednak, że ubiegający się o zasiłek opiekuńczy 2018 pozostaje w nim we wspólnym gospodarstwie domowym w okresie sprawowania opieki. Oznacza to, że zasiłek opiekuńczy 2018 będzie przysługiwał np. córce, która co prawda z matką nie mieszka, jednak na czas choroby matki przebywa u niej i opiekuje się nią osobiście.

Zasiłek opiekuńczy 2018 – na jaki okres czasu?

Zasiłek opiekuńczy przyznawany jest na czas do 14 albo 60 dni, w zależności od tego, nad kim sprawowana jest opieka. Kwestię okresu czasu, na jaki przyznawany jest zasiłek opiekuńczy 2018, reguluje art. 33 ustawy zasiłkowej. Zgodnie z powołanym przepisem zasiłek opiekuńczy przyznawany jest na okres:

• do 14 dni w roku kalendarzowym, jeśli opieka sprawowana jest nad chorym dzieckiem powyżej 14 roku życia lub innym chorym członkiem rodziny
• do 60 dni w roku kalendarzowym, jeśli opieka dotyczy zdrowego dziecka w wieku do lat 8 lub chorego dziecka do lat 14

Wspomniane powyżej okresy są limitami rocznymi, co oznacza, że jeśli opieka w danym przypadku sprawowana jest dłużej niż wskazane powyżej limity, to po przekroczeniu okresu zasiłkowego 14 albo 60 dni w roku kalendarzowym zasiłek opiekuńczy 2018 nie przysługuje.

Co istotne, powyższe limity obowiązują bez względu na liczbę posiadanych dzieci, członków rodziny itp. Nieważne zatem ile realnie w okresie roku kalendarzowego osób wymaga sprawowania nad nimi osobistej opieki – zasiłek opiekuńczy 2018 przyznawany jest na okres maksymalnie 14 albo 60 dni, przy czym łączny okres pobierania zasiłku (np. na chore dziecko w wieku do lat 14 i na chorego członka rodziny) wynosi 60 dni w roku kalendarzowym.

Co istotne – do powyższych limitów 14 albo 60 dni opieki z prawem do zasiłku opiekuńczego 2018 nie zalicza się okresów sprawowania opieki nad nowonarodzonym dzieckiem w okresie 8 tygodni po porodzie, gdy matka dziecka (ubezpieczona) w tym okresie przebywa w szpitalu, porzuciła dziecko, posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. W takim przypadku zasiłek opiekuńczy 2018 przysługuje maksymalnie przez okres do 8 tygodni.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje od pierwszego dnia opieki, aby uzyskać prawo do zasiłku opiekuńczego 2018 nie trzeba posiadać tzw. okresu wyczekiwania (więcej na temat okresu wyczekiwania pisaliśmy w artykule wynagrodzenie chorobowe 2018). Co więcej, zasiłek opiekuńczy przysługuje jedynie w przypadku, gdy oprócz ubezpieczonego, ubiegającego się o przyznanie zasiłku opiekuńczego nie ma innych członków rodziny, którzy mogli zapewnić stosowną opiekę (z wyjątkiem sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do 2 lat – w takim wypadku zasiłek opiekuńczy przysługuje nawet, gdy inne osoby (członkowie rodziny) mogą zapewnić sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.

Za osobę, która nie może sprawować opieki nie uważa się osoby, która jest niezdolna do pracy, niesprawna psychicznie i fizycznie ze względu na zaawansowany wiek, prowadzi gospodarstwo rolne czy odpoczywa po pracy na nocnej zmianie. Należy nadmienić, iż zasiłek opiekuńczy 2018 nie przysługuje w okresie, w którym ubezpieczonemu należy się normalne wynagrodzenie, w okresie urlopu bezpłatnego czy wychowawczego oraz w okresie tymczasowego aresztowania pracownika, jak również jeśli zwolnienie lekarskie, będące podstawą do przyznania zasiłku opiekuńczego, okazało się fałszywe (w tym artykule: co grozi pracownikowi za fałszywe zwolnienie lekarskie).

Wniosek o zasiłek opiekuńczy 2018

Aby uzyskać prawo do zasiłku opiekuńczego, ubezpieczony powinien przedłożyć formularz ZUS Z-15A albo ZUS Z-15B. Obydwa formularze obowiązują od 5 września 2017 roku – pierwszy z nich dotyczy zasiłku opiekuńczego w związku z opieką nad dzieckiem, a drugi w związku z opieką nad innym chorym członkiem rodziny. Obydwa formularze można pobrać bezpośrednio ze strony ZUS – tutaj Z15A i tutaj Z15B. Dodatkowe dokumenty, niezbędne do przyznania zasiłku opiekuńczego, uzależnione są od tego, na jakiej podstawie zasiłek opiekuńczy 2018 jest przyznawany oraz od tego, nad kim ma być sprawowana opieka.

Jeśli opieka jest sprawowana nad chorym dzieckiem albo innym chorym członkiem rodziny, do wniosku o przyznanie zasiłku opiekuńczego ubezpieczony dołącza stosowne zaświadczenie lekarskie (papierowe ZLA lub elektroniczne e-ZLA), a jeśli zaświadczenie lekarskie zostało wystawione za granicą i w języku obcym, to również tłumaczenie tego dokumentu. Jeśli natomiast opieka sprawowana ma być nad dzieckiem z powodu zamknięcia szkoły czy przedszkola, to do wniosku o zasiek opiekuńczy dołącza się stosowne oświadczenie. Takie oświadczenie ubezpieczony dołącza również, jeśli opieka ma być sprawowana osobiście z powodu choroby niani.

Jeśli płatnikiem zasiłku jest ZUS, a nie pracodawca, do wniosku o przyznanie zasiłku opiekuńczego dołącza się również formularz Z-3 (dla pracownika), Z-3a dla zleceniobiorcy oraz Z-3b, jeśli o przyznanie tego zasiłku ubiega się przedsiębiorca – osoba fizyczna albo osoba z nim współpracująca.

Zasiłek opiekuńczy 2018 – jak się liczy

Zasady naliczania zasiłku opiekuńczego są dokładnie takie same, jak wynagrodzenia chorobowego czy zasiłku chorobowego. Szerzej pisaliśmy o nich w tych artykułach: wynagrodzenie chorobowe 2018 oraz zasiłek chorobowy 2018. Sam zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w wysokości 80% podstawy (art. 35 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Sposób liczenia tego zasiłku pokażemy teraz na przykładzie:

Przykład: pracownik pracuje na pełnym etacie, z wynagrodzeniem w kwocie 3000 zł brutto. W okresie od 2 do 13 lipca

2018 przebywał na zwolnieniu lekarskim na dziecko, z prawem do zasiłku opiekuńczego. Za lipiec 2018 przysługuje mu zatem wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca oraz zasiłek opiekuńczy. Liczymy:

Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca: 3000 zł – 3000 zł / 30 * 12 (dni zasiłkowych) = 1800 zł

Zasiłek chorobowy:

Podstawa brutto: 3000 zł

Podstawa netto: 3000 zł – 13,71% z 3000 zł = 2588,70 zł

Zasiłek opiekuńczy: 2588,70 zł / 30 * 80% * 12 (dni zasiłkowych) = 828,38 zł

Jak widzisz, nic trudnego. Szczegółowe zasady naliczania podstawy zasiłku znajdziesz w obu wymienionych powyżej artykułach.