Co do zasady za czas urlopu wypoczynkowego pracownikowi należy się takie wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie normalnie pracował. Wynika to z art. 152 §1 kodeksu pracy – pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, zwanego dalej urlopem.
Problem jednak polega na tym, że spora grupa pracowników oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymuje różnego rodzaju dodatki do wynagrodzenia – prowizje, premie, nagrody, ryczałty (pisaliśmy m.in. Ryczałt za samochód służbowy a składki ZUS) których wysokość jest uzależniona od ilości i nakładów pracy.
A skoro pracownik idzie na urlop wypoczynkowy (pisaliśmy m.in. Praca za granicą a staż urlopowy), to pracuje mniej. A czy to oznacza zatem, że jego prowizja czy premia będzie niższa? Nie powinna być – należy tak naliczyć wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2019, aby na tej nieobecności pracownik nie stracił na wynagrodzeniu.
Skoro prowizja czy premia za dany miesiąc zostaje obniżona, to wynagrodzenie urlopowe 2019 musi być odpowiednio wyższe, aby ten niedobór premii czy innego składnika zrekompensować. W tym artykule omówimy szczegółowo i pokażemy przykłady na konkretnych kwotach, jak się liczy wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy krok po kroku, ze szczególnym uwzględnieniem właśnie zmiennych składników wynagrodzeń.
Sprawdź także: Ile urlopu na pół etatu
Najpierw omówimy zasady naliczania wynagrodzenia urlopowego, a potem pokażemy na kilku przykładach, jak się liczy wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy (pisaliśmy również: Urlop na godziny).
UWAGA: zasady ustalania wynagrodzenia urlopowego w 2020 roku w tym artykule: wynagrodzenie za urlop 2020
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2019 – jak się liczy
Sposób ustalania wysokości wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy (w praktyce kadrowej funkcjonuje również pojęcie wynagrodzenie urlopowe) regulują przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (rozporządzenie urlopowe).
Czytaj także: Urlop wypoczynkowy po 3 miesiącach pracy
Nie wdając się teraz w analizę przepisów tego rozporządzenia należy zwrócić uwagę na dwie kwestie – przede wszystkim sposób liczenia wynagrodzenia urlopowego 2019 zależy od tego, czy pracownik ma jedynie stałe (zasadnicze, dodatek stażowy itp.), czy stałe i zmienne składniki wynagrodzeń (zasadnicze, dodatek stażowy, funkcyjny, premie, prowizje itp.). Druga kwestia – nie wszystkie składniki wynagrodzenia pracownika są uwzględniane przy naliczaniu wynagrodzenia urlopowego.
Jeśli pracownik ma jedynie stałe składniki wynagrodzenia, to w praktyce za cały miesiąc zarobi on dokładnie tyle, ile by zarobił, gdyby nie korzystał z urlopu wypoczynkowego.
Przykładowo, jeśli pracownik ma pensję zasadniczą 3000 zł miesięcznie oraz dodatek funkcyjny stały 500 zł (stały, czyli niezależny od ilości przepracowanych godzin, niepomniejszany za czas nieobecności i niepowiększany za nadgodziny), a przez kilka czy kilkanaście dni w danym miesiącu przebywał na urlopie, to za ten miesiąc otrzyma de facto dwa składniki wynagrodzenia – wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca oraz wynagrodzenie urlopowe 2019, przy czym suma tych składników da dokładnie 3500 zł, a więc tyle, ile pracownik zarobiłby, gdyby z urlopu wypoczynkowego nie korzystał.
W praktyce zatem, jeśli pracownik nie ma zmiennych składników wynagrodzenia, to nie wyodrębnia się wynagrodzenia za przepracowaną część miesiąca i wynagrodzenia urlopowego – aczkolwiek można to zrobić. Gdyby osoba naliczająca wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy (pisaliśmy m.in. 1/2 etatu a urlop wypoczynkowy) chciała to zrobić, to wyliczenia byłyby takie, jak pokazano to na przykładzie:
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2019 – przykład wyliczenia, jeśli pracownik ma jedynie stałe składniki wynagrodzenia
Pracownik pracuje na pełnym etacie, z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 4000 zł oraz dodatkiem stażowym 12% (za 12 lat pracy u pracodawcy). Ten dodatek stażowy liczy się od wynagrodzenia zasadniczego, wyniesie on zatem 12% z 4000 zł = 480 zł.
