Wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto. Lista płac i jej naliczanie krok po kroku

Wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto nie jest specjalnie trudne. Nie musisz się nawet znać na parametrach podatkowych i ZUSowskich itp., wystarczy, że po prostu policzysz swoją pensję według jednego ze sposobów, jaki za chwilę Ci pokażę. Po prostu „podstaw” swoją sytuację do konkretnego przypadku, podstawiając określone wynagrodzenie.

Lista płac i jej rozliczenie to sekwencja operacji matematycznych, które przeprowadza się w pewnej kolejności i w ten sposób z wynagrodzenia brutto „robi” wynagrodzenie netto, naliczając również należności publicznoprawne – składki ZUS i podatek dochodowy.

Co ciekawe, zmiany przepisów od 1 lipca 2022 nieco ułatwiły naliczanie wynagrodzenia od brutto do netto. Lista płac od 1 lipca 2022 stała się prostsza (tu w tym artykule znajdziesz archiwalne rozliczenia dla list płac w oparciu o „stare przepisy”: Przykładowa lista płac).

Po zmianach z Nowego Ładu, obowiązujących od 1 stycznia 2022 wielu księgowych – nawet tych doświadczonych – miało sporo problemów z naliczeniem wynagrodzenia.

Ulga dla klasy średniej, mechanizm porównywania zaliczek, ograniczenie składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek liczonej wg przepisów z grudnia 2021 – to serio potrafiło przyprawić o ból głowy.

Sprawdź także: Jak liczyć godziny pracy na zwolnieniu lekarskim

Wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto. Lista płac według obowiązujących obecnie przepisów

Pewne uproszczenie wprowadziły zmiany w przepisach, obowiązujące od 1 lipca 2022 roku. Do najważniejszych z nich w płacach należą:

1. Obniżenie stawki podatku w pierwszym progu podatkowym z 17% do 12%
2. Związane z powyższym obniżenie ulgi podatkowej z 425 zł do 300 zł
3. Likwidacja ulgi dla klasy średniej
4. Likwidacja mechanizmu porównywania zaliczek na podatek
5. Obowiązująca od 1 stycznia 2023 możliwość zrezygnowania z podwyższonych kosztów uzyskania przychodu
6. Obowiązująca od 1 stycznia 2023 ujednolicona wersja formularza PIT-2. Od tego dnia dotyczyć on będzie nie tylko ulgi podatkowej, ale również szeregu innych parametrów podatkowych
7. Możliwość rezygnacji z pobierania zaliczek na podatek również w przypadku pracowników.

Oczywiście, wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto możliwe jest z użyciem jednego z wielu kalkulatorów internetowych, warto jednak choć pobieżnie wiedzieć, jak wygląda przykładowa lista płac. Dzięki takiej „ściądze” będziesz w stanie samodzielnie ustalić wysokość swojego wynagrodzenia netto.

Składki ZUS z wynagrodzenia – składki społeczne i zdrowotna na liście płac

A wcześniej, zanim pokażemy listy płac na przykładach, kilka informacji. Jesteś pracownikiem, a więc obowiązkowo podlegasz ubezpieczeniu emerytalnemu (19,52% podstawy składki, czyli najczęściej wynagrodzenia brutto, ale z wyjątkami, o których za chwilę), rentowemu (8% podstawy składki), chorobowemu (2,45% podstawy składki), wypadkowemu (stawka zmienna, w zależności od zakładu pracy, ale można przyjąć, że będzie to w okolicach 1% podstawy składki).

Podlegasz również obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu (9% podstawy składki).

Pisaliśmy niedawno: Minimalne wynagrodzenie 2023 od brutto do netto

Jeśli jesteś zleceniobiorcą, zasady wyliczenia wynagrodzenia od brutto do netto są nieco inne – zajmiemy się tym tematem w kolejnym artykule. Wracając natomiast do wynagrodzeń pracowniczych. Pracownik z własnego wynagrodzenia brutto finansuje połowę składki emerytalnej (9,76% podstawy), część składki rentowej (1,5% podstawy), całą składkę chorobową (2,45% podstawy) oraz całą składkę zdrowotną (9% podstawy).

Pozostałe części składek oraz składkę na ubezpieczenie wypadkowe, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (jeśli nie zachodzi przesłanka do zwolnienia z tych dwóch ostatnich) finansuje z własnych środków pracodawca.

