Choroba w dniu wolnym od pracy a czas pracy i wynagrodzenie

Choroba w dniu wolnym od pracy może mieć wpływ na czas pracy pracownika i jego rozliczenie oraz wynagrodzenie, jakie pracownik osiąga za miesiąc wystąpienia niezdolności do pracy spowodowanej chorobą. Nie zawsze jednak choroba w dniu wolnym od pracy powoduje po stronie pracowników roszczenie o udzielenie innego dnia wolnego.

Pracownicy, nie mając dostatecznej wiedzy o przepisach prawa pracy nierzadko wymuszają na pracodawcy oddanie dnia wolnego, który im się po prostu nie należy. Taka sytuacja często ma miejsce tam, gdzie pracodawca oddaje pracownikom dzień wolny za święto w sobotę, a w tym oddawanym dniu pracownik jest na zwolnieniu lekarskim.

Jak liczyć godziny pracy na zwolnieniu lekarskim? Czy L4 liczy się w weekend?

Sam z kolei dzień wolny może być dniem wolnym grafikowo, dniem wolnym za pracę w sobotę czy inny dzień wolny od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, dniem wolnym za pracę w niedzielę czy święto, czy wreszcie dniem wolnym, bo pracodawca oddaje pracownikowi czas wolny za pracę w nadgodzinach.

Przede wszystkim zgodnie z art. 130 §3 kodeksu pracy wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym ulega obniżeniu o liczbę godzin nieobecności z powodu choroby (czy każdej usprawiedliwionej) które przypadają w okresie tej nieobecności.

Czytaj także: Ile urlopu na pół etatu

W praktyce zatem, jeśli w danym dniu pracownik nie ma zaplanowanej pracy, a w tym dniu jest na zwolnieniu lekarskim, to ta choroba w dniu wolnym od pracy nie pomniejszy wymiaru czasu pracy w okresie rozliczeniowym, bo pracownik i tak na ten dzień nie miał zaplanowanej pracy.

Choroba w dniu wolnym od pracy a wynagrodzenie. Czy L4 liczy się w weekend? Czy do L4 wlicza się weekendy?

Taka sytuacja może się zdarzyć, jeśli pracownik pracuje np. w równoważnym systemie czasu pracy, z dniówką wydłużoną do 12, 16 czy 24 godzin. Generalnie w okresie rozliczeniowym pracownik ma pewną pulę godzin do przepracowania.

Wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym ustala się tak, że liczbę pełnych tygodni w tym okresie rozliczeniowym mnoży przez 40 (norma średniotygodniowa czasu pracy), do otrzymanego wyniku dodaje 8 godzin (norma dobowa) za każdy tzw. dzień wystający poza pełne tygodnie, a tak otrzymany wynik pomniejsza o 8 godzin za każde święto ustawowo wolne od pracy, wypadające w tym okresie rozliczeniowym w dniu innym niż niedziela.

W związku z powyższym pracodawca może planować pracę do 12, 16 czy 24 godzin w wybrane dni, a pozostałe dni pracownik ma wolne. Pracodawca nie może zaplanować mu np. po 12 godzin pracy na każdy dzień, bo skutkowałoby to powstaniem nadgodzin.

No i przedłużone dobowe wymiary w niektóre dni pracodawca rekompensuje odpowiednio krótszymi dniówkami w inne dni albo dniami wolnymi. Choroba w dniu wolnym od pracy nie pomniejszy wymiaru do przepracowania, jeśli pracownik wypracuje ten wymiar w dniach nieobjętych zwolnieniem lekarskim.

Czy l4 jest platne w weekendy? czy weekendy wliczają się do l4?

Załóżmy dla uproszczenia, że pracownika obowiązuje miesięczny okres rozliczeniowy. Wrzesień 2020 to 4 pełne tygodnie + 2 dni wystające i żadnych świąt, wypadających w dniu innym niż niedziela. Wymiar czasu pracy w tym okresie rozliczeniowym to 176 godzin. Pracodawca zaplanował pracownikowi 14 dni pracy po 12 godzin oraz 1 dzień pracy 8 godzin. W sumie dokładnie 176 godzin.