W lipcu 2019 roku był na urlopie wypoczynkowym, w okresie od 8 do 19 lipca był na urlopie wypoczynkowym (10 dni, czyli 80 godzin). Jego wynagrodzenie za ten miesiąc, gdyby je podzielić na część przypadającą na okres pracy i część na okres urlopu, kształtowałoby się następująco:
Wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca:
4000 zł – 4000 zł / 184 (godziny do przepracowania w lipcu) * 80 (godzin urlopu) = 2260,87 zł
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy w lipcu 2019:
4000 zł / 184 * 80 = 1739,13 zł
A do tego dochodzi dodatek stażowy. Łącznie zatem pracownik za lipiec 2019 otrzyma i tak 4480 zł. Kwota ta jest oczywiście kwotą brutto – jak z tego robić kwotę netto pisaliśmy w artykule: przykładowa lista płac 2019.
Teraz czas na omówienie, jak się liczy wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2019, jeśli pracownik ma również zmienne składniki wynagrodzenia. W takim przypadku zaczynamy zawsze od ustalenia tzw. podstawy wynagrodzeni urlopowego.
Do podstawy tej, zgodnie z §8 rozporządzenia urlopowego wlicza się wszystkie składniki wynagrodzenia i inne świadczenia ze stosunku pracy za okresy nie dłuższe niż miesiąc, z wyjątkiem wymienionych w § 6 rozporządzenia urlopowego. Ten §6 obejmuje następujące składniki, których nie uwzględnia się, licząc wynagrodzenie urlopowe 2019:
1) jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie
2) wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju
3) gratyfikacji (nagród) jubileuszowych
4) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy
5) ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy (pisaliśmy m.in. Uzupełnienie podstawy ekwiwalentu za urlop przy nadgodzinach)
6) dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego
7) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby (pisaliśmy m.in. Zwolnienie lekarskie a dni wolne w grafiku) lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną
7a) kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę
8) nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej (pisaliśmy m.in. Pożyczka na cele mieszkaniowe)
9) odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych
10) wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy
W praktyce zatem – wynagrodzenie za godziny nadliczbowe czy prowizje wlicza się do podstawy wynagrodzenia urlopowego, bo nie zostało ono w tym wykazie uwzględnione, z kolei np. nagrody jubileuszowe już nie są uwzględniane przy liczenia wynagrodzenia za urlop.
W podstawie do wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy 2019 pomija się składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż miesiąc, np. premie kwartalne, półroczne, roczne itp.
Zgodnie z §12 rozporządzenia urlopowego wypłaca się je pracownikowi w normalnych terminach wypłaty, przy czym jeśli termin wypłaty wypada w czasie, gdy pracownik korzysta z urlopu wypoczynkowego, to ten okres urlopu traktuje się na równi z okresem pracy.
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy ze składników zmiennych
Sam sposób ustalenia wynagrodzenia urlopowego ze składników nie jest skomplikowany. Przede wszystkim, zgodnie z §8 rozporządzenia urlopowego, należy zsumować podlegające wliczeniu do podstawy składniki zmienne z okresu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc korzystania z urlopu (albo z 12 miesięcy, jeśli składniki te podlegają znacznym wahaniom), a następnie sumę podzielić przez liczbę godzin, które pracownik przepracował w okresie tych 3 (12) miesięcy. Uwaga – przepis mówi jasno – dzielimy przez liczbę godzin przepracowanych, a nie godzin do przepracowania.
Pokażemy to za chwilę na przykładach. Tak ustaloną wartość jednej godziny mnoży się następnie przez liczbę godzin, które pracownik przepracowałby, gdyby nie korzystał z urlopu (w praktyce mnoży się przez liczbę godzin urlopu wypoczynkowego).
Jak to wygląda w praktyce? Jak się liczy wynagrodzenie urlopowe – przykład.