Z Twojego wynagrodzenia pracodawca nalicza również i potrąca zaliczki na podatek. Stawki podatku to 12% (od 1 lipca 2022) w pierwszym progu podatkowym i 32% w drugim progu podatkowym. Drugi próg podatkowy zaczyna się od dochodu 120.000 zł (dochodu, a nie przychodu – dochód to przychód pomniejszony o składki finansowane z wynagrodzenia pracownika i kosztu uzyskania).

Może się okazać, że w Twoim przypadku zachodzi któraś z przesłanek do skorzystania ze zwolnienia podatkowego – Zerowy PIT dla młodych, Zerowy PIT dla seniora, Ulga na powrót czy ulga dla rodzica 4+. Wówczas, jeśli z takiego zwolnienia korzystasz, z Twojego wynagrodzenia zaliczka na podatek nie jest potrącana.

A teraz przejdźmy już do matematyki. Pokażmy, jak się liczy wynagrodzenie netto, w różnych konfiguracjach. Czas na listę płac

Lista płac od brutto do netto dla minimalnego wynagrodzenia 2022 – bez PPK

Minimalne wynagrodzenie w 2022 roku wynosi 3010 zł brutto. Przy takiej kwocie wynagrodzenia pracownik, któremu przysługuje ulga podatkowa, nie zapłaci podatku. Dlaczego? Otóż podatek zostanie „zjedzony” przez ulgę. Jak to wygląda w praktyce?

1. Wynagrodzenie brutto: 3010 zł
2. ZUS pracownika: 13,71% z 3010 zł (to jest ta część składek, które pracownik finansuje sobie z własnego wynagrodzenia. Po prostu pracodawca pobiera je z pensji brutto i wraz ze swoją częścią składek przekazuje do ZUS). 13,71% z 3010 zł = 412,67 zł
3. Podstawa składki zdrowotnej: 3010 zł – 412,67 zł = 2597,33 zł. Składka zdrowotna finansowana jest z wynagrodzenia pracownika.
4. Ubezpieczenie zdrowotne: 9% z 2597,33 = 233,76 zł
5. Koszt uzyskania przychodu: 250 zł. Jeśli dojeżdżasz do zakładu pracy z innej miejscowości, przysługują Ci koszty podwyższone 300 zł.
6. Podstawa podatku: 3010 zł – 412,67 zł – 250 zł = 2347,33. I teraz ta wartość jest zaokrąglana do pełnej złotówki, a więc wyniesie ona 2347 zł
7. Podatek: 12% z 2347 zł = 281,64 zł. Ta stawka podatku 12% obowiązuje od 1 lipca 2022. Do końca czerwca 2022 stawka podatku w pierwszym progu to było 17%
8. Ulga podatkowa: 300 zł
9. Podatek do urzędu skarbowego: 281,64 zł – 300 zł = wynik ujemny. A ponieważ podatek nie może być ujemny, przyjmujemy 0 zł
10. Netto do wypłaty: 3010 zł (wynagrodzenie brutto) – 412,67 zł (składki społeczne) – 233,76 zł (składka zdrowotna) – 0 zł (podatek) = 2363,56 zł.

Tyle dostaniesz na rękę. Jak widzisz, wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto nie jest skomplikowane – za chwilę sobie to nieco „utrudnimy.

Oczywiście powyższe wyliczenia dotyczą przypadku, w którym przysługuje Ci ulga podatkowa 300 zł. A kiedy ona nie przysługuje? Do końca 2022 roku ta ulga może być stosowana wyłącznie dla jednego źródła dochodu.

Przykładowo – pracujesz na etacie w firmie X i dodatkowo na pół etatu w firmie Y. W firmie X złożyłeś PIT-2, a więc ta ulga 300 zł Ci przysługuje, tzn. pracodawca X naliczając podatek z Twojego wynagrodzenia pomniejsza go o tę ulgę (powyższe wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto pokazuje ten mechanizm w punkcie 9). Z kolei pracodawca Y już nie może tej ulgi stosować. Nie da się jej (do końca 2022) stosować w dwóch lub więcej źródłach dochodu.

Inaczej jest od 1 stycznia 2023. Od tej daty wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto może uwzględniać ulgę w kwocie 100, 150 albo 300 zł. Z czego to wynika?

Otóż zgodnie z przepisami pracownik może złożyć wniosek o pomniejszanie zaliczki na podatek o 1/12, 1/24 albo 1/36 z kwoty zmniejszającej podatek. Ustala się to tak:

1. Kwota wolna od podatku za cały rok: 30.000 zł
2. Podatek za cały rok od tej kwoty: 12% z 30.000 zł = 3600 zł
3. 1/12 z 3600 zł = 300 zł
4. 1/24 z 3600 zł = 150 zł
5. 1/36 z 3600 zł = 100 zł.