Pracownik wypracował cały należny wymiar w okresie od 1 do 25 września. Od 28 września poszedł na zwolnienie lekarskie, na którym przebywał do połowy października. Dni od 28 do 30 września (poniedziałek, wtorek i środa) były dla pracownika dniami wolnymi od pracy grafikowo.

Choroba pracownika w dniu wolnym od pracy nie ma już wpływu na rozliczenie czasu pracy w tym miesiącu. Cały należny wymiar pracownik przepracował, a więc za ten miesiąc otrzyma normalne wynagrodzenie.

Co ciekawe, pracownik za te dni choroby otrzyma również wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek. Normalnie, jeśli pracownik część miesiąca choruje, to nalicza mu się wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca oraz wynagrodzenie chorobowe albo zasiłek.

Czy chorobowe w weekend jest płatne? Czy L4 liczone jest w weekend?

W tym wypadku jednak wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca nie nalicza się, bo pracownik przepracował cały miesiąc w tym sensie, że wypracował cały należny wymiar czasu pracy. Niedopracowanie czasu pracy nie miało w tym wypadku miejsca.

O tym, jak się liczy wynagrodzenia chorobowe i zasiłki pisaliśmy szczegółowo tutaj: Wynagrodzenie chorobowe 2020 i zasiłek chorobowy 2020. Skupmy się zatem na chorobie w dniu wolnym od pracy, mającej wpływ na rozliczenie czasu pracy.

Choroba w dniu wolnym od pracy a czas pracy pracownika

Choroba w dniu wolnym od pracy grafikowo nie wpływa w żaden sposób na rozliczenie czasu pracy. Jeśli na dany dzień pracownik nie ma zaplanowanej pracy, a w tym dniu przebywa na zwolnieniu lekarskim, to za ten dzień otrzymuje co do zasady wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek chorobowy, ale jego wymiar czasu pracy nie ulega pomniejszeniu.

Dokładnie taka sama sytuacja wystąpi, gdy niezdolność do pracy z powodu choroby obejmuje dzień, jaki pracodawca wskazał jako dzień wolny za święto wypadające w sobotę. Załóżmy, że pracodawca za święto 15 sierpnia (które w 2020 roku wypada w sobotę) oddaje pracownikom dzień wolny 21 sierpnia.

Ciągłość zwolnienia lekarskiego soboty, niedziele

Jeden z pracowników przebywał na zwolnieniu lekarskim w okresie od 17 do 26 sierpnia. To zwolnienie lekarskie obejmuje dzień oddawany za święto w sobotę, a dla pracownika ten dzień jest i tak dniem wolnym od pracy – w tym dniu przebywa on na zwolnieniu lekarskim.

Dla tego pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim ten 21 sierpnia jest dniem wolnym za święto w sobotę dokładnie tak samo, jak dla pozostałych pracowników. Tyle, że on z tego dnia wolnego nie skorzysta – w tym dniu przebywa na zwolnieniu lekarskim, ale wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym ma już i tak obniżony z powodu zwolnienia lekarskiego (usprawiedliwionej nieobecności w pracy), a nie z powodu oddawania dnia wolnego za święto w sobotę.

Choroba w dniu wolnym od pracy – dniu oddawanym za święto w sobotę nie upoważnia tego pracownika do żądania od pracodawcy udzielenia innego dnia wolnego. Pracownik ten nie może podnosić, że z powodu choroby on z tego dnia wolnego nie skorzystał.

Pracodawca zrealizował swój obowiązek – wyznaczył inny dzień wolny za święto ustawowo wolne od pracy, wypadające w dniu innym niż niedziela. A to, że pracownik z niego nie skorzystał, bo w tym dniu wolnym był chory i przebywał na zwolnieniu lekarskim, nie ma znaczenia dla rozliczenia czasu pracy.

Taka samo będzie, jeśli choroba w dniu wolnym od pracy dotyczyć będzie dnia wolnego za pracę w sobotę (czy innym dniu wolny od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy). Zgodnie z art. 151(3) kodeksu pracy w zamian za pracę w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy pracodawca udziela innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego.

