Umowa zlecenia z Ukraińcem – jak zawrzeć, jak rozliczać składki i podatek dochodowy?

W maju 2017 roku, na podstawie orzeczenia organów Unii Europejskiej, zniesiony został ruch wizowy dla obywateli Ukrainy. Oznacza to, iż Ukraińcy mogą podróżować do krajów Unii Europejskiej, w tym Polski, bez konieczności posiadania stosownej wizy. Warunkiem jest, aby ta podróż trwała do 90 dni w ciągu ostatniego półrocza. Co istotne celem takiej podróży Ukraińca do Polski nie musi być turystyka – może on tu przyjechać bez wizy w celu turystycznym, odwiedzin u znajomych, ale również podjęcia pracy zarobkowej.

Wielu polskich pracodawców, borykając się z brakami kadrowymi, zatrudnia (albo zamierza zatrudnić) obywateli Ukrainy. W szczególności Ukraińców coraz częściej zatrudnia się do prac sezonowych. Samo zatrudnienie nie musi mieć zatrudnienia pracowniczego. Popularne jest zatrudnianie Ukraińców na umowach zlecenia. W praktyce jednak wielu polskich zleceniodawców ma problem z rozliczeniem składkowym i podatkowym umów zlecenia, zatrudnianych z obywatelami Ukrainy. A nie jest to takie trudne, jak rozliczyć umowę zlecenia z Ukraińcem możesz poczytać w dalszej części artykułu – omówimy w nim zasady zatrudniania Ukraińców na umowach zlecenia oraz rozliczania takich umów na konkretnym przykładzie.

Umowa zlecenia z Ukraińcem – kiedy można nawiązać

Jeśli obywatel Ukrainy przyjeżdża do Polski, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby nawiązać z nim umowę zlecenia, czy nawet umowę o pracę. Aby jednak mógł on skorzystać z nowych regulacji unijnych i przyjechać do Polski bez wizy (oraz podjąć w Polsce pracę zarobkową), musi on spełnić kilka warunków:

• musi posiadać ważny paszport biometryczny
• musi uzasadnić cel pobytu i wskazać, czy ma on charakter turystyczny, rodzinny czy jest związany z podjęciem działalności zarobkowej
• musi wskazać warunki zaplanowanego pobytu – gdzie będzie mieszkał, z czego się będzie utrzymywał
• musi wykazać, iż posiada albo będzie posiadał stosowne środki finansowe, pozwalające na pobyt w Polsce (300 złotych, gdy pobyt ma trwać do 3 dni i po 75 złotych za każdy kolejny dzień pobytu, jeśli pobyt ma trwać dłużej niż 3 dni)
• nie odmówiono mu wcześniej wjazdu na terytorium Polski czy innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej
• nie jest uznany za osobę zagrażającą porządkowi publicznemu.

Zawarta z Ukraińcem umowa zlecenia podlega przepisom polskiego kodeksu cywilnego i w praktyce nie różni się niczym od umowy zlecenia, zawieranej z obywatelem Polski. Oznacza to, iż stawka minimalnego wynagrodzenia dla Ukraińca na umowie zlecenia jest taka sama, jak dla obywatela Polski i wynosi obecnie (w 2017 roku) 13 zł brutto za godzinę pracy.

Jeśli polski przedsiębiorca chce zatrudnić Ukraińca na podstawie umowy zlecenia, najkorzystniejsze będzie wykorzystanie tzw. procedury uproszczonej – na podstawie zarejestrowanych we właściwym urzędzie pracy oświadczeń pracodawców, mających zamiar powierzyć wykonywanie pracy cudzoziemcowi. Nie jest wówczas konieczne uzyskanie zezwolenia na pracę dla obywatela Ukrainy. Należy pamiętać, iż w przypadku procedury uproszczonej praca może być wykonywana przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy oraz jeżeli przed podjęciem zatrudnienia przez cudzoziemca powiatowy urząd pracy, właściwy ze względu na siedzibę pracodawcy, zarejestrował oświadczenie pracodawcy o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi (w tym przypadku obywatelowi Ukrainy).

Co istotne – oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy obywatelowi Ukrainy musi zawierać określenie nazwy zawodu, miejsca wykonywania pracy, daty jej rozpoczęcia, wskazywać rodzaj zawieranej umowy, wysokość wynagrodzenia a także zawierać informację o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych w oparciu o lokalny rynek pracy (brak osób chętnych do pracy). Wzór takiego oświadczenia osoba zainteresowana zatrudnieniem Ukraińca na umowie zlecenia znajdzie w każdym powiatowym urzędzie pracy.

