Kadry w praktyce
  • Główna
  • Szkolenia kadrowo-płacowe
  • O blogu
  • Kontakt
No Result
View All Result
Kadry w praktyce
No Result
View All Result
Home Czas pracy

Czy pracownik może odmówić pracy w nadgodzinach i co mu za to grozi?

in Czas pracy
0
0
150
VIEWS
SharePodziel się na TT

Czas pracy pracownika, zgodnie z art. 129 §1 kodeksu pracy, nie może przekraczać 8 godzin na dobę (norma dobowa) i przeciętnie 40 godzin tygodniowo (norma średniotygodniowa) w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Nie oznacza to jednak, że pracownik, zatrudniony na pełnym etacie, zawsze będzie pracował po 8 godzin na dobę. Wskazane powyżej normy mają zastosowanie również dla pracowników niepełnoetatowych, jak również pracowników zatrudnionych w innych niż podstawowy systemach czasu pracy (np. pracownik zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy może pracować w wymiarze dobowym wydłużonym do 12, 16 a nawet 24 godzin i nie będzie to dla niego – niejako automatycznie – praca w godzinach nadliczbowych, podobnie pracownicy w weekendowym, skróconym systemie czasu pracy czy pracownicy w ruchu ciągłym). To, że pracownik danego dnia pracuje np. 10 godzin nie oznacza od razu pracy w godzinach nadliczbowych – wykonywanie pracy ponad normę dobową jest dopuszczalne w niektórych systemach czasu pracy. Co do zasady natomiast, praca ponad normy jest pracą nadliczbową, która powinna zostać odpowiednio zrekompensowana. A czy pracownik może odmówić pracy w nadgodzinach? Jakie konsekwencje mu grożą z powodu odmowy pracy w nadgodzinach?

Samo polecenie wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych możliwe jest w dwóch przypadkach – konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony zdrowia lub życia ludzkiego, ochrony mienia, środowiska lub usunięcia awarii oraz ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy. O ile ten pierwszy przypadek nie budzi wątpliwości w praktyce, tak nierzadko te szczególne potrzeby pracodawcy jako przyczyna zobowiązania pracownika do pracy w nadgodzinach bywają „naciągane”. Czy w takim przypadku, jeśli pracodawca nadużywa tej przesłanki pracy w godzinach nadliczbowych, to pracownik może odmówić pracy w nadgodzinach? Czy i kiedy w ogóle pracownik może odmówić pracy w nadgodzinach?

Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych

Od razu należy zwrócić uwagę na dwie sprawy – po pierwsze, kiedy pracodawca w ogóle nie może żądać od pracownika pracy w godzinach nadliczbowych, a po drugie, kiedy pracodawca takiej pracy może żądać, np. wydając stosowne polecenie służbowe, ale pracownik może wykonania pracy w nadgodzinach odmówić. Co do zasady, zgodnie z art. 100 §1 kodeksu pracy pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Co do zasady zatem pracodawca może wydać pracownikowi polecenie pracy w nadgodzinach, a pracownik co do zasady odmówić nie może (chyba, że zachodzą wskazane powyżej okoliczności zakazu zobowiązania do pracy w nadgodzinach albo możliwość jej odmowy). Jeśli ze względu na interes zakładu pracy pracownik otrzymuje polecenie pracy w godzinach nadliczbowych, to powinien to polecenie wykonać. Co więcej, w niektórych wypadkach pracuje w godzinach nadliczbowych nawet bez wyraźnego polecenia pracodawcy, o ile odbywa się to w interesie zakładu pracy. Sam natomiast fakt, iż pracownik pracuje dłużej niż powinien nie zawsze oznacza pracę w nadgodzinach – jeśli nie było ku temu przesłanek, a te dodatkowe godziny pracy wynikają z faktu, iż np. przez pół dnia roboczego pracownik nie pracował efektywnie i – mówiąc kolokwialnie – nie wyrobił się, to nie został do tej pracy w nadgodzinach zmuszony, a sama praca ponad normę nie może być uznana za pracę w godzinach nadliczbowych (oczywiście tego typu sytuacji najlepiej unikać).

