Ile można dorobić do emerytury? To zależy. W większości przypadków przejście na emeryturę oznacza mniejsze dochody, a przecież wydatki pozostają na takim samym poziomie. W takiej sytuacji każdy zastrzyk gotówki jest mile widziany i spora grupa emerytów planuje podjęcie zatrudnienia – w poprzednim czy nowym zakładzie pracy.
W zasadzie nie ma tu ograniczeń, natomiast pracujący emeryt musi mieć świadomość, że czasem dorabianie na etacie może pomniejszyć jego świadczenie z ZUS. Ile można dorobić do emerytury? I o czym powinien pamiętać emeryt na etacie?
Czy można pracować na emeryturze?
Będąc na emeryturze lub rencie, oczywiście można pracować. Wynika to z ustawy z 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Należy jednak pamiętać, że ZUS okresowo aktualizuje limity kwot, które można dorobić do świadczenia emerytalnego bez zmniejszenia albo zawieszenia głównego świadczenia. Ile można dorobić na emeryturze?
Emerytura a praca – warunki
Przede wszystkim po osiągnięciu określonego wieku emerytalnego, emeryt dalej może pracować na umowę albo prowadzić działalność gospodarczą. W takiej sytuacji ma do wyboru dwie opcje:
- zawieszenie emerytury i dalszą pracę,
- przejście na emeryturę oraz kontynuację pracy.
W przypadku decyzji o zawieszeniu emerytury, osoba taka będzie otrzymywać wyłącznie wynagrodzenie, które związane jest z pracą. Z kolei emerytura i praca jednocześnie będzie miała miejsce wtedy, gdy po osiągnięciu wieku emerytalnego zaprzestanie pracy i ustali prawo do emerytury, a następnie zatrudni się ponownie. Praca po przejściu na emeryturę jest w taki sam sposób oskładkowana, jak przed emeryturą.
Pisaliśmy m.in. Zatrudnienie emeryta na zleceniu
Ile można dorobić do emerytury?
Wysokość możliwości zarobkowych na emeryturze zależy od tego w jakim wieku jest dana osoba oraz z jakiej korzysta emerytury. W przypadku osób, które osiągnęły wymagany wiek emerytalny, czyli 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn nie ma żadnych limitów. Takiej osobie przysługuje emerytura i wynagrodzenie za pracę, niezależnie od wysokości tej pensji.
Natomiast praca dodatkowa emerytów, którzy jeszcze nie osiągnęli wieku emerytalnego, np. przeszli na emeryturę pomostową, ograniczona jest limitami przychodów. Jakie są limity zarobków na emeryturze? Następujące:
- Do 70% miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia za poprzedni kwartał nie wpływa na wysokość świadczenia emerytalnego,
- Od 70 do 130% przeciętnej pensji za poprzedni kwartał proporcjonalnie zmniejsza wysokość świadczenia emerytalnego,
- Więcej niż 130% przeciętnego wynagrodzenia powoduje zawieszenie emerytury.
Za tego względu na początku każdego kwartału pracujący na emeryturze powinien sprawdzić, jakie obecnie są obowiązujące limity, aby wiedzieć czy jakaś część świadczenia emerytalnego nie zostanie mu zabrana. Ile można dorobić na emeryturze?
Limity dorabiania na emeryturze
Ile może dorobić emeryt w 2021 roku? Limity te zmieniają się co 3 miesiące. Aktualnie od czerwca do sierpnia 2021 roku bez konsekwencji dorabiać można 3977, 10 zł. Można zatem dorobić więcej o 156,50, niż w okresie od marca do maja 2021 roku. Z kolei renta socjalna po przekroczeniu tej samej kwoty (3977,10) ulega zawieszeniu.
Przekroczenie I limitu
Przekroczenie I limitu dorabiania, powoduje odpowiednie pomniejszenie emerytury albo renty. Jeśli obowiązująca kwota została przekroczona o 50 zł, to o tyle samo pomniejszona zostanie emerytura albo renta. Jednak pomniejszenia nie dokonuje się aż do kwoty II limitu dorabiania. W tym przypadku funkcjonuje tzw. kwota maksymalnego zmniejszenia. Jest ona ustalana raz w roku 1 marca i w 2021 roku wynosi:
- w przypadku emerytury albo renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – 646,67 zł,
- w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 485,04 zł,
- w przypadku renty rodzinnej dla jednej osoby – 549,71 zł.