No więc jeśli pracujesz np. na trzech etatach, od 1 stycznia 2023 roku każdy z pracodawców będzie na Twój wniosek pomniejszał wyliczoną zaliczkę na podatek o 100 zł. Możesz też wniosek o stosowanie ulgi złożyć u jednego pracodawcy – on wówczas pomniejsza zaliczkę o 300 zł.

Powyższe wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto dotyczy pracownika, który nie został zapisany do PPK. Teraz kolejny przykład, kiedy pracownik zarabia minimalne wynagrodzenie 2022 i został zapisany do PPK.

Jeszcze tylko informacyjnie – wpłata podstawowa pracownika na PPK to 2% podstawy (czyli tej samej kwoty, od której liczy się składki na ubezpieczenia społeczne), a wpłata podstawowa pracodawcy to 1,5% tej samej podstawy.

Wpłatę pracownika potrąca się z wynagrodzenia netto, a wpłata pracodawcy traktowana jest jako przychód pracownika i doliczana do podstawy podatku (pracownik nie dostaje tych pieniędzy do ręki, pracodawca przekazuje je na konto pracownika w instytucji finansowej, z którą zawarł umowy o zarządzanie i prowadzenie PPK. Liczymy.

1. Wynagrodzenie brutto: 3010 zł
2. ZUS pracownika: 13,71% z 3010 zł (to jest ta część składek, które pracownik finansuje sobie z własnego wynagrodzenia. Po prostu pracodawca pobiera je z pensji brutto i wraz ze swoją częścią składek przekazuje do ZUS). 13,71% z 3010 zł = 412,67 zł
3. Wpłata pracownika na PPK: 2% z 3010 = 60,20 zł
4. Wpłata pracodawcy na PPK: 1,5%  z 3010 = 45,15
5. Podstawa składki zdrowotnej: 3010 zł – 412,67 zł = 2597,33 zł. Składka zdrowotna finansowana jest z wynagrodzenia pracownika.
6. Ubezpieczenie zdrowotne: 9% z 2597,33 = 233,76 zł
7. Koszt uzyskania przychodu: 250 zł. Jeśli dojeżdżasz do zakładu pracy z innej miejscowości, przysługują Ci koszty podwyższone 300 zł.
8. Podstawa podatku: 3010 zł – 412,67 zł – 250 zł +45,15 = 2392483. I teraz ta wartość jest zaokrąglana do pełnej złotówki, a więc wyniesie ona 2392 zł
9. Podatek: 12% z 2392 zł = 287,04 zł. Ta stawka podatku 12% obowiązuje od 1 lipca 2022. Do końca czerwca 2022 stawka podatku w pierwszym progu to było 17%
10. Ulga podatkowa: 300 zł
11. Podatek do urzędu skarbowego: 287,04 zł – 300 zł = wynik ujemny. A ponieważ podatek nie może być ujemny, przyjmujemy 0 zł
12. Netto do wypłaty: 3010 zł (wynagrodzenie brutto) – 412,67 zł (składki społeczne) – 233,76 zł (składka zdrowotna) – 0 zł (podatek) – 60,20 (wpłata pracownika na PPK 2303,36 zł.

Wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto dla osoby w wieku do 26 lat

Jeśli masz mniej niż 26 lat, to lista płac będzie wyglądać analogicznie do tych powyżej, z tym, że niekoniecznie musisz zarabiać pensję minimalną, aby nie naliczył się podatek. Osoby w wieku do 26 roku życia są zwolnione z podatku z tytułu zatrudnienia m.in. w stosunku pracy na mocy tzw. ulgi Zerowy PIT dla młodych.

