Jak wyliczyć odprawę dla pracownika

O zasadach nabywania prawa do odprawy oraz okoliczności, w których pracodawca musi wypłacać odprawy zwalnianym pracownikom, możesz poczytać TUTAJ. W niniejszym artykule skupimy się zatem na omówieniu sposobu ustalania wysokości odprawy. Oczywiście jeśli masz program kadrowy czy płacowy, który wykorzystujesz również do naliczania wynagrodzeń pracowników, to zapewne program taki potrafi wyliczyć odprawę, warto jednak wiedzieć, jak ustalić jej wysokość.

Wysokość odprawy dla pracownika

Stosownie do treści przepisu art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, wysokość odprawy uzależniona jest od zakładowego stażu pracy. Jest ona równa:

• jednomiesięcznemu wynagrodzeniu pracownika, jeśli pracownik ma zakładowy staż pracy krótszy niż 2 lata
• dwumiesięcznemu wynagrodzeniu pracownika, jeśli pracownik ma zakładowy staż pracy od 2 do 8 lat
• trzymiesięcznemu wynagrodzeniu pracownika, jeśli pracownik ma zakładowy staż pracy powyżej 8 lat.

Wysokość odprawy nie może przekraczać kwoty 15-krotności wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy czym uwzględnia się tą wysokość minimalnego wynagrodzenia, która obowiązuje w dniu rozwiązania stosunku pracy (czyli np. w dniu, w którym upływa okres wypowiedzenia, albo w dniu, który został wskazany w porozumieniu o rozwiązaniu umowy o pracę).

Obliczanie stażu pracy na potrzeby ustalenia prawa do odprawy i jej wysokości

Przy ustalaniu zakładowego stażu pracy pracownika uwzględnia się Wszystkie okresy zatrudnienia w firmie, bez względu na rodzaj nawiązania stosunku pracy (umowy na okres próbny, czas określony, zastępstwa, powołanie, mianowanie itp.), jak również przerwy między tymi okresami (przy czym okresów przerw nie wlicza się, zobacz w tym zakresie uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2003 roku sygn. III PZP 20/02).

Okresy zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy wlicza się tylko wówczas, gdy firma jest następcą prawnym poprzedniego zakładu pracy (np. w razie przejścia zakładu pracy na nowego właściciela). Do zakładowego stażu pracy na potrzeby ustalenia wysokości odprawy nie wlicza się tych okresów niewykonywania pracy, które przy innych uprawnieniach pracowniczych (np. staż pracy na potrzeby urlopu wypoczynkowego, możesz poczytać o tym TUTAJ) byłyby wliczane – pracy w gospodarstwie rolnym, okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych itp.

Do zakładowego stażu pracy wlicza się natomiast okres odbywania zasadniczej służby wojskowej, ale tylko pracownikowi, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia ze służby podjął w zakładzie pracę oraz był zatrudniony w zakładzie w dniu powołania do tej służby. Na tych samych zasadach do zakładowego stażu pracy na potrzeby ustalania wysokości odprawy wlicza się okres służby zastępczej.

Wysokość odprawy ustala się podobnie, jak wysokość ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy Zasady ustalania wysokości oraz przykłady obliczania ekwiwalentu za urlop możesz poczytać TUTAJ, w niniejszym artykule skupimy się zatem jedynie na przedstawieniu kilku przykładów ustalania wysokości odprawy.

Przykład 1.

Pracownik był zatrudniony w firmie od dnia 1 lutego 2011 do 30 kwietnia 2011 roku na umowę na okres próbny, a następnie od dnia 1 czerwca 2011 roku do dnia 15 marca 2012 roku na umowę na czas określony, która miała obowiązywać do dnia 31 grudnia 2012 roku. W dniu 15 marca 2012 roku pracodawca rozwiązał z pracownikiem stosunek pracy w związku ze zmianami organizacyjnymi w zakładzie pracy, a stosunek pracy rozwiązał się za porozumieniem stron. Wynagrodzenie pracownika składało się z pensji zasadniczej w wysokości 2000 zł, dodatku stażowego w wysokości 10 % pensji zasadniczej oraz zmiennej premii miesięcznej. Premia ta w grudniu 2011 roku wyniosła 250 zł, styczniu 2012 roku wyniosła 440 zł, a w lutym 2012 roku wyniosła 320 zł.

Krok 1 – ustalenie zakładowego stażu pracy

Pracownik przepracował w firmie 10 miesięcy w roku 2010 oraz 2 miesiące i 15 dni w roku 2012. Ma zatem zakładowy staż pracy 1 rok i 15 dni. Przysługuje mu zatem odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Krok 2 – ustalenie wysokości odprawy

Podstawa ze stałych składników: 2000 zł

Podstawa ze zmiennych składników:

 3 * 10 % z 2000 zł (dodatek stażowy za grudzień 2011 oraz styczeń i luty 2012) + 250 zł + 440 zł + 320 zł (premie za grudzień 2011 oraz styczeń i luty 2012) = 1610 zł

