Wypowiedzenie umowy o pracę (do którego zalicza się również wypowiedzenie umowy o pracę przez telefon) jest jednym ze sposobów rozwiązania stosunku pracy. Zgodnie z art. 30 §1 ust. 2 kodeksu pracy umowa o pracę rozwiązuje się m.in. przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem). Od razu należy zwrócić uwagę, iż §3 powołanego przepisu nakazuje, aby oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu albo rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia zostało złożone na piśmie. Nie oznacza to jednak, że wypowiedzenie umowy o pracę, złożone bez zachowania formy pisemnej (np. wypowiedzenie umowy o pracę przez telefon) jest nieskuteczne.
Ono jest skuteczne, należy o tym zawsze bezwzględnie pamiętać. Wypowiedzenie umowy o pracę przez telefon również będzie skuteczne, tyle, że wadliwe. A ponieważ takie telefoniczne wypowiedzenia umów o pracę zdarzają się coraz częściej, w niniejszym artykule omówimy telefoniczne wypowiedzenie umowy o pracę oraz jego skutki.
Wypowiedzenie umowy o pracę przez telefon
Konieczność złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem na piśmie dotyczy obu stron stosunku pracy. Zarówno więc pracodawca, jak i pracownik powinni swoje wypowiedzenie umowy o pracę złożyć na piśmie. Dodatkowo jeszcze, w przypadku pracodawcy wypowiadającego umowę o pracę na czas nieokreślony przepis art. 30 §4 kodeksu pracy nakłada na tego pracodawcę obowiązek wskazania przyczyny, uzasadniającej wypowiedzenie umowy o pracę. Pracownik z kolei swojego wypowiedzenia umowy o pracę nie musi uzasadniać – po prostu składa je, niekoniecznie wskazując powód, dla którego zdecydował się na rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem. Przy czym powinien pamiętać, aby swoje oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę złożyć na piśmie.
A co w przypadku, jeśli pracownik wypowiada umowę o pracę ustnie, np. telefonicznie? Można sobie wyobrazić sytuację, w której pracownik rozpoczął np. korzystanie z urlopu wypoczynkowego i w trakcie tego urlopu kontaktuje się telefonicznie z pracodawcą (zakładem pracy) i oświadcza, że wypowiada umowę o pracę. Takie ustne wypowiedzenie umowy o pracę jest skuteczne w tym sensie, że swój bieg rozpocznie okres wypowiedzenia, a z jego upływem umowa o pracę rozwiąże się. Należy pamiętać, iż pracownik w trakcie usprawiedliwionej nieobecności w pracy jest chroniony przed wypowiedzeniem – jemu nie można wypowiedzieć umowy, ale on pracodawcy może. Tyle, że powinien tego dokonać jednak w formie pisemnej, choć przepisy prawa pracy nie przewidują nieważności ustnego wypowiedzenia umowy o pracę.
Jeśli pracownik wypowiada umowę o pracę telefonicznie, to pomimo faktu, iż np. potem następnie potwierdził swoje wypowiedzenie na piśmie, to dniem dokonania wypowiedzenia jest dzień jego telefonicznego zgłoszenia, a nie dzień wręczenia wypowiedzenia w formie pisemnej. Przykładowo, jeśli pracownik, którego obowiązuje ze względu na staż pracy miesięczny okres wypowiedzenia, wypowiada umowę o pracę na czas określony telefonicznie w dniu 25 czerwca, będąc na urlopie wypoczynkowym, a następnie na polecenie pracodawcy dokonuje pisemnego potwierdzenia swojego wypowiedzenia w dniu 2 lipca, już po powrocie z urlopu, to okres wypowiedzenia umowy na czas określony zakończy swój bieg 31 lipca, a nie 31 sierpnia. Zgodnie bowiem z art. 32 §2 kodeksu pracy rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia, z kolei zgodnie z art. 30 §2(1) kodeksu pracy okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.
A skoro okres wypowiedzenia jest miesięczny, to rozpoczyna on swój bieg z początkiem miesiąca i kończy z upływem miesiąca. Wypowiedzenie złożone w dniu 25 czerwca spowoduje, iż okres wypowiedzenia swój bieg rozpocznie w dniu 1 lipca i zakończy 31 lipca. Gdyby natomiast uznać, że wypowiedzenie zostało dokonane w dniu 2 lipca, to okres wypowiedzenia swój bieg rozpocząłby 1 sierpnia i zakończył 31 sierpnia. Na okoliczność telefonicznego wypowiedzenia umowy przez pracownika pracodawca albo osoba przez niego upoważniona sporządza stosowną notatkę.
