Trzy umowy o pracę na czas określony z tym samym pracownikiem – czwarta nie zawsze na czas nieokreślony. Dopuszczalność przekroczenia limitu 3 umów na czas określony

Trzy umowy o pracę na czas określony – czy ten limit jest limitem bezwzględnym, czy istnieją jakieś wyjątki? Stosownie do przepisu art. 25(1) §1 kodeksu pracy umowa o pracę na czas określony może zostać zawarta między tym samym pracodawcą a pracownikiem nie więcej, niż trzy razy. Jednocześnie łączny czas trwania zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony nie może przekraczać 33 miesięcy (liczy się oczywiście okres trwania stosunku pracy – jeśli między umowami były przerwy w zatrudnieniu, to te przerwy do limitu 33 miesięcy nie wliczają się).

Nie zawsze jednak trzy umowy o pracę na czas określony z tym samym pracownikiem to maksymalna liczba tego typu umów. Przepis art. 25(1) §4 kodeksu pracy wskazuje wyjątki i sytuacje, w których limit 3 umów o pracę na czas określony nie obowiązuje i dopuszczalne jest zawarcie czwartej i kolejnych umów na czas określony między tym samym pracownikiem i pracodawcą.

W niniejszym artykule omówimy przypadki, w których pracodawca może zawrzeć z tym samym pracownikiem więcej niż 3 umowy o pracę na czas określony. Trzy wyjątki od limitu 33/3 umów na czas określony są proste, jeden trochę bardziej skomplikowany.

Trzy umowy o pracę na czas określony między tym samym pracownikiem i pracodawcą

Przede wszystkim limit trzech umów na czas określony nie obowiązuje, jeśli umowy te zawierane są na czas zastępstwa danego pracownika (pracowników) na czas ich usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Umowa na zastępstwo, będąca szczególnym rodzajem umowy na czas określony, może być zawierana z tym samym pracownikiem więcej niż trzy razy.

Tu nie ma ograniczeń. Może się zdarzyć sytuacja, w której pracownik zastępowany kilkukrotnie przedłuża swoją nieobecność, co powoduje np. kilkukrotne przedłużenie umowy na czas zastępstwa czy zawarcie nowej. W praktyce wiele kadrowych omija tego typu sytuacje zawierając umowy na czas zastępstwa nie na okres „od … do….”, ale na okres „od … do dnia powrotu do pracy pracownika zastępowanego.

Taki zapis w umowie na zastępstwo jest jak najbardziej dopuszczalny i wygodny – umowy na zastępstwo nie trzeba aneksować w przypadku przedłużenia się nieobecności zastępowanego pracownika, ani zawierać kolejnej. Niemniej, gdyby umowa na czas zastępstwa była kolejno zawierana na określony datami przedział czasowy, to limit 3 umów na czas określony nie ma tu zastosowania.

Kolejnym wyjątkiem od zasady limit 33/3 jest wykonywanie pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym. W takim przypadku z reguły umowy na czas określony nie są zawierane bezpośrednio jedna po drugiej, ale np. jedna umowa w okresie wakacyjnym, kolejna w następne wakacje itd. Przykładowo jeśli pracowników na czas określony zatrudnia obiekt sportowy typu basen otwarty, gospodarstwo rolne czy zakład przetwórstwa warzyw i owoców, to siłą rzeczy zatrudniać ich będzie więcej w sezonie letnim i jesiennym.

Sezonowo w tego typu zakładach pracy potrzebni są dodatkowi pracownicy, dla których z kolei brakuje pracy w okresie zimowym. Nie ma sensu zatem zatrudniać ich na okresy dłuższe niż kilka miesięcy – a to jest uzasadniona przyczyna omijania limitu 3 umów o pracę na czas określony z tym samym pracownikiem.

Następny przypadek – wykonywanie pracy przez okres kadencji. Pisaliśmy również: Umowa o pracę na pół etatu

Jeśli pracownik pracuje nie na podstawie umowy o pracę, ale stosunek pracy nawiązał się na podstawie wyboru, to z reguły takiego wyboru dokonuje się na określony przedział czasowy – kadencję. Niektóre stanowiska są wielokadencyjne w tym sensie, że nie ma na nich ograniczenia do np. maksymalnie dwóch kadencji jednej osoby (wójt, burmistrz, prezydent itp.). A skoro dana osoba może być wybierana na kilka (niekoniecznie następujących po sobie) kadencji, to wówczas stosowanie limitu 3 umów na czas określony z tym samym pracownikiem nie miałoby sensu. Stąd też wskazany w art. 25(1) §4 ust. 3 wyjątek od limitu 33/3.

