Przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy oraz dbanie o dobro zakładu pracy to jedne z podstawowych obowiązków pracownika. Za ich naruszenie pracodawca może wyciągać w stosunku do pracownika określone konsekwencje, przy czym zakres tych konsekwencji zależy oczywiście od stopnia naruszenia przez pracownika jego obowiązków służbowych.
Podstawowe obowiązki pracownika wymienione zostały w treści art. 100 Kodeksu pracy. Jednym z nich jest przestrzeganie ustalonego w zakładzie pracy czasu pracy. Jeśli zatem pracownik kończy swoją dniówkę przed wyznaczoną godziną i udaje się do domu, jest to niewątpliwie ciężkie naruszenie obowiązku pracownika przestrzegania czasu pracy i może dla pracownika mieć bardzo poważne konsekwencje, aż do rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia włącznie.
Zwolnienie dyscyplinarne za samowolne oddalenie się ze stanowiska pracy
Od razu zaznaczyć należy wyraźnie, iż zanim pracodawca pociągnie pracownika do odpowiedzialności za samowolne oddalenie się ze stanowiska pracy, powinien ustalić, jakie były powody takiego zachowania pracownika i czy w ogóle było ono przez pracownika zawinione. Być może pracownik samowolnie opuścił stanowisko pracy ze względów BHP, aby nie narażać się na uszczerbek na zdrowiu lub życiu.
Czytaj także: Opuszczenie stanowiska pracy
Jeśli tak było, to obowiązkiem pracownika było ten fakt zgłosić przełożonemu a nie pracodawcy, a dopiero ten decyduje, czy pracownik może iść do domu czy też zleci mu inne prace. Pracownik w żadnym wypadku nie może samodzielnie decydować o tym, że w danym dniu, ze względu na określone okoliczności, skróci swoją dniówkę pracowniczą bez zgody pracodawcy i opuści swoje stanowisko pracy.
Samowolne opuszczenie przez pracownika miejsca pracy
Jeśli pracownik bez zgody przełożonego samowolnie opuszcza miejsce pracy, może to zostać potraktowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. Jednakże samo w sobie opuszczenie miejsca pracy przez pracownika nie wystarczy do tego, aby pociągnąć go do odpowiedzialności porządkowej czy rozwiązać z nim stosunek pracy.
Zdaniem Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 4 października 2011 roku sygn. I PK 55/11) przy ocenie, czy opuszczenie przez pracownika miejsca pracy naruszało w sposób ciężki jego obowiązki, pracodawca powinien wziąć pod uwagę wszystkie towarzyszące temu okoliczności, a zwłaszcza stan świadomości czy woli pracownika.
Chodzi tu głównie o to, czy pracownikowi można przypisać winę umyślną (celowe i świadome opuszczenie miejsca pracy), czy tylko rażące niedbalstwo.
Należy również brać pod uwagę takie czynniki, jak samopoczucie pracownika, nagłe pogorszenie się stanu zdrowia i konieczność zasięgnięcia pomocy lekarskiej itp. Samo bowiem opuszczenie miejsca pracy przez pracownika bez zgody przełożonego może być usprawiedliwione pewnymi okolicznościami.
Jeśli pracownikowi nie można przypisać winy za opuszczenie miejsca pracy (np. opuścił on stanowisko pracy nagle, bez zgody przełożonego, ale było to spowodowane gwałtownym pogorszeniem się stanu zdrowia), to nie można wyciągać wobec niego konsekwencji, nie mówiąc już o zwolnieniu dyscyplinarnym.
Takie stanowisko potwierdził Sąd Najwyższy w swym wyroku z dnia 21 września 2005 roku sygn.. II PK 305/04 stwierdzając, iż rozwiązanie umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym powinno być stosowane przez pracodawcę wyjątkowo i z dużą ostrożnością. Musi ono być również uzasadnione szczególnymi okolicznościami, które w zakresie winy pracownika polegają na jego złej woli lub rażącym niedbalstwie.
Czytaj także: Rozwiązanie umowy o pracę z winy pracodawcy
Opuszczenie przez pracownika samowolnie stanowiska pracy bez zgody szefa może być przyczyną dyscyplinarnego zwolnienia tego pracownika. Pracodawca nie może jednak działać pochopnie. Należy pamiętać, iż dyscyplinarka rozwiązuje stosunek pracy natychmiast.
A co potem, jeśli np. okaże się, że opuszczenie przez pracownika stanowiska pracy było wręcz wskazane, np. ze względu na jego stan zdrowia? Takie sytuacje niezwykle trudno jest „odkręcić”. Warto zatem, zanim rozwiąże się z pracownikiem stosunek pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia, gruntownie przeanalizować wszystkie okoliczności.