1610 zł : 3 = 536,67 zł

Łączna odprawa dla pracownika: 2536,67 zł

Przykład 2

Pracownik był zatrudniony w firmie od dnia 1 września 2006 roku do dnia 31 marca 2012 roku na umowę na czas nieokreślony. Pracodawca rozwiązał z pracownikiem stosunek pracy w związku ze zmianami organizacyjnymi w zakładzie pracy, a okres wypowiedzenia upłynął w dniu 31 marca 2012 roku. Wynagrodzenie pracownika określone zostało w stawce godzinowej 12 zł/godzina. Ponadto pracownik otrzymywał zmienne premie miesięczne: w grudniu 2011 roku otrzymał 330 zł, w styczniu 2012 roku otrzymał 520 zł, a w lutym 2012 roku otrzymał 190 zł. Dodatkowo w zakładzie pracy wypłacane były premie kwartalne, które w przypadku pracownika wyniosły odpowiednio 550 zł, 300 zł, 800 zł i 450 zł.

Krok 1 – ustalenie zakładowego stażu pracy

Pracownik przepracował w firmie od dnia 1 września 2006 roku do dnia 15 marca 2012 roku. Ma zatem zakładowy staż pracy 1 rok i 15 dni. Przysługuje mu zatem odprawa w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

Krok 2 – ustalenie wysokości odprawy

Ustalenie podstawy ze stawki godzinowej:

Grudzień 2011 roku – pracownik przepracował 21 dni, każdy po 8 godzin. Otrzymał zatem za grudzień pensję podstawową 168 g * 12 zł = 2016 zł

Styczeń 2012 roku – pracownik przepracował 21 dni, każdy po 8 godzin. Otrzymał zatem za grudzień pensję podstawową 168 g * 12 zł = 2016 zł

Luty 2012 roku – pracownik przepracował 21 dni, każdy po 8 godzin. Otrzymał zatem za grudzień pensję podstawową 168 g * 12 zł = 2016 zł

W sumie z tytułu pensji zasadniczej pracownik otrzymał 6048 zł.

Krok 3. Ustalenie podstawy z premii miesięcznych i kwartalnych:

Premie miesięczne: 330 zł + 520 zł + 190 zł = 1040 zł

Premie kwartalne: 550 zł + 300 zł + 800 zł + 450 zł = 2100 zł

Podstawa wymiaru odprawy:

(6048 zł + 1040 zł): 3 + 2100 zł : 12 = 2362,67 zł + 175 = 2537,67 zł

Ze względu na zakładowy staż pracy pracownikowi przysługuje odprawa w wysokości dwukrotnego wynagrodzenia. Całkowita kwota odprawy wyniesie zatem:

2 * 2537,67 zł = 5075,34 zł

A co, jeśli pracownik choruje? Czy ma to wpływ na ustalanie wysokości odprawy? Odpowiedź w poniższym przykładzie:

Przykład 3

Pracownik był zatrudniony w firmie od 1 lutego 2000 roku. W maju 2011 roku przebywał 5 dni na zwolnieniu lekarskim. W dniu 31 lipca 2011 umowa o pracę pracownika zakończyła się. Pracownik miał pensję zasadniczą w wysokości 2200 zł oraz premie miesięczne, odpowiednio w kwietniu 200 zł, maju 180 zł i czerwcu 220 zł. W sumie, gdyby pracownik nie przebywał na zwolnieniu lekarskim, otrzymałby wynagrodzenie za pracę w wysokości 7200 zł (pracownik chorował, za co otrzymał wynagrodzenie chorobowe, przez co jego faktyczne wynagrodzenie za te ostatnie trzy miesiące będzie niższe. O sposobie obliczania wynagrodzenia chorobowego możesz poczytać TUTAJ).

Obliczenie odprawy pracownika wygląda następująco:

Krok 1. Ustalenie, ile dni pracownik przepracował w okresie 3 miesięcy poprzedzających miesiąc rozstania z pracownikiem.

Kwiecień 2011 – 20 dni roboczych

Maj 2011 – 21 dni roboczych

Czerwiec 2011 – 21 dni roboczych

W sumie powinien przepracować zatem 62 dni robocze. Ze względu na chorobę przepracował jednak tylko 57 dni. Zatem

(7200:57) * 62 = 7831,57 zł

7831,57: 3 = 2610,52 zł

Pracownik ma staż pracy uprawniający go do otrzymania odprawy w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Zatem:

3 * 2610,52 zł = 7831,56 zł – tyle wyniesie odprawa pracownika

Odprawa a składki ZUS

Odprawa pieniężna, jaka pracownik otrzymuje w związku z rozwiązaniem stosunku pracy (po spełnieniu przesłanek do przyznania odprawy), jest niewątpliwie przychodem ze stosunku pracy tego pracownika w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, iż wypłacaną odprawę należy uwzględnić w podstawie do naliczania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne. Stosownie do treści §2 ust. 1 pkt 3

rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a w konsekwencji składek na ubezpieczenie zdrowotne, odprawy, o których mowa w niniejszym artykule nie są wliczane do podstawy składek ZUS. Należy jedynie odprowadzić od nich podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zapraszamy do dzielenia się w komentarzach swoimi uwagami oraz do zadawania pytań.