Dla porównania w styczniu/lutym obowiązywały kwoty ustalone z 1 marca 2020 roku:
- w przypadku emerytury albo renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy – 620,37 zł,
- w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 465,31 zł,
- w przypadku renty rodzinnej dla jednej osoby – 527,35 zł.
To maksymalne kwoty zmniejszenia emerytury albo renty, które stosowane są po przekroczeniu I limitu dorabiania. Jeżeli przykładowo osoba na emeryturze dorobi sobie wyższą kwotę, emerytura zostanie pomniejszona tylko o 646,67 zł.
Przekroczenie II limitu
Sytuacja zmienia się, gdy osoba na emeryturze przekroczy II limit dorabiania. W takim przypadku emerytura albo świadczenie rentowe ulega zawieszeniu. Aktualnie od 1 czerwca do 31 sierpnia 2021 roku II limit dorabiania wynosi 7386,10 zł.
Brak ograniczeń przy dorabianiu do emerytury
Ile można dorobić na emeryturze? Oprócz osób, które osiągnęły już wymagany wiek emerytalny, dodatkowy zarobek na emeryturze bez ograniczeń przysługuje osobom:
- posiadającym prawo do renty inwalidy wojennego, z tytułu pobytu w miejscach odosobnienia i obozie albo renty rodzinnej po tych inwalidach
- osoby z prawem do emerytury częściowej,
- osoby, które mają prawo do renty inwalidy wojskowego w związku z wojskową służbą albo rodzinnej renty po żołnierzu, którego śmierć związana jest ze służbą wojskową.
Zatrudnienie emeryta a składki ZUS
Wysokość składek ZUS, które związane są z zatrudnieniem na emeryturze, zależy od sposobu przejścia na świadczenie emerytalne przez osobę, z którą zawierana jest umowa, czyli pełnoprawne albo wcześniejsze. W obu przypadkach fakt podjęcia pracy przez emeryta należy zgłosić do właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż wpływa to na wysokość wypłacanej emerytury.
W takim oświadczeniu należy zawrzeć następujące informacje:
- datę podjęcia zatrudnienia,
- wysokość osiąganego dochody.
Zatrudnienie emeryta pełnoprawnego wygląda tak, że pracodawca ma obowiązek zgłosić taką osobę do ZUS-u przy pomocy druków ZUS ZZA albo ZUS ZUA. Ponadto emeryt wcześniej sam musi zgłosić to i dodatkowo do końca lutego kolejnego roku musi złożyć oświadczenie ZUS RW-73 za poprzedni rok.
Ma on także obowiązek złożyć roczną informację o osiągniętym dodatkowym przychodzie za poprzedni rok tak samo, jak oświadczenie ZUS RW-73. Obowiązek ten spoczywa także na osobach, które pobierają zasiłek przedemerytalny albo świadczenie przedemerytalne.
Zatrudnienie emeryta w oparciu o umowę o pracę
Zatrudnienie emeryta na umowę o pracę a składki ZUS to jedna z ważnych kwestii. Pracodawca zatrudniający emeryta zarówno pełnoprawnego, jak i wcześniejszego musi odprowadzać za niego składki do ZUS, tj. emerytalna, rentowa, chorobowa, wypadkową i zdrowotna.
Z kolei składka na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń pracowniczych jest rozliczana na umowie i pracę zależnie od wieku emeryta. To oznacza, że osoby po osiągnięciu wieku emerytalnego, są z niej zwolnione. Zatrudniając emeryta na umowę o pracę, pracodawca ma także obowiązek zgłosić go do ZUS na druku ZUS ZUA z kodem 01 10 x x. Termin na wykonanie tego wynosi 7 dni od daty podpisania umowy.
Zatrudnienie emeryta w oparciu o umowę zlecenie
Zatrudnienie emeryta na umowę zlecenie wygląda trochę inaczej, niż w przypadku umowy o pracę. Jeżeli zlecenie dla osoby na emeryturze jest jedynym tytułem do ubezpieczeń, to od tego typu umowy istnieje obowiązek opłacania następujących składek ZUS: emerytalna, rentowa, zdrowotna i wypadkowa. W przypadku umowy zlecenia, opłacanie składki chorobowej jest dobrowolne.
Z kolei jeżeli osoba na emeryturze pracuje w tym czasie na umowę o pracę i następnie zatrudniona zostaje na umowę zlecenie, jego składki naliczane są zgodnie z umową pierwszą, która zawarta została z pracodawcą. W takim przypadku składka chorobowa rozliczana zostaje automatycznie. Zgłoszenie pracy na emeryturze przez zleceniodawcę następuje na kodzie 04 11 x x.