W przypadku, gdy pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim i to zwolnienie lekarskie obejmuje dzień, ustalony jako dzień wolny za pracę w sobotę, pracodawca nie musi wyznaczać pracownikowi innego dnia wolnego. Choroba w dniu wolnym od pracy w tym wypadku nie ma wpływu na uznanie, czy ten dzień wolny został udzielony, czy nie. Dzień wolny uważany jest za udzielony.

Dzień wolny za pracę w sobotę nie obniża wymiaru do przepracowania w okresie rozliczeniowym. Nie ma tu zatem dublowania podstawy pomniejszenia tego wymiaru. Wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym jest pomniejszony o okres zwolnienia lekarskiego. A choroba w dniu wolnym od pracy, oddawanym za pracę w sobotę pomniejsza wymiar do przepracowania niejako „tylko raz” w tym dniu.

Pracownikom trudno zrozumieć, że skoro wystąpiła choroba w dniu wolnym od pracy, udzielonym za pracę w sobotę, to ta sobota dla nich nadal pozostaje nierozliczona. Nierzadko domagają się od pracodawcy udzielenia innego dnia wolnego albo wypłacenia wynagrodzenia za nadgodziny wraz z dodatkami. Należy pamiętać, że to ekstra wynagrodzenie czy dodatki nie należą im się.

Tak samo będzie, jeśli choroba w dniu wolnym od pracy dotyczyła dnia oddawanego za pracę w nadgodzinach. Tu również pracodawca nie ma obowiązku wyznaczania innego dnia wolnego.

Za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi należy się wynagrodzenie z dodatkami, a jeśli pracodawca oddaje czas wolny, to oddanie czasu wolnego za nadgodziny uwalnia pracodawcę od obowiązku naliczenia dodatków.

No i jeśli pracodawca oddaje dzień wolny (np. pracownik wypracował w danym miesiącu 8 nadgodzin dobowych i pracodawca oddaje mu za to cały dzień wolny), a w tym dniu pracownik był na zwolnieniu lekarskim, to ta choroba w dniu wolnym od pracy nie ma wpływu na wynagrodzenie ani na czas pracy.

Stanowisko, że choroba w dniu wolnym od pracy udzielonym w zamian za pracę w sobotę, za święto przypadające na sobotę, za pracę w niedzielę czy święto ustawowo wolne od pracy, zostało potwierdzone prze z Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w 2016 roku.

Ze stanowiska tego wynika jednoznacznie, że gdy zostanie wyznaczony dzień wolny od pracy w zamian za święto przypadające w dniu wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, a także gdy zostanie wyznaczony dzień wolny w zamian za pracę w niedzielę lub święto oraz udzielony dzień wolny za pracę w dniu wolnym grafikowo i okaże się, że data takiego dnia wolnego przypadnie w okresie niezdolności do pracy spowodowanej chorobą, nie ma podstaw do tego, aby udzielić innego dnia wolnego w innym terminie.

Usprawiedliwiona nieobecność w dniu rozkładowo wolnym od pracy nie wpływa na wymiar czasu pracy w okresie rozliczeniowym. A zatem choroba pracownika w zastępczym dniu wolnym od pracy nie stanowi okoliczności uniemożliwiającej wykorzystanie mu dnia wolnego i pozostaje bez wpływu na charakter kompensacyjny tego dnia.

Choroba w dniu wolnym od pracy – urlopie wypoczynkowym

Nieco inaczej sytuacja wygląda, gdy choroba w dniu wolnym od pracy ma miejsce, jeśli ten dzień wolny jest dniem wolnym – dniem urlopu. Wówczas taka choroba powoduje przerwanie urlopu, a jeśli nie został on jeszcze rozpoczęty, powoduje przełożenie terminu zaplanowanego urlopu.

Zgodnie z art. 165 kodeksu pracy jeśli pracownik nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego z powodu czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pracodawca ma obowiązek przesunąć urlop na termin późniejszy. Jednocześnie zgodnie z art. 166 kodeksu pracy część urlopu wypoczynkowego niewykorzystaną z powodu choroby pracodawca ma obowiązek udzielić w terminie późniejszym.