Jak obliczyć wynagrodzenie krok po kroku

Załóżmy zatem, że masz pensję brutto 4000 zł. Do tego otrzymujesz premię, która w tym miesiącu wyniosła 1000 zł. Załóżmy, że jesteś w PPK. Wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto będzie wyglądać następująco:

1. Podstawa składek społecznych: 4000 + 1000 = 5000 zł
2. ZUS pracownika: 13,71% z 5000 zł = 685,50 zł
3. Wpłata pracownika na PPK: 2% z 5000 = 100 zł
4. Wpłata pracodawcy na PPK: 1,5% z 5000 = 75 zł
5. Podstawa składki zdrowotnej: 5000 – 685,50 = 4314,50
6. Ubezpieczenie zdrowotne: 9% z 4314,50 = 388,31
7. Koszt uzyskania przychodu: 250 zł
8. Podstawa podatku: 5000 – 685,50 – 250 + 75 = po zaokrągleniu 4140
9. Zaliczka na podatek: 0 zł, bo korzystasz z ulgi Zerowy PIT dla młodych.
10. Netto do wypłaty: 5000 – 685,50 – 388,31 – 100 = 3826,19 zł

A teraz to samo, tylko dla osoby, która ze względu na wiek nie może korzystać z ulgi Zerowy PIT dla młodych, nie korzysta również z innych ulg typu ulga na powrót, ulga dla seniora czy ulga dla rodzica 4+. Jak przeliczyć wynagrodzenie brutto na netto w tym wypadku? Zobaczmy.

1. Podstawa składek społecznych: 4000 + 1000 = 5000 zł
2. ZUS pracownika: 13,71% z 5000 zł = 685,50 zł
3. Wpłata pracownika na PPK: 2% z 5000 = 100 zł
4. Wpłata pracodawcy na PPK: 1,5% z 5000 = 75 zł
5. Podstawa składki zdrowotnej: 5000 – 685,50 = 4314,50
6. Ubezpieczenie zdrowotne: 9% z 4314,50 = 388,31
7. Koszt uzyskania przychodu: 250 zł
8. Podstawa podatku: 5000 – 685,50 – 250 + 75 = po zaokrągleniu 4140
9. Zaliczka na podatek: 12% z 4140 – 300 zł (odejmujemy ulgę podatkową) = po zaokrągleniu 197 zł
10. Netto do wypłaty: 5000 – 685,50 zł – 388,31 zł – 197 zł – 100 zł = 3629,19 zł

A teraz jeszcze inny przypadek. Niekoniecznie wszystkie składniki wynagrodzenia są ozusowane i opdatkowane. Może się okazać, że np. w trakcie miesiąca pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim i za część miesiąca otrzymał wynagrodzenie chorobowe, za część miesiąca zasiłek chorobowy i do tego doszło wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca.

Pisaliśmy już wcześniej o tym, jak się liczy wynagrodzenie chorobowe i jak się liczy zasiłek chorobowy, wrócimy do tego tematu niebawem z kolejnymi przykładami i informacjami o zmianach, tymczasem spróbujmy policzyć listę płac dla takiego przypadku. Wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto, jeśli pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim wygląda następująco.

Wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto dla wynagrodzenia chorobowego i zasiłku

Wynagrodzenie chorobowe wypłaca pracodawca z własnych środków za pierwsze 33 dni zwolnienia lekarskiego w roku, a potem pracownik „wpada w zasiłek. Ten zasiłek również może wypłacać pracodawca, ale jest on finansowany ze środków ZUS. W małych firmach do 19 pracowników zasiłki wypłaca bezpośrednio ZUS. Jeśli pracownik w danym roku kończy 50 lat, od następnego roku wynagrodzenie chorobowe wypłaca się za 14, a nie 33 dni choroby w roku (nie musi to być ciągłość, po prostu sumujemy zwolnienia lekarskie w danym roku.

W każdym razie wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto może obejmować również rozliczenie świadczeń przysługujących w razie choroby i macierzyństwa. Spróbujmy na szybko coś policzyć. Załóżmy, że pracownik ma ukończony 26 rok życia, nie należy do PPK, zarabia 5000 zł miesięcznie, złożył pracodawcy PIT-2 i ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów.

Pracownik ten był na zwolnieniu lekarskim od 10 do 20 czerwca (11 dni zwolnienia – co ważne, zwolnienie lekarskie obejmuje również weekendy i inne dni wolne od pracy). A więc w czerwcu pracownik otrzyma wynagrodzenie chorobowe – zakładamy, że to pierwsze zwolnienie lekarskie w tym roku i nie jest to wypadek przy pracy (za który należy się od razu zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, nawet, jeśli nie minęło jeszcze te 33 (14) dni zwolnienia w roku).

Ustalmy sobie na szybko wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca:

5000 – 5000 / 30 (zawsze przez 30, niezależnie od tego, ile miesiąc ma dni) * 11 (dni choroby) = 3166,67 zł.