Pracownik pracuje w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 3000 zł oraz prowizją. Prowizja ta w miesiącu kwietniu 2019 roku wyniosła 556 zł, w maju 2019 wyniosła 408 zł, z kolei w czerwcu 2019 wyniosła 700 zł.
W okresie od kwietnia do czerwca pracownik nie chorował, nie przebywał na urlopie wypoczynkowym, ani nie pracował w nadgodzinach – jednym słowem, przepracował to, co miał zaplanowane do przepracowania. W okresie od 10 do 19 lipca 2019 przebywał na urlopie wypoczynkowym (w sumie 8 dni, czyli 64 godziny). Ponieważ w czasie urlopu nie pracował, jego prowizja za lipiec była odpowiednio niższa i wyniosła 334 zł.
Za miesiąc lipiec pracownik otrzyma wynagrodzenie 3000 zł (na które składa się wynagrodzenie za przepracowaną część miesiąca i wynagrodzenie urlopowe, przy czym, w przypadku składników stałych nie ma potrzeby rozbijania tych składników), prowizję 334 zł oraz wynagrodzenie urlopowe 2019, naliczone od składników zmiennych.
Liczymy to wynagrodzenie urlopowe od składników zmiennych.
- Suma prowizji z okresu 3 miesięcy poprzedzających lipiec: 556 zł + 408 zł + 700 zł = 1664 zł
- Teraz suma godzin przepracowanych w okresie kwiecień – czerwiec: 168 + 168 + 152 = 488 godzin
- Wartość godziny urlopowej od składników zmiennych: 1664 zł / 488 = 3,41 zł
- Wynagrodzenie urlopowe od składników zmiennych: 3,41 zł * 64 (godziny urlopu) = 218,24 zł
Tyle pracownik otrzyma tytułem wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy, naliczonego od składników zmiennych. Kwota ta ma zrekompensować pracownikowi niższą prowizję lipcową. Teraz dorzucimy inne zmienne składniki wynagrodzeń – wynagrodzenie za nadgodziny.
Teraz kolejny przykład wyliczenia wynagrodzenia urlopowego 2019 ze składników zmiennych. Pracownik pracuje na pełnym etacie, z wynagrodzeniem zasadniczym w kwocie 3000 zł.
Oprócz tego otrzymuje prowizję, która w czerwcu 2019 roku wyniosła 200 zł, w lipcu 2019 wyniosła 320 zł, w sierpniu wyniosła 505 zł. Oprócz tego w okresie od 3 do 7 czerwca pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim (5 dni, czyli 40 godzin), z kolei w lipcu przepracował dodatkowo 13 nadgodzin, za które otrzymał 207 zł, a w sierpniu przepracował w nadgodzinach dodatkowo 22 godziny, za co otrzymał 442 zł.
W okresie od 2 do 13 września 2019 pracownik przebywał na urlopie wypoczynkowym 10 dni, czyli 80 godzin), a jego prowizja za wrzesień wyniosła 202 zł. Liczymy jego wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2019 od składników zmiennych.
W okresie branym do podstawy wynagrodzenia urlopowego pracownik otrzymał 200 zł + 320 zł + 505 zł + 207 zł + 442 zł = 1674 zł. Jednocześnie ustalając liczbę godzin przepracowanych w okresie, z którego ustala się podstawę należy uwzględnić fakt, że pracownik albo był nieobecny w pracy (zwolnienie lekarskie) albo pracował w nadgodzinach – należy zatem okres chorobowo odjąć, a nadgodziny dodać. Ustalamy, ile godzin pracownik przepracował:
(152 – 40) + (184+13)+(168+22) = 499
Wartość godziny urlopowej od składników zmiennych na wrzesień 2019 wyniesie zatem: 1674 zł / 499 godzin przepracowanych = 3,35 zł
Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 2019 naliczone od składników zmiennych wyniesie zatem: 3,35 zł * 80 godzin = 268 zł
Za wrzesień 2019 pracownik otrzyma zatem wynagrodzenie zasadnicze 3000 zł, prowizję 202 zł oraz wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy, naliczone od składników zmiennych w kwocie 268 zł.
