Kwestia prawa do zasiłku chorobowego zleceniobiorcy reguluje ten sam akt prawny, który określa uprawnienia zasiłkowe pracowników, zatrudnionych w stosunku pracy – Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zwana dalej ustawą zasiłkową).
O ile jednak pracownikowi (poza pewnymi wyjątkami) zasiłek chorobowy należy się niemal zawsze ( o ile sam nie spowodował choroby, nie podrobił zwolnienia lekarskiego itp.), tak w przypadku zleceniobiorców kwestia uprawnienia do zasiłku chorobowego nie jest taka oczywista. Nie każdemu bowiem zleceniobiorcy zasiłek chorobowy przysługuje, a problem polega tu na bardzo ważnej kwestii.
Otóż, aby zleceniobiorcy przysługiwał zasiłek chorobowy, musi on podlegać ubezpieczeniu chorobowemu (nie mówimy tu o zasiłku chorobowym, który należy się z ubezpieczenia społecznego z tytułu wypadku przy pracy czy w drodze do pracy, ale o „zwykłym zasiłku chorobowym”).
Ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy
Podkreślić wyraźnie należy, iż co do zasady zleceniobiorca podlega ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie. Ta dobrowolność jest jednak ograniczona, nie w każdym bowiem przypadku sama chęć objęcia ubezpieczeniem chorobowym wystarczy. Otóż ubezpieczenie chorobowe dobrowolne dopuszczalne jest gdy obowiązkowe są ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zleceniobiorca, który obowiązkowo podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, może dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego, a z tego tytułu przysługiwać mu będą takie zusowskie świadczenia, jak:
- zasiłek chorobowy
- świadczenie rehabilitacyjne (po długotrwałej chorobie)
- zasiłek opiekuńczy
- zasiłek macierzyński
[themify_quote]WAŻNE!!! Zleceniobiorcy NIE NALEŻY się wynagrodzenie chorobowe, które osoba, zatrudniona w stosunku pracy, otrzymuje za pierwsze 33 dni (albo 14, jeśli ukończyła 50 rok życia) ze środków pracodawcy z tytułu choroby, nie spowodowanej wypadkiem przy pracy). Art. 92 Kodeksu pracy ma zastosowanie jedynie w przypadku pracowników (a zleceniobiorca pracownikiem nie jest).[/themify_quote]
Zasiłek chorobowy zleceniobiorcy – od którego dnia?
W przypadku zleceniobiorcy (podobnie jak w przypadku pracownika) zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje od razu w każdym przypadku, nawet pomimo podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Zastosowanie ma tu regulacja przepisu art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej, z której wynika, iż zleceniobiorca, jako osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Jest to tzw. okres wyczekiwania.
Do okresu wyczekiwania zalicza się wszystkie poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, zarówno dobrowolnego, jak i obowiązkowego. Warunkiem jest, aby przerwa między tymi okresami nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym czy bezpłatnym.
Kiedy zleceniobiorca otrzyma zasiłek chorobowy
Zasiłek chorobowy, stosownie do treści art. 6 ust. 1 ustawy zasiłkowe, przysługuje zleceniobiorcy, jeśli stał się on niezdolny do pracy z powodu (poszedł na zwolnienie lekarskie) w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego przy założeniu spełnienia warunku omówionego powyżej upływu okresu wyczekiwania. Zasiłek przysługuje jednakże nie tylko w trakcie choroby, na równi bowiem z chorobą traktuje się niemożność wykonywania przez zleceniobiorcę zlecenia w wyniku decyzji właściwego organu lub uprawnionego podmiotu na podstawie przepisów o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz z powodu leczenia odwykowego w zakładzie stacjonarnym oraz poddania się badaniom, przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek czy narządów.
Zleceniobiorca nie otrzyma zasiłku chorobowego, jeśli w trakcie zwolnienia lekarskiego wykonywał pracę zarobkową (np. na podstawie innej umowy zlecenia) lub wykorzystywał zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego przeznaczeniem, jak również jeśli zwolnienie lekarskie było skutkiem przestępstwa lub wykroczenia, popełnionego przez zleceniobiorcę.
Podstawa wymiaru zasiłku zleceniobiorcy
Stosownie do treści art. 48 ustawy zasiłkowej, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego zleceniobiorcy stanowi co do zasady jego przychód z 12 miesięcy, poprzedzających miesiąc w którym zleceniobiorca poszedł na zwolnienie lekarskie, a jeśli umowa zlecenia trwa krócej, podstawą wymiaru zasiłku zleceniobiorcy jest jego przychód z pełnych miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia chorobowego. Natomiast tzw. podstawę brutto stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie z tych 12 miesięcy (lub pełnych miesięcy, jeśli umowa zlecenia trwa krócej).
[themify_quote]WAŻNE!!! Przychód zleceniobiorcy z okresu, z którego ustala się wymiar podstawy zasiłku chorobowego, to kwota, stanowiąca podstawę składek na ubezpieczenia chorobowe po odliczeniu 13,71 % podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. Te 13,71 % podstawy to część wszystkich składek, która finansowana jest z przychodu zleceniobiorcy.[/themify_quote]
Przykład:
Umowa zlecenia została zawarta w 10 października 2014 roku, natomiast wniosek o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym zleceniobiorca złożył zleceniodawcy w dniu 1 grudnia 2014 roku.
Od dnia 2 do 6 lutego 2015 roku był niezdolny do pracy z powodu choroby. Aby ustalić zatem jego podstawę do zasiłku chorobowego należy przyjąć średnie wynagrodzenie z miesięcy grudnia 2014 roku i stycznia 2015 roku.
Zaznaczyć należy, iż przy obliczaniu podstawy brutto zasiłku chorobowego nie uwzględnia się tych miesięcy w których zleceniobiorca wykonywał zlecenie przez mniej niż pół miesiąca, przy czym wyłączenie to może nastąpić jedynie, gdy zleceniobiorca nie wykonywał umowy zlecenia z powodu przebywania na zwolnieniu lekarskim i
pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, świadczenia rehabilitacyjnego lub odbywał ćwiczenia wojskowe.
[themify_quote]WAŻNE!!! Przychód zleceniobiorcy w miesiącach, w których realizował on umowę zlecenia przez co najmniej połowę miesiąca, przyjmuje się do obliczenia średniej w kwocie faktycznie uzyskanej, bez żadnego uzupełniania.[/themify_quote]
W drugiej części omówiony zostanie na przykładach sposób liczenia zasiłku dla zleceniobiorcy oraz jego rozliczenie od kwoty brutto do netto. Zapraszamy do lektury. Część druga już niebawem.
Pisaliśmy m.in. tutaj: zasiłek chorobowy na umowie zlecenia.