Podstawa do chorobowego: 5000 – 13,71% z 5000 = 4314,50

Wynagrodzenie chorobowe: 4314,50 / 30 * 80% * 11 = 1265,59 zł

Naliczenie listy płac i wynagrodzenia od brutto do netto w tym wypadku wygląda następująco:

1. Podstawa składek społecznych: 3166,67 zł
2. ZUS pracownika: 13,71% z 4314,50 = 434,15 zł
3. Podstawa składki zdrowotnej: 3166,67 – 434,15 + 1265,59 zł (tu doliczamy wynagrodzenie chorobowe. Naliczając wynagrodzenie od brutto do netto wynagrodzenie chorobowe uwzględniane jest nie w podstawie do składek społecznych, ale właśnie w podstawie do składki zdrowotnej): 3998,11
4. Ubezpieczenie zdrowotne: 9% z 3998,11 = 359,83 zł (gdybyśmy teraz porównali ubezpieczenie zdrowotne z zaliczką na podatek, obliczoną według przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2021, to okazuje się, że jest ono niższe niż ta zaliczka, a więc nie ma konieczności obniżania składki zdrowotnej do wysokości zaliczki wg stanu z 31.12.2021)
5. Koszt uzyskania przychodu: 250 zł
6. Podstawa podatku: 4314,50 – 591,52 + 1265,59 – 250 = po zaokrągleniu 4739
7. Zaliczka na podatek: 12% z 4739 – 300 = 268,68 = po zaokrągleniu 269
8. Netto do wypłaty: 3166,67 + 1265,59 – 434,15 – 359,83 – 269 = 3369,28 zł

Tak wygląda wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto, jeśli pracownik otrzymuje wynagrodzenie chorobowe. Gdyby ten pracownik miał mniej niż 26 lat, to wynagrodzenie chorobowe również „łapie się” na zwolnienie Zerowy PIT dla młodych, a więc na pozycji ósmej po prostu nie odejmowalilbyśmy już podatku 269 zł.

A teraz kolejny przykład wyliczenia wynagrodzenia od brutto do netto. Wspomnieliśmy wcześniej, że nie wszystkie składniki wynagrodzenia są ozusowane czy opodatkowane. Przykładowo, nagroda jubileuszowa, która jest wypłacana nie częściej niż co 5 lat, jest zwolniona ze składek ZUS. Dolicza się ją po prostu do podstawy podatku. Jak wygląda wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto w tym wypadku? Pokażmy na przykładzie

Lista płac z nagrodą jubileuszowa od brutto do netto. Jak przeliczyć wynagrodzenie brutto na netto, jeśli pracownik dostaje jubileuszówkę

Pracownik ma więcej niż 26 lat, zarabia 4000 zł miesięcznie. Otrzymał również nagrodę jubileuszową w kwocie 3600 zł. Ma prawo do ulgi podatkowej 300 zł, ma prawo do podwyższonych kosztów uzyskania przychodów 300 zł (dojeżdża do zakładu pracy z innej miejscowości). Pracownik nie został zapisany do PPK.

1. Podstawa składek społecznych: 4000 zł
2. ZUS pracownika: 13,71% z 4000 = 548,40 zł
3. Podstawa składki zdrowotnej: 4000 – 548,40 zł = 3451,60 zł
4. Ubezpieczenie zdrowotne: 9% z 3451,60 = 310,64 zł
5. Koszt uzyskania przychodu: 300 zł
6. Podstawa podatku: 4000 – 548,40 – 300 + 3600 = po zaokrągleniu 6752 zł
7. Zaliczka na podatek: 12% z 6752 – 300 zł (odejmujemy ulgę podatkową) = 510,24, czyli po zaokrągleniu 510 zł
8. Netto do wypłaty: 4000 + 3600 – 548,40 – 310,64 – 510 = 6230,96 zł

Tak jeszcze na szybko kolejne wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto – tym razem liczymy dla niepełnego etatu i niskiego wynagrodzenia.

Kolejny przykład: Pracownik na niepełnym etacie, z pensją 650 zł brutto. Ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodu 250 zł i złożył PIT-2.