Umowa zlecenia z Ukraińcem – gdzie się płaci składki ZUS i podatek dochodowy

W przypadku umowy zlecenia z Ukraińcem należy rozpatrzyć dwie kwestie – czy to jego samodzielne źródło dochodu w Polsce, czy też oprócz tej umowy zlecenia Ukrainiec jeszcze gdzieś dochody osiąga, w szczególności pozostaje w stosunku z pracy z polskim pracodawcą. Jeśli jego umowa zlecenia jest dla niego jedynym źródłem dochodu, to podlega ona ozusowaniu i opodatkowaniu tak samo, jak umowa zlecenia zawarta z obywatelem polskim. Jeśli natomiast obywatel Ukrainy ma już tytuł ubezpieczenia w Polsce i osiąga z niego dochody w wysokości co najmniej pensji minimalnej, to umowa zlecenia zawarta z Ukraińcem podlegać będzie tylko obowiązkom podatkowym, natomiast składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne będą w jej przypadku dobrowolne.

Umowa zlecenia z obywatelem Ukrainy – jak rozliczać składki ZUS

Co do zasady obywatel Ukrainy, zatrudniony na umowie zlecenia przez polskiego zleceniodawcę i na terenie Polski, podlega z tego tytułu ubezpieczeniom w ZUS:

• obowiązkowo emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu (art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych)
• dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych)
• obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu

Co ważne, jeśli zleceniobiorca nie ukończył jeszcze 60 roku życia (55 roku życia w przypadku kobiet), to zleceniodawca ma obowiązek naliczać i odprowadzać do ZUS składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

• w przypadku składki na Fundusz Pracy, gdy kwota podlegająca oskładkowaniu wynosi, w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę; dla celów ustalenia obowiązku opłacania składki na Fundusz Pracy nie dokonuje się przeliczenia podstawy wymiaru składki na okres miesiąca, jeżeli w umowie zlecenia określono wynagrodzenie za jej wykonanie nie w stawce miesięcznej, ale np. w stawce godzinowej, akordowej lub prowizyjnej (art. 104 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
• w przypadku składki na FGŚP, gdy pracodawca (zleceniodawca) objęty jest przepisami ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.

Umowa zlecenia z obywatelem Ukrainy a podatek dochodowy

Ukrainiec, niemający w Polsce stałego miejsca zamieszkania, który uzyskuje dochody w Polsce, podlega opodatkowaniu podatkiem od tych dochodów, które uzyskuje na terytorium Polski. Należy tu zaznaczyć, iż zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za osobę zamieszkała na terenie Polski uważa się osobę, posiadającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych lub przebywającą na terenie RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Jeśli obywatel Ukrainy nie ma w Polsce miejsca zamieszkania w świetle powyższego, to z wynagrodzenia z umowy zlecenia z nim zawartej pobiera się podatek w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu.

Rozliczenie umowy zlecenia z Ukraińcem – przykład

Załóżmy, że zatrudniony na zleceniu w Polsce Ukrainiec nie posiada w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych, a w 2017 roku jego pobyt nie będzie w Polsce dłuższy niż 183 dni. Ze względu na fakt, iż nie ma on w Polsce miejsca zamieszkania (nie chodzi tu o np. wynajęte mieszkanie czy mieszkanie w hotelu pracowniczym, ale o centrum interesów osobistych lub życiowych), podlega on w Polsce tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, a więc nalicza się podatek tylko od przychodów (dochodów), uzyskiwanych w Polsce. Bez znaczenia w takim wypadku jest to, czy posiada on źródła dochodów na Ukrainie czy gdzie indziej. Zawarta z tym Ukraińcem umowa zlecenia jest jedynym jego źródłem dochodów w Polsce, przewiduje ona wynagrodzenie w wysokości 2500 zł brutto.

1. Wynagrodzenie brutto: 2500 zł
2. Podstawa składek społecznych: 2500 zł
3. Ubezpieczenie emerytalne finansowane przez zleceniobiorcę: 9,76% z 2500 zł = 244 zł
4. Ubezpieczenie rentowe, finansowane przez zleceniobiorcę: 1,5% z 2500 zł = 37,50 zł
5. Ubezpieczenie chorobowe, finansowane przez zleceniobiorcę: 2,45% z 2500 zł = 61,25 zł
6. Składki finansowane przez zleceniobiorcę (suma powyższych) = 342,75 zł
7. Podstawa składki zdrowotnej: 2500 – 342,75 = 2157,25 zł
8. Składka zdrowotna: 9% z 2157,25 = 194,15 zł
9. Podstawa podatku: 2500 zł
10. Podatek: 20% z 2500 zł = 500 zł
11. Do wypłaty netto: 2500 – 342,75 – 194,15 – 500 = 1463,10 zł

Jak widzisz, nic trudnego. Oczywiście Ukrainiec na umowie zlecenia podlega obowiązkowo zgłoszeniu do ZUS na

formularzu ZUA, (jeśli interesuje Cię tematyka dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych, czy w ogóle obsługa programu PŁATNIK, zapraszamy do udziału w naszym szkoleniu: kurs obsługi PŁATNIKA – szkolenie w całości odbywa się przez internet, nastawione jest głównie na praktykę, a po jego ukończeniu otrzymasz certyfikat i zaświadczenie MEN).