Spora grupa kobiet, w okresie przebywania na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim, decyduje się na podjęcie w tym czasie dodatkowej działalności zarobkowej. Jest to jak najbardziej dopuszczalne, przy czym zwrócić należy uwagę na dwa aspekty – czy to dodatkowe zatrudnienie ma mieć miejsce w oparciu o kolejną umowę o pracę, czy umowę cywilnoprawną (np. umowa zlecenie), a także czy to wykonywanie dodatkowej pracy odbywać się będzie na rzecz dotychczasowego pracodawcy, czy też nowego. Powyższe ma wpływ nie tylko na samą możliwość zatrudnienia w okresie urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego, ale również na sposób rozliczania wynagrodzenia i odprowadzanych od niego składek ZUS. Najlepszym rozwiązaniem dla kobiety, która podczas opieki nad dzieckiem chciałaby podjąć pracę zarobkową, będzie umowa zlecenia na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim.
Od razu zaznaczyć należy, iż podjęcie zatrudnienia w oparciu o stosunek pracy nie jest możliwe w czasie urlopu macierzyńskiego. Praca na etacie dopuszczalna jest natomiast w czasie urlopu rodzicielskiego, jednakże wyłącznie do wysokości 1/2 etatu. Pozwala na to wprost przepis art. 182(1e) §1 kodeksu pracy: „Pracownik może łączyć korzystanie z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy”.
Powstaje jednak pytanie, czy takie rozwiązanie jest dla pracownicy korzystne – uzyskiwane z pracy na urlopie rodzicielskim dochody powodują proporcjonalne pomniejszenie przysługującego pracownicy zasiłku. Znacznie korzystniejszą opcją jest umowa zlecenia na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim. Co istotne – umowa zlecenia nie powoduje powstania stosunku pracy, teoretycznie zatem można ją zawrzeć już dzień po porodzie i może ona zostać zawarta już w czasie urlopu macierzyńskiego, zarówno ze swoim dotychczasowym pracodawcą (umowa zlecenia funkcjonuje wówczas obok łączącego strony stosunku pracy), jak i z podmiotem obcym.
Umowa zlecenia na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim 2017
W czasie urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego pracownica pobiera z reguły zasiłek macierzyński. W przypadku zawarcia umowy zlecenia na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim pracownica nie traci prawa do tego zasiłku macierzyńskiego, niezależnie od wysokości otrzymywanego na zleceniu wynagrodzenia. W praktyce oznacza to, iż pracownica otrzyma zasiłek macierzyński w pełnej przysługującej jej wysokości, a oprócz tego wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia.
Po przyznaniu przez ZUS prawa do zasiłku macierzyńskiego, zasiłek ten stanowi tytuł do ubezpieczenia, a co istotne, składki ZUS z tego tytułu finansowane są z budżetu państwa od dnia porodu. Z tego względu zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim nie wiąże się z koniecznością naliczania składek na ubezpieczenia społeczne – z wynagrodzenia z umowy zlecenia na macierzyńskim czy rodzicielskim odprowadza się jedynie składkę zdrowotną. Warunkiem jest jedynie to, aby podstawa do składek społecznych (kwota zasiłku macierzyńskiego brutto) była co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.
Umowa zlecenia dla innej firmy podczas urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego 2017
Jeśli pracownica pozostaje cały czas zatrudniona w firmie X i przez określony czas przebywa na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim, to może ona podjąć zatrudnienie na podstawie umowy zlecenia na rzecz innego podmiotu (zleceniodawcą nie jest dotychczasowy pracodawca, a np. inna firma). W takim wypadku tytułem do ubezpieczeń społecznych (emerytalnego i rentowego) pozostaje zasiłek macierzyński, natomiast z tytułu zawartej umowy zlecenia z inną firmą pracownica obowiązkowo podlega jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu, a ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu może podlegać dobrowolnie, po złożeniu zleceniodawcy stosownego wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami (w praktyce kobiety rzadko decydują się na to dobrowolne ubezpieczenie, pomniejsza ono bowiem wynagrodzenie netto z tytułu umowy zlecenia).
Po zatrudnieniu na umowie zlecenia kobiety, przebywającej na urlopie macierzyńskim czy rodzicielski, należy w ciągu 7 dni zgłosić ją do ubezpieczenia zdrowotnego formularzem ZUZ ZZA w ciągu 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia (zawarcia umowy zlecenia). Jeśli zleceniobiorca decyduje się na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, należy zgłosić ją do ubezpieczeń formularzem ZUS ZUA, w obu przypadkach z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 XX.
Umowa zlecenia na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim z własnym pracodawcą 2017
Co do zasady zawieranie umowy zlecenia z własnym pracownikiem jest dozwolone, przy czym dla celów ubezpieczeniowych zleceniobiorcę uważa się za pracownika, jeśli umowę zlecenia zawarł ze swoim pracodawcą obok istniejącego już stosunku pracy. Wyjątkiem od tej zasady jest umowa zlecenia, zawarta z własnym pracodawcą podczas urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego (ale również urlopu wychowawczego czy urlopu bezpłatnego). Jeśli umowa zlecenia zostaje zawarta z własnym pracodawcą w czasie pozostawania przez pracownicę na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim, podlega ona ubezpieczeniom ZUS na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców, a więc co do zasady podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, jeśli otrzymuje zasiłek macierzyński w kwocie brutto równej co najmniej wynagrodzeniu minimalnemu.
W przypadku zawarcia umowy zlecenia z własnym pracodawcą na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim, tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych jest pobieranie zasiłku macierzyńskiego, natomiast zawarta umowa zlecenia jest tytułem do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.
Konkludując: o ile zawarcie umowy o pracę nie jest dopuszczalne w czasie urlopu macierzyńskiego (formalnie na etacie można pracować dopiero na urlopie rodzicielskim, w maksymalnie 1/2 etatu), to zawarcie umowy
cywilnoprawnej jest możliwe nawet dzień po porodzie. Jest ono dla pracownicy korzystne, wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia nie ma bowiem wpływu na wysokość otrzymywanego zasiłku macierzyńskiego. Zawarta umowa zlecenia (czy to z własnym pracodawcą czy z obcą firmą) jest tytułem do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, natomiast tytułem do ubezpieczeń emerytalnego i rentowego jest pobieranie zasiłku macierzyńskiego.
Co istotne – jeśli pracownica zawiera umowę zlecenia z własnym pracodawcą i pozostaje jednocześnie na urlopie macierzyńskim czy rodzicielskim, to od dnia następnego po zakończeniu urlopu, jeśli umowa zlecenia nadal funkcjonuje, jest ona traktowana jak pracownik, co oznacza, że ta umowa zlecenia będzie już w pełni oskładkowana – wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę i z tytułu umowy zlecenia po prostu sumuje się i suma tych wynagrodzeń jest podstawą do naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne.