1. Wynagrodzenie brutto: 650 zł
2. ZUS pracownika: 13,71% z 650 zł = 89,12
3. Podstawa składki zdrowotnej: 650 – 89,12 = 560,89
4. Ubezpieczenie zdrowotne: 9% z 560,89 = 50,48 i obniżamy do 9,11 zgodnie z komentarzem poniżej
5. Podstawa podatku: 650 – 89,12 – 250 = po zaokrągleniu 311 zł
6. Zaliczka na podatek: 12% z 311 – 300 = ujemny wynik, a więc 0 zł. Sprawdzamy jeszcze zaliczkę liczoną według przepisów na 31 grudnia: 17% z (650-89,12-250) – 43,76 zł = 9,11 zł, a zatem składkę zdrowotną obniżamy właśnie do 9,11 zł.
7. Netto do wypłaty: 650 (brutto) – 89,12 (składki społeczne) – 9,11 (składka zdrowotna obniżona do wysokości zaliczki wg stanu z 31.12.2021) = 551,77

Wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto, kiedy pracownik wpada już w drugi próg podatkowy.

Tu musimy rozpatrzyć dwie sytuacje – dochód 120.000 zł, będący progiem, ustala się narastająco od początku roku. Przykład listy płac – wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto kiedy pracownik wpada w drugi próg podatkowy. Pracownik ma pensję 16.000 zł brutto miesięcznie. Ma więcej niż 26 lat. Ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodu w kwocie 250 zł oraz ulgi podatkowej 300 zł.

Jego dochód przekroczy pierwszy próg podatkowy zgodnie z wyliczeniem:

16000 – 13,71% z 16000 -250 zł = 13556 zł

Pierwszy próg podatkowy to 120.000 zł. Sprawdzamy, w którym miesiącu pracownik „wpada” w drugi próg podatkowy.

8 * 13556 zł = 108448 zł

A więc pracownik nie przekracza jeszcze pierwszego progu podatkowego w sierpniu. Liczymy dla września: 9 * 13556 zł = 122004 zł

A więc od stycznia do sierpnia pracownik jest jeszcze w pierwszym progu podatkowym, a w miesiącu wrześniu wpada w drugi próg podatkowy.

A zatem we wrześniu jeszcze kwota dochodu 120.000 – 108448 zł = 11552 zł mieści się w pierwszym progu podatkowym, a kwota 13556 – 11552= 2004 zł już wpada w drugi próg podatkowy.

1.           wynagrodzenie brutto: 16000 zł

2.           ZUS pracownika: 13,71% z 16000 = 2193,60

3.           Podstawa składki zdrowotnej: 16000-2193,60 = 13806,40

4.           Ubezpieczenie zdrowotne: 9% z 13806,40 = 1242,58

5.           Koszt uzyskania przychodu: 250 zł

6.           Podstawa podatku: 16000 – 2193,60 – 250 = 13556,40, a po zaokrągleniu 13556 zł

7.           Zaliczka na podatek dla pierwszego progu: 12% z 11552 – 300 = 1086,24 zł

8.           Zaliczka na podatek dla drugiego progu: 32% z 2004 = 641,28 zł

9.           Łącznie zaliczka na podatek: 1086,24 + 641,28 = 1727,52, a po zaokrągleniu 1728 zł

10.         netto do wypłaty: 16000 – 2193,60 – 1242,58 – 1728 = 10835,82 zł

Z takich ciekawszych przypadków, możemy jeszcze policzyć listę płac – wynagrodzenie od brutto do netto dla pracownika, który korzysta z kosztów dla twórców. O co tu chodzi?

Wynagrodzenie od brutto do netto, jeśli pracownik korzysta z 50% kosztów uzyskania przychodu

: Jeśli chodzi o koszty uzyskania przychodu, stosowanie do rozliczenia wynagrodzenia netto pracownika w przypadku, gdy w grę wchodzą prawa autorskie do dzieła, to w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na przepis art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Koszty uzyskania niektórych przychodów określa się:

3) z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami – w wysokości 50% uzyskanego przychodu, z zastrzeżeniem ust. 9a i 9b, z tym że koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód;

Aby możliwe było jednak stosowanie tych niestandardowych podwyższonych KUP musi wystąpić przedmiot praw majątkowych – autorskich – czyli utwór. Druga rzecz – osiągnięty przychód musi być związany z korzystaniem z praw autorskich. Ten utwór (oprogramowanie) musi mieć cechy indywidualnej twórczości, więc w celu ustalenia, czy oprogramowanie spełnia cechy utworu należy sięgnąć do przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zakładamy, że mamy do czynienia z utworem. Zgodnie z art. 22 ust. 9b ustawy o PDOF koszty 50% stosuje się do przychodów z:

•             działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;

50 % KUP można stosować zarówno w przypadku umowy o pracę, jak i umowy zlecenia (pisaliśmy również: Wypowiedzenie umowy zlecenie) czy umowy o dzieło (pisaliśmy m.in. Kiedy umowa o dzieło). Ważny jest skutek jakim jest powstanie konkretnego dzieła oraz przeniesienie praw autorskich z osoby wykonującej – pracownika czy zleceniobiorcy na osobę zamawiającą, czyli np. pracodawcę.