Czy pracownik może odmówić pracy w nadgodzinach? A jeśli tak, to kiedy?

Zgodnie z art. 151 §1 pkt 2 zabronione jest wymaganie ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy pracy w godzinach nadliczbowych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia. Na tego typu stanowiskach praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna jedynie w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej. Podobnie zakaz wydania polecenia pracy w godzinach nadliczbowych dotyczy pracownicy w ciąży. Zakaz ten wynika wprost z treści art. 178 §1 kodeksu pracy. Co ważne, pracownica w ciąży nie może pracować w godzinach nadliczbowych nawet za swoją zgodą. Z kolei bez zgody pracownika, opiekującego się dzieckiem do 4 roku życia, nie wolno zatrudniać w nadgodzinach (art. 178 §2 kodeksu pracy). Tu zatem nie ma zakazu bezwzględnego – jeśli pracodawca wyda takiemu pracownikowi polecenie pracy w godzinach nadliczbowych, a pracownik nie odmówi, to w nadgodzinach pracować może (należy je oczywiście potem odpowiednio rozliczyć – czasem wolnym albo wynagrodzeniem wraz z dodatkami).

Powyżej opisano dwie sytuacje – jedna to bezwzględny zakaz wydania polecenia pracy w nadgodzinach, a druga to możliwość odmowy pracy w nadgodzinach. A to jeszcze nie koniec. Pracodawca nie może żądać pracy w godzinach nadliczbowych od pracowników młodocianych oraz niepełnosprawnych, chyba, że są oni zatrudnieni przy pilnowaniu lub gdy na wniosek pracownika lekarz medycyny pracy albo lekarz sprawujący opiekę nad tym pracownikiem niepełnosprawnym wyrazi zgodę na jego pracę w nadgodzinach. Z kolei odmowa wykonania pracy w nadgodzinach dopuszczalna jest, jeśli warunki pracy na stanowisku pracy nie odpowiadają przepisom BHP i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom. Podobnie, odmowa wykonania pracy w godzinach nadliczbowych możliwa jest, jeśli wykonywanie pracy w nadgodzinach byłoby sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa pracodawcy do żądania pracy w nadgodzinach lub zasadami współżycia społecznego (np. gdy pracodawca, będący w osobistym konflikcie z pracownikiem, niejako złośliwie zmusza go do pracy w godzinach nadliczbowych bez uzasadnionego obiektywnie celu).

Podsumowując – co do zasady pracownik ma obowiązek wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, w który pracodawca ma zakaz wydania pracownikowi polecenia pracy w godzinach nadliczbowych, jak również przypadki, w których co prawda pracodawca może takie polecenie pracy w nadgodzinach wydać, ale pracownik może odmówić, a za tę odmowę nie mogą go spotkać potencjalnie negatywne konsekwencje. Czy pracownik może odmówić pracy w nadgodzinach? Może, ale pod pewnymi warunkami, o których pisaliśmy w niniejszym artykule.

Tags: czy pracownik moze odmowic pracy w nadgodzinach

Polecamy również

czas pracy pracownika niepełnosprawnego
Czas pracy

Czas pracy pracownika niepełnosprawnego w praktyce

21 listopada 2020
choroba w dniu wolnym od pracy
Czas pracy

Choroba w dniu wolnym od pracy a czas pracy i wynagrodzenie

13 września 2020
praca w wolną sobotę
Czas pracy

Praca w wolną sobotę i choroba w jednym miesiącu – jak rozliczyć czas pracy i wynagrodzenie?

23 sierpnia 2020

Dodaj komentarz Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

Polityka cookies https://kadrywpraktyce.pl/o-blogu-2/.

