Stosownie do przepisu art. 182(3) § 1 kodeksu pracy pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego, w wymiarze do 2 tygodni, który może wykorzystać aż do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo do upływu 24 miesięcy od dnia przysposobienia dziecka na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. Z powyższego przepisu wynika bardzo ważna rzecz – urlop ojcowski 2018 należy się tylko pracownikom, a więc osobom, pozostającym w stosunku pracy – nie należy się on zatem np. zleceniobiorcom. Od razu jednak zaznaczyć należy, iż chociaż urlop ojcowski 2018 zleceniobiorcy się nie należy, to zleceniobiorca ma natomiast prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres, ustalony przepisami kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego, pod warunkiem jednak, że przystąpił w okresie trwania umowy zlecenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Te 2 tygodnie urlopu ojcowskiego 2018 przysługują pracownikowi niezależnie od tego, ile dzieci urodziło się przy jednym porodzie. Bez znaczenia jest zatem, czy pracownik przy jednym porodzie został ojcem jednego dziecka, bliźniaków itp. – wykorzystać może maksymalnie 2 tygodnie urlopu ojcowskiego, który zgodnie z art. 182(3) §1(1) kodeksu pracy pracownik może wykorzystać w nie więcej niż 2 częściach, każda nie krótsza niż 1 tydzień. Natomiast urlop ojcowski 2018 należy się na każde dziecko, które pracownikowi urodziło się przy kolejnych porodach (z zastrzeżeniem powyższego, a więc – mówiąc kolokwialnie – na każdy poród pracownik ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, bez znaczenia, ile dzieci się urodzi przy jednym porodzie).
Urlop ojcowski 2018 a urodzenie dziecka przed zawarciem umowy o pracę albo po zmianie pracodawcy
Aby pracownik mógł skorzystać z urlopu ojcowskiego, musi w tym celu złożyć stosowny pisemny wniosek. O ile np. urlop macierzyński rozpoczyna się co do zasady z dniem porodu i jeśli kobieta nie korzysta z jego części jeszcze przed porodem, to nie musi nawet składać pisemnego wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego, tak w przypadku urlopu ojcowskiego pisemny wniosek jest niezbędny. Pracownik składa go w terminie nie krótszym niż na 7 dni przed planowaną datą rozpoczęcia korzystania z tego urlopu ojcowskiego. Co do zasady pracodawca nie może odmówić wnioskowi pracownika i urlop ojcowski 2018 powinien zostać udzielony.
Jeśli wniosek o urlop ojcowski zostaje złożony tuż przed osiągnięciem przez dziecko 24 miesiąca życia, to urlopu udziela się na okres krótszy niż 2 tygodnie – wyniesie on tyle, ile wskaże we wniosku pracownik, ale nie dłużej niż do dnia poprzedzającego dzień, w którym dziecko ukończy 24 miesiąc życia.
Uwaga – jeśli dziecko kończy 24 miesiąc życia np. w dniu 13 czerwca 2018, to ostatnim dniem, w którym można skorzystać z urlopu ojcowskiego, jest dzień 12 czerwca 2018, a nie dzień urodzin dziecka, czyli 13 czerwca 2018. Wynika to z faktu, że przepisy kodeksu pracy nie określają, jak się ustala wiek osoby fizycznej i w tym zakresie należy sięgnąć do przepisów kodeksu cywilnego, a zgodnie z art. 112 kodeksu cywilnego przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. A skoro tak, to w omawianym przykładzie termin na skorzystanie z urlopu ojcowskiego upływa z początkiem 13 czerwca 2018, czyli z końcem 12 czerwca 2018.
Niektórzy pracownicy zastanawiają się, czy pracownik ma prawo do urlopu ojcowskiego, jeśli dziecko urodziło mu się, zanim nawiązał on stosunek pracy (np. zawarł umowę o pracę) z pracodawcą, u którego obecnie pozostaje zatrudniony. Przykładowo, dziecko urodziło się w dniu 3 marca 2018, a pracownik podjął zatrudnienie z dniem 1 września 2018 (do 31 sierpnia 2018 pracował w innym zakładzie pracy, w którym nie korzystał z urlopu ojcowskiego). Czy w takim wypadku pracownik ma prawo do urlopu ojcowskiego? Tak. Należy o tym bezwzględnie pamiętać. Co prawda w dniu urodzenia dziecka pracownik nie miał jeszcze statusu pracownika u obecnego pracodawcy (nie pozostawał u niego w zatrudnieniu), ale nie ma to znaczenia dla prawa do skorzystania z urlopu ojcowskiego 2018. Kodeks pracy w żaden sposób bowiem nie wymaga, aby w dniu urodzenia dziecka ojciec pozostawał w stosunku pracy u tego pracodawcy, u którego chce on skorzystać z urlopu ojcowskiego. Przepisy kodeksu pracy wskazują jedynie, że urlop ojcowski 2018 należy się do osiągnięcia przez dziecko 24 miesiąca życia, ale nie wskazują jednocześnie, że w dniu urodzenia się dziecka ojciec, aby mieć prawo do urlopu ojcowskiego, musi pozostawać w zatrudnieniu u tego pracodawcy, u którego chciałby ten urlop ojcowski 2018 wykorzystać.
Jeśli zatem pracownik zmienia pracodawcę, to dopóki jego dziecko nie ukończyło 24 miesiąca życia, u nowego pracodawcy
nadal może złożyć wniosek o urlop ojcowski 2018 i nowy pracodawca nie może takiemu wnioskowi odmówić, chyba, że pracownik – jak wynika z jego świadectwa pracy – wykorzystał już urlop ojcowski u poprzedniego pracodawcy. Zresztą, zgodnie z art. 21 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia z dnia 8 grudnia 2015 roku w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków, wnioskujący o urlop ojcowski 2018 pracownik ma obowiązek dołączenia do swojego wniosku oświadczenia o tym, czy korzystał już z urlopu ojcowskiego, a jeśli tak, to w jakim wymiarze i z ilu części.