Jeżeli zgłasza on emeryta do wszystkich ubezpieczeń, powinien zrobić to na druku ZUS ZUA, a jeśli jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego, to na druku ZUS ZZS.
Zatrudnienie emeryta w oparciu o umowę o dzieło
Zatrudnienie emeryta na umowę o dzieło nie nakłada żadnego obowiązku płacenia składek do ZUS-u. Tym samym emeryt będąc np. na wcześniejszej emeryturze nie ma obowiązku składania oświadczenia do końca lutego za rok poprzedni. W przypadku zatrudniania emeryta na umowę o dzieło, odprowadza się tylko zaliczkę na podatek dochodowy.
Emerytura a prowadzenie działalności gospodarczej
Wraz z wejściem w życie Ustawy Prawo przedsiębiorców, możliwe stało się prowadzenie własnej firmy bez obowiązku zgłaszania jej do właściwych rejestrów i do ZUS-u. Z możliwości tej skorzystać mogą także renciści i emeryci.
Chodzi w tym przypadku o tzw. działalność nierejestrowaną. Osoba, która przez ostatnie 60 miesięcy nie prowadziła własnej firmy, może prowadzić działaność zarobkową, która będzie dodatkowa i nie wymaga rejestracji. Oczywiście prowadzenie tego typu działalności ograniczone jest określonym limitem przychodu. Zatem nie może ona przekroczyć 50% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę. W 2021 roku limit ten wynosi 1400 zł.
Jeśli w ciągu miesiąca emeryt prowadzący działalność gospodarczą przekroczy ustawowy próg przychodu, jej obowiązkiem jest dokonanie rejestracji w CEIDG w ciągu 7 dni od dnia przekroczenia limitu przychodów.
Czy osoba na rencie może pracować?
Pobieranie renty nie wyklucza możliwości podjęcia pracy. Ile można dorobić na rencie? To oczywiście zależy w dużej mierze od branży oraz stanowiska, ale należy pamiętać, że tak jak w przypadku pracy emeryta, ZUS ma prawo do zmniejszenia wypłacanego świadczenia po przekroczeniu wyżej określonego pułapu. Składki ZUS w przypadku zatrudnienia rencisty wyglądają tak, jak odnośnie osoby na emeryturze.
Renta a przychód – co się do niego wlicza?
W przypadku zawieszenia albo ograniczenia renty, przychód rozumiany jest dość szeroko. To oznacza, że przychodem będą nie tylko środki finansowe, które stanowią wynagrodzenie za pracę, ale również np. pobierane zasiłki.
Natomiast do przychodów, które zmniejszają albo zawieszają rentę nie wlicza się środków, które nie stanowią podstawy do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Należą do nich:
- przychody, które osiągane są z tytułu samoistnej umowy o dzieło, zlecenia, agencyjnej albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia (zgodnie z Kodeksem cywilnym) i zawarta jest ona z uczniem albo studentem w wieku do 26 lat,
- przychody z zatrudnienia na podstawie umowy o dzieło; podobnie jest w przypadku przychodów, które osiągane są z honorariów, tytułu działalności artystycznej oraz twórczej,
- przychody, które uzyskiwane są przez świadczeniobiorcę z wynajmu albo dzierżawy nieruchomości; z kolei jeżeli zyski z dzierżawy albo wynajmu są przedmiotem działalności gospodarczej, powyższa zasada nie obowiązuje.
Osoba, która pobiera rentę albo jej przedstawiciel ustawowy zobowiązany jest do niezwłocznego powiadomienia organu, który wypłaca świadczenie o osiąganiu przychody w kwocie powodującej zmniejszenie albo zawieszenie renty. Kwoty, które stanowią równowartość 70 oraz 130% przeciętnego wynagrodzenia, ogłaszane są w każdym kwartale ogłaszane w Monitorze Polskim.
Zmniejszenie albo zawieszenie renty z tytułu niezdolności do pracy
Jeśli osoba pobierająca świadczenie osiągnie przychód w kwocie, która przekracza 70% miesięcznej przeciętnej pensji, renta ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, jednak nie większą niż:
- 24% kwoty bazowej, która obowiązuje przy ostatniej waloryzacji, dla emerytury albo renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
- 18% kwoty bazowej dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
Jeżeli osoba uprawniona osiągnie przychód w w kwocie, która przekracza 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, prawo do świadczenia rentowego z tytułu całkowitej albo częściowej niezdolności do pracy ulega zawieszeniu.