Wypowiadając umowę o pracę telefonicznie pracownik musi bezwzględnie mieć świadomość, iż samo telefoniczne wypowiedzenie umowy o pracę nie kończy stosunku pracy natychmiast – swój bieg rozpocznie okres wypowiedzenia, a w jego trakcie pracownik zachowuje nie tylko swoje prawa, ale również i obowiązki. Przede wszystkim ma obowiązek dalszego świadczenia pracy zgodnie z umową o pracę, a obowiązek ten pozostaje aktualny do dnia upływu okresu wypowiedzenia. Oczywiście, za zgodą pracodawcy czy nawet z jego inicjatywy pracownik może zostać zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia, natomiast co do zasady, jeśli do takiego zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy nie dochodzi, pracownik nadal wykonuje swoje obowiązki umowne i te, wskazane w zakresie czynności.
Telefoniczne wypowiedzenie umowy o pracę a porzucenie pracy
Należy zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz. Nierzadko zdarza się sytuacja, w której pracownik w trakcie swojego urlopu wypoczynkowego, zwolnienia lekarskiego czy po prostu w dniu wolnym od pracy kontaktuje się telefonicznie z zakładem pracy i oświadcza, iż wypowiada umowę o pracę, a następnie urywa jakikolwiek kontakt z pracodawcą, w szczególności nie pojawia się już potem w zakładzie pracy. Takie zachowanie pracownika zostanie uznane za porzucenie pracy, ze wszelkimi tego konsekwencjami – przede wszystkim za nieobecność nieusprawiedliwioną pracownik zostanie zwolniony dyscyplinarnie, a więc stosunek pracy zakończy się nie na skutek telefonicznego wypowiedzenia przez pracownika, a na skutek rozwiązania przez pracodawcę w związku z ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych.
Pracownik musi mieć również świadomość, iż pracodawca może pozwać go do sądu i domagać się stosownego odszkodowania, jeśli na skutek porzucenia pracy przez pracownika poniósł jakąś szkodę.
Pracownik musi też umieć odróżnić wskazaną powyżej kwestię porzucenia pracy (za grozić mu może dyscyplinarka) i wypowiedzenie umowy o pracę ustnie, np. przez telefon, od rozwiązania z pracodawcą stosunku pracy z winy pracodawcy. Jeśli to pracownik chce wręczyć pracodawcy dyscyplinarkę, czyli rozwiązać stosunek pracy z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę obowiązków wobec pracownika (np. notorycznego spóźniania się z wypłatą wynagrodzenia), to swoje oświadczenie o rozwiązaniu umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia musi złożyć na piśmie, wskazując w nim przyczynę, dla której zdecydował się na taki krok.
Ustna dyscyplinarka dla pracodawcy również może skończyć się tym, że nieobecność pracownika w zakładzie pracy może zostać potraktowana jako nieusprawiedliwiona i w konsekwencji doprowadzić do tego, że to pracodawca pracownikowi wręczy dyscyplinarkę, rozwiązując z nim stosunek pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika jego podstawowych obowiązków (w tym wypadku przestrzegania czasu pracy, ustalonego w zakładzie pracy).
Podsumowując – wypowiedzenie umowy o pracę przez telefon, jakkolwiek wadliwe co do formy, powoduje skutek taki, że swój bieg rozpocznie okres wypowiedzenia i umowa o pracę rozwiąże się z jego upływem. Jeśli pracownik wypowiada umowę o pracę telefonicznie, kontaktując się z pracodawcą, kadrową czy inną osobą upoważnioną, należy na tę okoliczność sporządzić odpowiednią notatkę i załączyć ją do akt osobowych pracownika. Przepisy prawa pracy nie przewidują konkretnej formy czy treści – ważne, aby z tej notatki jednoznacznie wynikało, iż w danym dniu pracownik skontaktował się telefonicznie z zakładem pracy i oświadczył, iż wypowiada umowę o pracę. Nie ma bowiem pewności, że pracownik potwierdzi swoje telefoniczne wypowiedzenie umowy na piśmie, jak już zakończy się przyczyna jego nieobecności i stawi się on w zakładzie pracy.