A zatem choroba w dniu wolnym od pracy ma wpływ na czas pracy jedynie, jeśli ten dzień wolny jest dniem urlopu. Powoduje ona konieczność przesunięcia urlopu. Zwolnienie lekarskie przerwa urlop, a niewykorzystaną część należy pracownikowi udzielić w terminie późniejszym.

Przykładowo pracownik miał zaplanowany urlop wypoczynkowy w okresie od 14 do 18 września. Jego wymiar czasu pracy do przepracowania we wrześniu wyniesie zatem 176 – 40 = 136 godzin. Okazało się, że od 16 do 23 września pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim. Pracodawca ustalił z pracownikiem, że te 3 dni urlopu wypoczynkowego niewykorzystane z powodu choroby zostaną udzielone w dniach 28 – 30 września.

W sumie zatem choroba w dniu wolnym – urlopie ma w tym miesiącu wpływ na czas pracy pracownika. Wymiar do przepracowania ulegnie obniżeniu o czas zwolnienia lekarskiego oraz czas urlopu wypoczynkowego, w tym tej części odroczonej z powodu choroby.

Równoważny czas pracy a zwolnienie lekarskie. Jak się liczy zwolnienie lekarskie w systemie 12 godzinnym? 

Należy pamiętać, że zwolnienie lekarskie obejmuje dni, a nie godziny. A zatem jeśli pracownik pracuje w równoważnym systemie czasu pracy i danego dnia ma do przepracowania 12 godzin, a ten dzień zostaje objęty zwolnieniem lekarskim, to wymiar do przepracowania obniża się o 12 godzin, ale wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek pracownik otrzymuje za dzień – tak samo, gdyby tego dnia miał wolne, miał planowane 4 godziny pracy itd.

Zwolnienie lekarskie w systemie 12 godzinnym

Jak się liczy zwolnienie lekarskie w systemie 12 godzinnym? Tak samo, jak w każdym innym – liczmy dniówki chorobowe, a nie godziny.

Dzień wolny harmonogramowo a zwolnienie lekarskie. Zwolnienie lekarskie a grafik pracy

Przypominamy – zwolnienie lekarskie obejmuje również dni wolne, święta, weekendy czy po prostu dni grafikowo wolne. Za te dni również naliczamy wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek, o ile pracownik nie znajduje się w okresie wyczekiwania i o ile płatnikiem zasiłku jest pracodawca (pisaliśmy niedawno: Kto płaci zasiłek – ZUS czy pracodawca?)

Podsumowując. Choroba w dniu wolnym od pracy nie ma wpływu na rozliczenie czasu pracy, jeśli ten dzień wolny jest dniem wolnym grafikowo, dniem wolnym oddawanym za pracę w innym dniu wolnym, dniem wolnym za pracę w sobotę, niedzielę czy święto. Może ona jednak wpływać na czas pracy, jeśli przerywa udzielony pracownikowi urlop wypoczynkowy.

Czy zwolnienie lekarskie trzeba odpracować? Nie – zwolnienie lekarskie to niezdolność do pracy z powodu choroby. Nie wymaga ona odpracowania. Za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego albo zasiłku chorobowego.

Czy sobota i niedziela wlicza się do chorobowego

Tak, sobota i niedziela oraz dni ustawowo wolne od pracy wliczają się do chorobowego. Stosownie do przepisów ustawy zasiłkowej wynagrodzenie chorobowe czy zasiłek chorobowy należą się nie tylko za dni robocze, ale również za dni wolne od pracy. 

Czy l4 w weekend się opłaca

To zależy. Jeśli pracownik ma stawkę miesięczną wynagrodzenia, to L4 w weekend się nie opłaca, bo co do zasady za dniówkę chorobowego pracownik dostaje 80% podstawy. L4 w weekend pomniejszy wynagrodzenie, bo – jak wskazaliśmy powyżej – sobota i niedziela wliczają się do dni objętych zwolnieniem, a więc za te dni wynagrodzenie również zostanie obniżone do 80% (co do zasady – na zwolnieniu lekarskim w ciąży albo po wypadku w drodze do pracy czy w pracy będzie to nadal 100% podstawy).