O czym poinformować ZUS, pracując na rencie lub emeryturze?
Czy pracę na emeryturze trzeba zgłosić? Taka osoba powinna zawiadomić ZUS o podjęciu dodatkowej pracy zarobkowej, a także wysokości osiąganego przychodu. To również i obowiązek pracodawcy – płatnika składek na ubezpieczenie. Już przy składaniu wniosku o emeryturę albo rentę, jeżeli taka osoba wie, że będzie dorabiać, powinna to zgłosić.
Mając już prawo do emerytury albo renty i podejmując pracę dodatkową, należy zawiadomić o tym ZUS i podać datę jej rozpoczęcia oraz wysokość przychodów. W takim przypadku można skorzystać z gotowego formularza ZUS EROP.
Pisaliśmy m.in. Pracownik ma wiek emerytalny
Co zgłosić pracując na emeryturze? Dorabiający emeryt lub rencista do końca lutego każdego roku powinien także zawiadomić ZUS o osiągniętych przychodach w poprzednim roku oraz wybranym systemie rozliczeniowym – rocznym albo miesięcznym.
Zanim ZUS rozliczy rentę albo emeryturę ustali, czy w danym przypadku dla konkretnej osoby korzystniejsze będzie rozliczenie miesięczne czy roczne. Wynika to z tego, że przykładowo przy rozliczeniu miesięcznym, osoba dorabiająca na emeryturze, musiałaby zwrócić nadpłacone świadczenie. Z kolei przy rocznym rozliczeniu wynik wykaże, że świadczenia wypłacane były w prawidłowej wysokości.
Natomiast przychody należy przedstawić na podstawie zaświadczeń od pracodawcy. Jedynie osoby, które same za siebie opłacają składki, powinny samodzielnie przedstawić oświadczenie o wysokości przychodu.
Konsekwencje niezawiadomienia ZUS-u o pracy dodatkowej
W przypadku niezgłoszenia przez emeryta albo rencistę podjęcia dodatkowej pracy, ZUS zażąda od niego zwrotu świadczeń, które mu nie przysługiwały. ZUS może żądać zwrotu maksymalnie za 3 lata kalendarzowe przed rokiem, w którym wydana została decyzja o rozliczeniu renty albo emerytury.
ZUS wypłacał będzie osobie dorabiającej świadczenie w wysokości wynikającej z zawiadomienia do czasu, kiedy nie zgłosi on zmiany wysokości osiągalnego przychodu.
Kto najczęściej dorabia na emeryturze?
Według ostatnich danych ZUS 56% pracujących emerytów stanowią kobiety. Zazwyczaj osoby na emeryturze podejmują zatrudnienie w województwie mazowieckim i śląskim – około 16%. Z kolei najmniej pracujących emerytów mieszka na Podlasiu – około 2%. Świadczeniobiorcy poszukują pracy najczęściej w następujących branżach: motoryzacja, opieka zdrowotna, handel hurtowy i detaliczny, działaność administracyjna.
Co ciekawe dominującą formą zatrudnienia jest umowa o pracę. Na jej podstawie zatrudnionych jest 39,2% osób na emeryturze. Z kolei na umowie zlecenie pracuje 25,8% emerytów, a działalność gospodarczą posiada 29,2% świadczeniobiorców.
Pisaliśmy m.in. Pracownik idzie na emeryturę
Ile można dorobić do emerytury? Okazuje się, że w najlepszej sytuacji są osoby, które osiągnęły wiek emerytalny, gdyż mogą dorabiać bez ograniczeń. Z kolei limity dotyczące innych osób szybko się zmieniają i dostosowują do aktualnie panującej sytuacji finansowej w kraju. Dorabianie w takim przypadku z pewnością się opłaca. W wielu wypadkach to także jedyny sposób na godne życie.
Jednak emeryci, którzy nie skończyli jeszcze wymaganego wieku, powinni uważać na uzyskiwany przychód z pracy, gdyż zbyt wysokie wynagrodzenie może prowadzić nawet do zawieszenia emerytury lub renty. Natomiast w przypadku pracodawców zawieranie umów zlecenie albo o pracę, nie nie dla nich korzyści.
Z tego względu większość pracodawców decyduje się na zatrudnienie emeryta lub rencisty na podstawie umowy o dzieło. W przypadku takiego rodzaju kontraktu nie powstaje obowiązek płacenia składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne pracownika. Wyłącznym kosztem pozostaje podatek dochodowy od kwoty umówionego wynagrodzenia.