Szukaj

No Result
View All Result

Obserwuj nas

  • SPECJALISTA ds. KADR – nasz autorski CERTYFIKOWANY KURS ONLINE
  • Wynagrodzenia
  • Urlopy pracownicze
  • Rozwiązanie umowy
  • W sądzie pracy
  • Umowy o pracę
  • Czas pracy
  • Zatrudnianie pracownika
  • Podróże służbowe
  • Obowiązki pracownika
  • Ochrona stosunku pracy
  • Zlecenie i dzieło
  • Kurs “Specjalista do spraw kadr i płac” – wideoszkolenie z zaświadczeniem MEN
  • Teoretyczne aspekty prawa pracy – ARCHIWUM
  • Wzory pism i umów – ARCHIWALNE
  • Porady

Najnowsze wpisy

  • Ekwiwalent za urlop 2021 – zasady naliczania i przykłady
  • Czas pracy pracownika niepełnosprawnego w praktyce
  • Błąd w wypowiedzeniu umowy o pracę – czy jest ono skuteczne?
  • Zasiłek chorobowy na umowie zlecenia – jak naliczyć i wypłacić
  • Samochód służbowy do celów prywatnych a ZUS i podatek – lista płac
  • Pensja minimalna 2021 na 1/2 i 1/4 etatu od brutto do netto
  • Minimalne wynagrodzenie 2021 od brutto do netto
  • Choroba w dniu wolnym od pracy a czas pracy i wynagrodzenie
  • Długotrwała choroba pracownika – zwolnienie pracownika po długiej chorobie
  • Praca w wolną sobotę i choroba w jednym miesiącu – jak rozliczyć czas pracy i wynagrodzenie?
  • Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy po podwyżce pensji pracownika
  • Pracownik porzucił pracę – jak go zwolnić i kiedy i co z jego urlopem?
  • Dodatek stażowy w podstawie wynagrodzenia chorobowego i zasiłków
  • Rozliczanie nadgodzin pracownika na niepełnym etacie
  • Umowa zlecenia z własnym pracownikiem – jak rozliczyć wynagrodzenie?
  • Wypowiedzenie zmieniające w trakcie biegu okresu wypowiedzenia umowy o pracę – 2 przypadki
  • Koronawirus, praca zdalna i dodatkowy zasiłek opiekuńczy
  • Likwidacja zakładu pracy i ciąża pracownicy – co jej przysługuje?
  • Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony – kompleksowe omówienie
  • Limit umów o pracę na czas określony 3 – czy przerwa między umowami pozwala na liczenie ich od nowa?

Tagi

dyscyplinarka dyscyplinarka za alkohol długotrwała choroba pracownika ekwiwalent za urlop lista płac nadgodziny nagana dla pracownika obliczanie odprawy obowiązki pracownika odprawa podróże służbowe porzucenie pracy prawo do urlopu wychowawczego romans w pracy rozliczenie wynagrodzenia rozwiązanie umowy rozwiązanie umowy z pracownicą w ciąży staż urlopowy umowa na czas określony umowa o pracę na czas określony umowa zlecenia urlop macierzyński urlop pod telefonem urlop wychowawczy urlop wypoczynkowy urlop wypoczynkowy na część dnia urlop wypoczynkowy na niepełnym etacie wniosek o urlop wychowawczy wyjścia prywatne w godzinach pracy wynagrodzenie chorobowe wynagrodzenie urlopowe wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2019 wypowiedzenie wypowiedzenie umowy o pracę wypowiedzenie umowy zlecenia wypowiedzenie zmieniające za co można wręczyć dyscyplinarkę zakres czynności zasiłek chorobowy zasiłek chorobowy na umowie zlecenia zasiłki chorobowe zatrudnianie pracownika zmiana umowy o pracę zwolnienie lekarskie

Nasze szkolenia

Zapraszamy również do zapoznania się z naszą pełną ofertą szkoleniową: - kursy dla kadrowych, - kursy płacowe, - ochrona danych osobowych, - sekretariat, - i inne. Więcej na spdszkolenia.pl
  • Główna
  • Szkolenia kadrowo-płacowe
  • O blogu
  • Kontakt

© 2020 Wszelkie prawa zastrzeżone

No Result
View All Result
  • Główna
  • Szkolenia kadrowo-płacowe
  • O blogu
  • Kontakt

© 2020 Wszelkie prawa zastrzeżone

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms below to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Strona używa ciasteczek. Więcej o nich TUTAJ. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies.
Go to mobile version