Jak widzisz, nic trudnego. Należy jedynie pamiętać, jakie zmienne składniki wynagrodzenia wlicza się do podstawy wynagrodzenia urlopowego, a także ustalić liczbę godzin przepracowanych w okresie, z którego sumuje się te składniki.
Gdyby okazało się, że w danym miesiącu pracownik nie miał żadnego składnika zmiennego, to ten miesiąc również należy uwzględnić, ustalając liczbę godzin przepracowanych.
Podobnie wygląda to w przypadku niepełnoetatowców. Należy jedynie pamiętać, iż mają oni proporcjonalnie mniej godzin do przepracowania. Nie ma tu znaczenia, czy np. osoba na pół etatu pracuje po 4 godziny od poniedziałku do piątku, czy też np. 2 dni po 8 godzin, jeden 4, a pozostałe ma wolne. Urlopów wypoczynkowych udziela się w dniach, które dla pracownika są dniami roboczymi, z kolei wymiar do przepracowania ustala się proporcjonalnie do wymiaru etatu.
Dzień dobry,
Dziękuję za odpowiedź. Chodzi o wyliczenie dla pracownika ekwiwalentu za urlop. Chorobowe – wyliczę sama, dziękuję 🙂 Z końcem miesiąca kończy się okres wypowiedzenia i następuje rozwiązuje umowy, zatem L4 przerywa urlop i należny się pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystane dni. Od 1 do 2 lipca, pracownik powinien pracować – ma L4. Sprawa jest jasna. Od 3 do 12 powinien być na urlopie – ma L4 i za te dni muszę wypłacić ekwiwalent. I tu mam problem. Już wiem, że podstawą jest pełna pensa powiedzmy 3.000zł netto.
3.000/20,92=143,41
143,41/8=17,93
17,93*8(dni urlopu)*8=1.147,52zł
Jeśli dobrze rozumiem, to tyle winnam wypłacić pracownikowi za niewykorzystany urlop.
I jeszcze jedno pytanie – pensja + premia jako stały element pensji (co miesiąc taka sama), rozumiem, że liczę to jako całość?
Bardzo dziękuję i pozdrawiam.
Dokładnie tak – skoro pensja i premia są stałe, to po prostu sumuje je Pani, dzieli przez współczynnik, potem przez 8 i mnoży razy godziny niewykorzystanego urlopu. Policzyła Pani dobrze – w tym miejscu, gdzie Pani podstawiła 3000 zł podstawia się po prostu sumę zasadniczego należnego za cały miesiąc i premii. I sumę dzieli przez współczynnik itd. 🙂
Dzień dobry,
A co w sytuacji, gdy pracownik na wypowiedzeniu umowy o pracę (3 miesiące wypowiedzenia) poszedł na L4? Pracownikowi przysługuje 21 dni zaległego urlopu (5 za 2018 i 16 za 2019), dwa dni w danym miesiącu powinien stawić się w pracy (ma L4), 8 dni – kiedy powinien przebywać na urlopie – ma L4, pozostałe 13 dni na urlopie. Jak to wyliczyć? Biorę pod uwagę pełną pensję, czy obniżoną o dwa dni L4? Ekwiwalent wyliczam z pełnej pensji (100%), czy z 80% (chorobowe) za te 8 dni choroby?
Dziękuję za odpowiedź.
Dobry wieczór
Jeśli w okresie wypowiedzenia pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim, to siłą rzeczy on nie wykorzysta ani bieżącego ani ewentualnego zaległego urlopu. W Pani przypadku mamy taką sytuację, że część miesiąca przebywał na urlopie, a część na zwolnieniu lekarskim. Ekwiwalent natomiast nalicza Pani z pełnej pensji, a nie tej pomniejszonej o czas chorobowego. Do podstawy ekwiwalentu bierze Pani wynagrodzenie, jakie pracownik by otrzymał, gdyby przepracował pełny miesiąc. Proszę mi też doprecyzować, czy chodzi o naliczenie ekwiwalentu za urlop w związku z rozwiązaniem umowy czy o naliczenie wynagrodzenia za ten miesiąc – wynagrodzenia chorobowego (zasiłku), wynagrodzenia urlopowego itp. Policzymy w razie potrzeby.