O czym należy pamiętać – bardzo ważny jest zapis w umowie, który wprost wskazuje, że praca pracownika będzie związana z wykonywaniem dzieł. Może on oczywiście w ramach etatu mieć również inne obowiązki, a w takim wypadku, jeśli w umowie określono wynagrodzenie za pracę, to ustala się udział procentowy tego wynagrodzenia przypadający na inne obowiązki i ten przypadający na tworzenie dzieł.

Chodzi tu o wskazanie, jaka część wynagrodzenia za pracę to honorarium pracownika za przeniesienie praw autorskich na pracodawcę. Warto również w ewidencji czasu pracy zaznaczać, jaka część pracy została poświęcona na tworzenie dzieła, a jaka na pozostałe prace (nie musi to być powiązane 1:1 z proporcjami w udziale w wynagrodzeniu, ale chodzi o to, żeby możliwie dokładnie dokumentować pracę twórczą, z którą wiążą się podwyższone KUP. Oprócz odpowiedniego zapisu w samej umowie ważne jest prowadzenie dokumentacji – np. ewidencji przeniesionych praw autorskich.

Czytaj także: Podanie o przejście na emeryturę

W praktyce najczęściej stosowany podział to 20% czasu pracy i wynagrodzenia na obowiązki „pozatwórcze”, z kolei 80% czasu pracy i wynagrodzenia związany jest z obowiązkami twórczymi.

Zastosowanie kosztów autorskich 50% nie wyklucza stosowania kosztów standardowych – 250 albo 300 zł. Tyle, że te koszty standardowe uwzględnia się do tej części wynagrodzenia, która nie jest związana z pracą twórczą, a koszty autorskie 50% z tą częścią, powiązaną z pracą twórczą.

Od 1 stycznia 2022 roku łączne koszty autorskie nie mogą przekroczyć kwoty 120.000 zł za cały rok.

Rozliczenie wynagrodzenia pracownika od brutto do netto, do którego stosuje się podwyższone KUP 50% wygląda następująco. Załóżmy, że pracownik ma pensję brutto 15.000 zł, z czego 3.000 zł to obowiązki „pozatwórcze” i 12.000 zł związane z obowiązkami twórczymi. W praktyce koszty podstawowe 250 zł i koszty autorskie 50% stosuje się osobno do każdej z tych wyodrębnionych części.

1.           Wynagrodzenie brutto: 15.000 zł

2.           ZUS pracownika: 1464+225+367,50 = 2056,50 zł

3.           Ubezpieczenie emerytalne: 9,76% z 15000 = 1464 zł

4.           Ubezpieczenie rentowe: 1,5% z 15000 = 225 zł

5.           Ubezpieczenie chorobowe: 2,45% z 15000 = 367,50 zł

Koszty autorskie to 50% przychodu, ale po pomniejszeniu o składki ZUS finansowane z wynagrodzenia pracownika. To wynagrodzenie i składki należy rozbić na część pozatwórczą i część twórczą. Część twórcza to 80% wynagrodzenia, a więc i 80% składek. Koszty wyniosą zatem:

50% z [80% z 15.000 – 80% z 2056,50] = 50% z 10.354,80 = 5177,40 zł

I teraz koszty standardowe odejmujemy od części wynagrodzenia za pracę pozatwórczą, a koszty podwyższone 50% od części wynagrodzenia za pracę twórczą.

Podstawa podatku wyniesie zatem:

[3000 zł (praca pozatwórcza) – 250 zł (KUP podstawowe)] + [12.000 zł (praca twórcza) – 5177,40 zł] = 9572,60 zł. Od tego odejmujemy łącznie składki ZUS finansowane z wynagrodzenia pracownika:

9572,60 – 2056,50 zł = po zaokrągleniu do pełnej złotówki: 7516 zł

Podatek: 12% z 7516 – 300 zł = 601,92 zł, a po zaokrągleniu 602

Podstawa składki zdrowotnej: 15.000 – 2056,50 = 12943,50

Zdrowotne 9% z 12943,50 = 1164,92 (sprawdzamy, czy nie należy ograniczyć. Zaliczka według stanu na 31 grudnia 2021: 17% z 7516 – 43,76 = 1233,96, a więc składka zdrowotna jest niższa niż ta „fikcyjna” zaliczka, więc nie obniżamy)