Kolejną przyczyną, dla której pracodawca może ominąć limit 33/3 jest przedłużenie umowy o pracę do dnia porodu. Pomijając już fakt, że w takim wypadku łączny czas trwania umów o pracę na czas określony może przekroczyć 33 miesiące, to łączna liczba tych umów może wynieść cztery. Przykładowo pracownica pracuje na podstawie trzeciej już umowy o pracę na czas określony. Okazuje się, że jest ona po trzecim miesiącu ciąży, a jej umowa na czas określony ma się niebawem rozwiązać.

Wówczas taka umowa przedłuża się do dnia porodu (nie wymaga to aneksowania dotychczas zawartej umowy – przedłużenie następuje z mocy prawa, przy czym należy pamiętać, że przedłużenie umowy o pracę na czas określony traktowane jest de facto jako zawarcie nowej).

Przekroczenie limitu 3 umów na czas określony z przyczyn po stronie pracodawcy

Zgodnie z art. 25(1) §4 ust. 4 kodeksu pracy ominięcie limitu 3 umów o pracę na czas określony z tym samym pracownikiem jest dopuszczalne, jeśli pracodawca wskaże uzasadnione przyczyny, leżące po jego stronie.

Od razu należy wyraźnie podkreślić, iż przepisy prawa pracy nie zawierają katalogu takich przyczyn – to pracodawca każdorazowo musi ocenić, czy po jego stronie w danym konkretnym przypadku wystąpiła przyczyna, która uzasadnia zawarcie czwartej i kolejnych umów o pracę na czas określony z tym samym pracownikiem. Taką przyczyną może być np. zatrudnienie pracownika w związku z realizacją konkretnego projektu.

Jeśli pracodawca realizuje jakiś projekt, to mogą pojawić się opóźnienia, powodujące konieczność zawarcia kolejnej umowy na czas określony z tym samym pracownikiem. Przykładowo – zakład pracy opracowuje projekt informatyczny, do realizacji którego zatrudnił dodatkowych informatyków.

Ze względu na czynniki zewnętrzne data zakończenia projektu została kilka razy odroczona, a ponieważ zaangażowanie tych dodatkowych informatyków było konieczne do samego końca realizacji projektu, pracodawca zawarł z nimi więcej niż 3 umowy o pracę na czas określony.

Samo przekroczenie limitu 3 umów o pracę na czas określony z powodu przyczyny, leżącej po stronie pracodawcy wymaga od tego pracodawcy podjęcia pewnych działań. Musi on po pierwsze wskazać w czwartej (i kolejnych) umowie na czas określony powód, dla którego ta umowa jest umową na czas określony, a po drugie musi on o przekroczeniu limitu zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy.

Obowiązek ten nakłada na pracodawcę przepis art. 25(1) §5 kodeksu pracy – Pracodawca zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, w formie pisemnej lub elektronicznej, o zawarciu umowy o pracę, o której mowa w § 4 pkt 4 (czyli czwartej na czas określony, z powodów leżących po stronie pracodawcy), wraz ze wskazaniem przyczyn zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia. Sam dzień podpisania umowy nie jest zaliczany do tych 5 dni roboczych na powiadomienie OIP.

Więcej o umowach o pracę w naszych szkoleniach kadrowych – pełna oferta szkoleniowa tutaj: szkolenia online z zaświadczeniem oraz tutaj: certyfikowane szkolenia online

Konkludując – zawarcie więcej niż 3 umów o pracę na czas określony jest dopuszczalne. O ile w przypadku umów na zastępstwo, prac sezonowych czy kadencji nie ma z tym większych problemów, to w przypadku omijania limitu 3 umów na czas określony z przyczyn, leżących po stronie pracodawcy sprawa jest nieco trudniejsza. Przyczyna ta musi być faktyczna, konkretna, obiektywna, a każdy przypadek przekroczenia limitu 33/3 z powodów leżących po stronie pracodawcy wymaga indywidualnego podejścia i rozpatrzenia.