Netto do wypłaty: 15.000 – 2056,50 – 1164,92 – 853 = 10925,58 zł

Pokażmy teraz jeszcze jedną rzecz – wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto, jeśli pracownik przekracza roczne ograniczenie podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Generalnie w dużym skrócie – jak wiesz, z wynagrodzenia brutto pracownika nalicza się składki, m.in. właśnie na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. A pracownik może zarabiać dużo, nawet bardzo bardzo dużo. No i chodzi generalnie o to, żeby ograniczyć te składki, jakie „idą” na jego emeryturę, żeby potem świadczenie nie było za wysokie.

Stosownie do przepisu art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 i 7 (m.in. pracowników), w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

Limit ten zmienia się zatem corocznie, bowiem corocznie zmienia się również prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej. Na 2022 rok limit ten wynosi 177.660 zł – powyżej tego przychodu narastająco od stycznia nie nalicza się już składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Pamiętaj, że limit ten dotyczy wyłącznie tych dwóch składek – emerytalnej i rentowej. Załóżmy, że pracownik pracuje na pełnym etacie, z wynagrodzeniem w kwocie 18.000 zł miesięcznie. Ma 30 lat, prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodu, a od miesiąca, w którym „wpada” w drugi próg podatkowy nie przysługuje mu już ulga podatkowa.

Roczne ograniczenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe wynosi (w 2022 roku) 177660 zł. Oznacza to, że pracownik w ten próg wejdzie w miesiącu październiku (10*18.000 zł = 180.000 zł), a składki emerytalna i rentowa będą liczone jedynie od nadwyżki ponad próg, czyli od kwoty 177660 zł – 9* 18.000 zł = 157.770 – 144.000 = 15.660 zł. Kwota 18.000 – 15.660 = 2340 zł już jest zwolniona ze składki emerytalnej i rentowej, bo wykracza ponad próg 177660 zł. Liczymy.

1.           Wynagrodzenie brutto za wrzesień: 18.000 zł

2.           Podstawa składki emerytalnej i rentowej: 177660 zł – 9*18.000 = 15660 zł (składkę emerytalną i rentową liczymy tylko do tej wartości, a nie z 18.000 zł, bo nadwyżka ponad 15660 zł w tym miesiącu już „wystaje” poza roczny limit 177660 zł)

3.           Ubezpieczenie emerytalne: 9,76% z 15660 zł = 1528,42 zł (limit)

4.           Ubezpieczenie rentowe: 1,5% z 15660 zł = 234,90 zł (limit)

5.           Ubezpieczenie chorobowe: 2,45% z 18.000 zł = 441 zł (brak limitu)

6.           ZUS pracownika łącznie: 1528,42 zł + 234,90 zł +441 zł = 2204,32 zł

7.           Podstawa składki zdrowotnej: 18.000 zł – 2204,32 zł = 15795,68 zł

8.           Koszt uzyskania przychodu: 250 zł

9.           Podstawa podatku: 15795,68 zł – 250 zł = po zaokrągleniu: 15546 zł

10.         Zaliczka na podatek: 32% z 15546 zł – 300 = 4674,72 zł (pracownik wpadł już wcześniej w drugi próg podatkowy)

11.         Ubezpieczenie zdrowotne: 9% z 15795,68 zł = 1421,61 zł

12.         Podatek do urzędu skarbowego: 4675 zł

13.         Netto: 18.000 zł – 2204,32 zł – 1421,61 zł – 4675 zł = 9699,07 zł

Nic trudnego. Do tematu rozliczania wynagrodzeń od brutto do netto wrócimy jeszcze przy okazji kolejnych wpisów. Będziemy rozliczać różne składniki wynagrodzenia i przy okazji od czasu do czasu naliczymy dla wynagrodzenia listę płac. Podsumowując. Wyliczenie wynagrodzenia od brutto do netto to pewien zestaw operacji matematycznych krok po kroku. Oczywiście należy pamiętać o parametrach typu stawki składek, podatku, ulga podatkowa, koszty itd., ale aby wyliczyć wynagrodzenie od brutto do netto, wystarczy „podstawić do wzoru”.

Można również skorzystać z wielu dostępnych w internecie kalkulatorów, przy czym nie zawsze liczą one poprawnie (np. nie są w stanie rozpoznać, że pracownik „wpada” w drugi próg podatkowy.